If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Nierówny dostęp do cyfrowych narzędzi

Przepaść cyfrowa to coś więcej niż tylko dostęp do Internetu i komputera; to także kwestia tego, jak dobrze potrafisz wykorzystać te narzędzia.
Badacze zauważają duże różnice w efektywności korzystania z technologii cyfrowych przez różne grupy ludzi. Różnice te są często określane jako wykluczenie cyfrowe (ang. digital use divide).

Alfabetyzm cyfrowy

Podstawowe umiejętności cyfrowe obejmują zdolność do korzystania z urządzeń wejścia i wyjścia (takich jak mysz, klawiatura lub ekran dotykowy), zrozumienie struktury środowiska cyfrowego (co oznaczają pliki, foldery, paski przewijania, linki, menu i przyciski) oraz zdolność do interakcji z informacjami cyfrowymi (wiedza, jak zapisać, usunąć, otworzyć lub wybrać).
Oto mini quiz, który sprawdzi Twój poziom alfabetyzacji cyfrowej:
Klawiatury komputerowe
Na klawiaturze komputera znajdują się 4 klawisze wyróżnione poniżej.
Co robi komputer po kliknięciu każdego z klawiszy?
Aby wybrać odpowiednie odpowiedzi, klikaj punkty na obrazku.

🔍 Chcesz bardziej kompleksowy quiz? Możesz przystąpić do dłuższych testów w języku angielskim, jeśli wyszukasz w internecie hasła „digital literacy assessment.”
W badaniu z 2012 roku oceniano podstawowe umiejętności cyfrowe dorosłych Amerykanów za pomocą podobnego quizu. 1
Przeanalizujmy wyniki według grup wiekowych:
Wykres alfabetyzacji cyfrowej według grup wiekowych: 8% nie posiadało umiejętności cyfrowych w przedziale wiekowym 16 - 24 lata, 11% nie posiadało umiejętności cyfrowych w przedziale wiekowym 25 - 34 lata, 14% nie posiadało umiejętności cyfrowych w przedziale wiekowym 35 - 44 lata, 20% nie posiadało umiejętności cyfrowych w przedziale wiekowym 45 - 54 lata, 28% nie posiadało umiejętności cyfrowych w przedziale wiekowym 55 - 65 lat.
Badanie wykazało znaczące różnice w zakresie umiejętności cyfrowych w różnych przedziałach wiekowych, a także różnice w poziomie wykształcenia, kraju urodzenia, pochodzenia etnicznego, zatrudnienia i poziomu umiejętności zawodowych.
Podstawowe umiejętności informatyczne to świetny początek, ale mogą one nie wystarczyć do pełnego wykorzystania zasobów cyfrowych. Naukowcy zbadali program, który uczył uczestników podstaw obsługi komputera i doszli do wniosku, że:
". . . przyszłe wdrożenie programu "Komputery dla Rodzin" powinno obejmować nie tylko podstawowe szkolenie komputerowe, ale także ciągłe i progresywne szkolenia, które podniosą umiejętności uczestników. Na przykład, osoby zainteresowane pracą w biurze mogłyby bardzo skorzystać z zajęć z pisania na maszynie, jak również z nauki obsługi programów takich firm jak Microsoft." 2
Umiejętność posługiwania się technologią cyfrową to spektrum. Jeśli ktoś potrafi poruszać się na komputerze, to czy potrafi również . . .
  • poruszać się po sieci?
  • wysyłać i odbierać pocztę elektroniczną?
  • korzystać z edytora tekstu?
  • korzystać z arkusza kalkulacyjnego?
  • szukać pracy i ubiegać się o nią?
  • bezpiecznie korzystać z mediów społecznościowych?
  • wyszukiwać tematy online?
🤔 Czy można być w "100%" biegłym w posługiwaniu się technologią cyfrową? Jak myślisz, co będzie oznaczać "alfabetyzacja cyfrowa" za 100 lat?

Zwiększanie umiejętności cyfrowych

Wiele działań mających na celu niwelowanie różnic w dostępie do technologii cyfrowych obejmuje również szkolenia z zakresu umiejętności cyfrowych i istnieją specjalne inicjatywy poświęcone wyłącznie nauczaniu ludzi, jak efektywnie korzystać z komputerów.
Jednym z przykładów jest SFConnected, finansowany przez rząd program w San Francisco, który zapewnia seniorom bezpłatne zajęcia z zakresu umiejętności cyfrowych w wielu językach, ze szczególnym naciskiem na wykorzystanie narzędzi internetowych w celu zmniejszenia izolacji społecznej.
Oto, co powiedział jeden z mężczyzn po wzięciu udziału w programie:
“Nie uwierzysz, jaką poczułem wolność - zdjęto mi kajdanki! Komputer niweluje odległości: możesz odwiedzać ludzi nie posiadając samochodu.” 3

