If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Kamień z Rosetty

Kamień z Rosetty, 196 r.p.n.e., granit, 114,4 cm x 72,3 x 27,9 cm lub 45 x 28,5 x 11 cali, okres ptolomejski (Muzeum Brytyjskie, Londyn). Opowiadają: dr Beth Harris i dr Steven Zucker. Stworzone przez: Beth Harris i Steven Zucker.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Patrzymy na jeden z najważniejszych eksponatów w Muzeum Brytyjskim: kamień z Rosetty. Znajduje się w szklanej gablocie. Ludzie robią zdjęcia. - Zachwycają się! - Są upominki. Można kupić miniaturę kamienia lub plakaty. - Kubki. - I wycieraczki! Kamień ma ogromne znaczenie historyczne. Pozwolił nam zrozumieć, przeczytać, przetłumaczyć hieroglify. Był to język pisany starożytnych Egipcjan. Do połowy XIX wieku nie wiedzieliśmy, co oznacza. Sprawiał wrażenie obrazkowego, co doprowadziło do nieporozumień. Dawni archeologowie i językoznawcy sądzili, że rysunki, które widzą (ptaki, węże i różne inne kształty), odnoszą się do konkretnych istot i przedmiotów. Że rysunek ptaka odnosi się do ptaka. A wcale nie! Ten język jest znacznie bardziej wyrafinowany. Kamień z Rosetty pomógł zrozumieć, że egipskie hieroglify nie są piktogramami. To znaki fonetyczne. Wszystko, co wygląda jak rysunki, jest reprezentacją dźwięków. Dzięki kamieniowi z Rosetty udało się zrozumieć i przetłumaczyć egipskie hieroglify. Zdołaliśmy tego dokonać, bo na kamieniu wyryto ten sam przekaz trzykrotnie, w trzech różnych językach. Te języki to... U dołu - starożytna greka. Był to język administracji. Aleksander Wielki podbił Egipt i wprowadził greckie rządy, zapoczątkowując epokę hellenistyczną. Język utrzymał się w starożytnym Egipcie. Pamiętajmy - mowa o okresie ok. 200 r. p. n. e. Epoka hieroglifów zwolna dobiegała końca. Kilkaset lat później zarzucono je całkowicie. Po trzech tysiącach lat stosowania! Środkowa część została napisana w języku demotycznym, czyli, dosłownie, „języku ludu”. To był język powszechnie używany przez Egipcjan. U góry natomiast znajdowały się święte znaki, czyli hieroglify. I tego języka nie rozumieliśmy, dopóki nie trafiliśmy na kamień z Rosetty. Wśród inskrypcji na kamieniu widnieją tzw. kartusze z imionami władców. Są to owalne znaki zawierające imię króla. W tym przypadku - Ptolemeusza V. Rozpoznając jego imię w trzech różnych językach zaczęliśmy rozwikływać hieroglify. Zajęło to dziesięciolecia. Niezmiernie trudne zadanie! Nie powiedzieliśmy, jak znaleziono kamień. Napoleon miał wojska w Egipcie. Zabrał tam ze sobą... można powiedzieć, archeologów. Jeden z tych towarzyszy Napoleona natknął się na kamień z Rosetty. Kamień stanowił element muru twierdzy. Oczywiście stał w starożytnej świątyni, czy raczej tuż przy niej. Był dolnym elementem znacznie większej steli, kamiennej tablicy, zapewne dość wysokiej. Zabrał go Napoleon. Ale zaraz: nie jesteśmy w Luwrze, tylko w Muzeum Brytyjskim. Co się stało? Brytyjczycy pokonali Napoleona i wzięli kamień. Rok czy dwa później - w 1801 lub 1802, umieszczono go w Muzeum, gdzie już pozostał. Wciąż cieszy się popularnością!