Efektywne wykorzystanie technologii w klasie

Istnieje również przepaść w korzystaniu z technologii cyfrowych w klasach. Nawet jeśli dwie klasy dysponują takim samym sprzętem komputerowym i szybkim dostępem do Internetu, jedna z nich może twierdzić, że technologia zwiększa efektywność nauki, podczas gdy druga, że wręcz przeciwnie.
Jak technologia cyfrowa może wpłynąć korzystnie na naukę w klasie? Powinna:
  • Oferować zróżnicowane nauczanie (różne materiały dla każdego ucznia w oparciu o jego mocne i słabe strony)
  • Zapewnienie sposobu śledzenia postępów uczniów dla nauczycieli i rodziców
  • Otworzyć portal do szerokiej gamy wiedzy dla projektów badawczych
  • Dają uczniom więcej
    na interakcję z treścią.
W jaki sposób technologia cyfrowa może przeszkadzać w nauce w klasie? Może:
  • Zapewnić uczniom łatwy sposób na odwrócenie uwagi (dzięki mediom społecznościowym, rozrywce i aplikacjom do komunikacji)
  • Wykorzystanie cennego czasu w klasie na rozwiązywanie problemów z urządzeniami mechanicznymi
  • zabierają czas na inne formy nauki, które mogą być bardziej korzystne niż nauczanie wspomagane komputerem
  • Zabierać środki finansowe z innych obszarów, które mogą poprawić jakość nauczania w klasie, np. dodatkowa pomoc nauczyciela
Co decyduje o tym, że technologia przynosi korzyści lub szkodzi? Setki badań próbowały to ustalić.
Jedno z badań dotyczyło szkół w Kalifornii, które otrzymały fundusze na poprawę łączności internetowej. Badacze stwierdzili wzrost wskaźników łączności w tych szkołach, ale bez wpływu na wyniki testów lub wyniki nauczania. Inne badanie szkół portugalskich wykazało negatywny wpływ na naukę w szkołach, które znajdowały się bliżej dostawcy szerokopasmowego Internetu (i prawdopodobnie miały szybsze łącza). 4
Naukowcy są również zainteresowani efektami programów związanych z laptopami, takich jak inicjatywa Maine Laptop, w ramach której każdy uczeń siódmej i ósmej klasy otrzymał laptop. Standaryzowane wyniki testów tych uczniów nie wzrosły, ale wydaje się, że poprawiły się ich wyniki w pisaniu. Podobne badanie programu laptopów w Peru nie wykazało żadnego wpływu na umiejętności matematyczne lub językowe, ale pewną poprawę w umiejętnościach poznawczych. 4
Komputery podłączone do Internetu mogą być oczywiście wykorzystywane na wiele sposobów. Ostatecznym testem technologii cyfrowej jest to, czy klasa korzystająca z oprogramowania zaprojektowanego specjalnie w celu poprawy jakości nauczania rzeczywiście ją poprawia.
W jednym z badań z 2009 roku oceniono 10 narzędzi do czytania i matematyki w szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach i stwierdzono pozytywny efekt tylko w przypadku jednego narzędzia do czytania. Jednak inne badanie z 2009 roku wykazało pozytywne efekty w okręgach miejskich, w których stosowano oprogramowanie do wstępu do algebry i algebry, zwłaszcza w większych klasach. 4
Badania dotyczące nauczania wspomaganego komputerowo w krajach rozwijających się mają tendencję do odnajdywania większej liczby pozytywnych efektów. Jedno z badań przeprowadzonych w 2010 r. na uczniach korzystających ze spersonalizowanego oprogramowania do nauki w ekwadorskich szkołach wykazało pozytywny wzrost wyników z matematyki, a badanie przeprowadzone w 2014 r. w chińskich szkołach z wykorzystaniem gier komputerowych opartych na matematyce również wykazało, że wyniki uczniów z matematyki wzrosły. 4
Wciąż dopiero zaczynamy rozumieć, w jaki sposób technologia cyfrowa może usprawnić proces uczenia się w klasie, ale widać, że jest to możliwe. Miejmy nadzieję, że w przyszłości wszystkie klasy będą wiedziały, jak efektywnie korzystać z komputerów i Internetu.
🤔 Jeśli jesteś uczniem w klasie, jakie było Twoje ulubione zastosowanie technologii cyfrowej w klasie? Czy zdarzały się sytuacje, w których technologia w klasie nie sprzyjała nauce?

Luka w uczestnictwie cyfrowym

Komputery podłączone do Internetu to nie tylko urządzenia do konsumpcji treści, ale także do ich tworzenia. W rzeczywistości w sieci można zobaczyć cyfrową kreatywność milionów twórców. Ale kim są ci twórcy? Kiedy zagłębiamy się w statystyki, odkrywamy przepaść między uczestnictwem: różnice między tym, kto konsumuje treści cyfrowe, a tym, kto je faktycznie tworzy.
OpenStreetMap to inicjatywa mająca na celu stworzenie mapy całego świata, którą każdy może bezpłatnie aktualizować i wykorzystywać. Teoretycznie, jej autorzy mogliby odzwierciedlać różnorodność całej społeczności internetowej.
Po zarejestrowaniu się, możesz edytować mapę za pomocą darmowego interfejsu online, bez konieczności pobierania plików:
Zrzut ekranu interfejsu OpenStreetMap do edycji właściwości mapy.
Interfejs OpenStreetMap do edycji właściwości mapy.
Naukowcy odkryli jednak różnice w tym, kto opracowuje mapę i na jakie części świata zwracają uwagę edytorzy.
Badanie z 2019 roku wykazało, że edycje nie są równomiernie rozłożone geograficznie według płci.5 Wszystkie hrabstwa USA były edytowane przez co najmniej jednego mężczyznę, ale tylko część hrabstw była edytowana przez jedną z kobiet:
Mapa USA, podzielona na hrabstwa i pokolorowana na podstawie tego, czy kobieta dokonała edycji w danym hrabstwie na OpenStreetMap. Większość hrabstw na środkowym zachodzie nie jest pokolorowana, co oznacza brak wkładu ze strony kobiet będących redaktorkami.
Kraje zaznaczone na czerwono są tymi, które miały co najmniej jedną edycję od redaktorów płci żeńskiej. Kraje, które nie są oznaczone kolorem, mogły być edytowane przez redaktorów niebędących kobietami lub redaktorów, którzy nie identyfikują się jako kobiety.
Badacze odkryli również, że tylko 5% edytorów było kobietami, co koreluje z innymi badaniami nad OpenStreetMap. 5
Inne badanie dotyczyło różnic pomiędzy miejskimi i wiejskimi treściami w OpenStreetMap. Zmierzyli oni jakość treści poprzez policzenie liczby dodatkowych tagów na każdej z cech (np. "highway=residental", "maxspeed=50") i stwierdzili, że "miejskie treści tworzone przez współuczestników wydają się być znacząco i znacznie wyższej jakości niż treści wiejskie". Podobną różnicę w jakości odkryli między artykułami Wikipedii opisującymi obszary miejskie i wiejskie. 6
🤔 Dlaczego istnieją różnice między wkładem ze względu na płeć lub miejsce zamieszkania? Gdybyś był badaczem, jak zbadałbyś czynniki leżące u podstaw tych różnic?

Zmniejszanie różnic w uczestnictwie

W jaki sposób projekt współpracy online, taki jak OSM, może wnieść więcej różnorodności, tak aby każda część świata została odwzorowana według jednolitego, wysokiego standardu?
GeoChicas jest jedną z grup, która aktywnie stara się znajdować bariery, jakie stoją przed kobietami, aby zwiększyć ich udział w projekcie. Jej członkowie organizują szkolenia, uczestniczą w konferencjach i pracują nad specjalnymi projektami, takimi jak Las Calles de Las Mujeres..
Zdjęcie grupy szesnastu kobiet noszących smycze konferencyjne State Of The Map.
Członkowie GeoChicas biorący udział w State Of The Map Latam 2016. Źródło obrazu: OSM Latam, Flickr.
Missing Maps to projekt, który skupia się na tworzeniu map najbardziej zagrożonych obszarów na świecie w OpenStreetMap, tak aby organizacje humanitarne mogły wykorzystać mapy do pomocy w sytuacjach kryzysowych.
Zrzut ekranu mapy Mozambiku, z 13 kolorowymi znacznikami. Kolor każdego znacznika oznacza priorytet "pilny", "wysoki", "średni" lub "niski".
Znaczniki wskazują na projekty mapowania humanitarnego Missing Maps o różnym stopniu pilności. Źródło obrazu: HOTOSM
Organizacja zachęca do organizowania mapatonów, aby duża liczba osób pracowała nad projektem w jednym czasie. Mapatony mogą również przyciągnąć nowych ludzi do społeczności, ponieważ obejmują szkolenia i przyjazne warunki społeczne.
Zdjęcie osoby radośnie edytującej mapę, w otoczeniu dwóch innych osób przy laptopach w tle.
Uczestnicy mapatonu w Londynie. Źródło obrazu: Missing Maps, Flickr
Treści udostępniane w sieci na zasadzie crowd-sourcingu często odzwierciedlają preferencje osób, które się do nich przyczyniły. Tak długo, jak istnieje różnica w tym, kto i w jaki sposób wnosi swój wkład, treści online nie będą odzwierciedlać różnorodności w sieci.
🤔 Czy uczestniczysz w jakichś społecznościach internetowych? Nawet krótki post na mediach społecznościowych popierający ulubionego polityka jest formą cyfrowego uczestnictwa. Czy są jakieś grupy ludzi, które w mniejszym stopniu uczestniczą w tym wirtualnym miejscu? Jak mógłbyś zmniejszyć tę lukę?

🙋🏽🙋🏻‍♀️🙋🏿‍♂️Czy masz jakieś pytania na ten temat? Chętnie na nie odpowiemy - wystarczy zadać pytanie w poniższym dziale pytań!

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.