Nadwyżka producenta

Mówiliśmy dotąd o krzywej popytu i nadwyżce konsumenta, więc teraz spójrzmy od drugiej strony: pomówmy o krzywej podaży oraz – łatwo się domyśleć – o nadwyżce producenta. Niech to będzie oś ceny, a to niech będzie oś ilości. Załóżmy… załóżmy, że prowadzimy uprawę jakichś jagód. To jest nasza krzywa podaży. To jest podaż… nasza krzywa podaży… a to krzywa popytu na nasze jagody. To jest popyt. Tak jak w przypadku krzywej popytu, spróbujmy teraz z podażą: zamiast wybierać cenę i na jej podstawie określać wielkość podaży, spróbujmy wybrać wielkość podaży i zastanowić się, przy jakiej cenie producenci dostarczyliby tyle na rynek. Przyjmijmy, że jednostką wielkości są tysiące… tysiące funtów jagód. Tysiące funtów, a więc… 1 tysiąc… 2 tysiące… 3 tysiące… 4 tysiące… i 5 tysięcy funtów. Natomiast ceny to: 1 dolar za funt… 2 dolary… 3 dolary… 4 dolary… Odstępy nie są zbyt równe. Tu są 3 dolary… tu 4 dolary… a tu 5 dolarów za funt. Dopiszę jeszcze: to są ceny za funt. Za funt. Załóżmy więc, że chcemy… aby producenci dostarczyli na rynek 1 tysiąc funtów jagód. Chcemy, by wyprodukowali tysiąc funtów jagód. Jaka musiałaby być cena, aby wyprodukowali tysiąc funtów jagód? Pomyślmy o tym z perspektywy producentów – rolników uprawiających jagody. Jeśli mają wyprodukować 1000 funtów jagód… Aby przekonać ich, że warto wyprodukować tyle jagód, musieliby otrzymać za nie co najmniej tyle samo, ile uzyskaliby za coś innego, tak samo pracochłonnego. Jeśli mogliby liczyć na cenę dolara za funt, albo na taką średnią cenę za pierwsze tysiąc funtów, czyli na 1000 dolarów… Jeśli zarobiliby tyle samo zakładając na swojej ziemi sad, albo pastwisko dla bydła, albo dzierżawiąc ją komuś innemu, to muszą zarobić co najmniej tyle, bo inaczej wybiorą coś innego. Będą woleli wydzierżawić tę ziemię, albo wypasać na niej bydło. Rynek musi im więc zapłacić koszt alternatywny wyprodukowania tysiąca funtów jagód. A koszt alternatywny wyprodukowania tysiąca funtów jagód znajduje się tutaj. To jest uśredniony tysiąc funtów. Koszt alternatywny pierwszego funta z tego tysiąca jest tutaj, kolejnego funta – tuż za nim, pięćsetnego funta – tutaj, tysięcznego – tutaj. Zatem średnia cena pierwszego tysiąca funtów znajduje się tutaj. Załóżmy teraz, że chcemy, by wyprodukowali kolejny tysiąc funtów. Chcemy, aby cały rynek – albo tylko ten rolnik, bo może być wiele gospodarstw – wyprodukował łącznie 2000 funtów. Co musimy zrobić? Dokładnie to samo. Przyjmijmy, że rynek już produkuje ten pierwszy tysiąc funtów. Zatem, co rolnicy musieliby zrobić, by wyprodukować kolejny tysiąc? Załóżmy też, że produkując ten pierwszy tysiąc funtów wykorzystali ziemię najbardziej odpowiednią. Tu są najbardziej odpowiednie… najbardziej odpowiednie czynniki produkcji, czyli pracownicy, którzy najlepiej znają się na uprawie jagód, ziemia, na której jagody najlepiej rosną i która jest najbliżej transportu, tak że produkcja i transport stamtąd są najtańsze. Jeśli chcemy, by produkowali 2000 w tym samym okresie… Załóżmy, że tu jest liczba funtów rocznie. Jeśli zażądamy kolejnego tysiąca, będą mieli mniej odpowiednich czynników. Wykorzystają ziemię nieco dalszą od środków transportu, pracowników nieco mniej doświadczonych. Posadzą jagody w ziemi, która być może byłaby bardziej odpowiednia pod inne uprawy. Dlatego koszt alternatywny dostarczenia na rynek kolejnego tysiąca będzie już nieco wyższy. Koszt alternatywny będzie taki – to średni koszt tysiąca funtów. Koszt alternatywny tysiąc pierwszego funta znajduje się tutaj, a dwutysięcznego funta – tutaj, ale średnio, ten drugi tysiąc funtów ma taki koszt alternatywny. I jeszcze raz to samo: kolejny tysiąc funtów. Jeśli cały rynek ma zapewnić podaż o wielkości 3000 funtów, to będzie musiał dostać tyle – koszt alternatywny kolejnego tysiąca funtów. Koszt alternatywny trzeciego tysiąca funtów. Gdy spojrzy się w ten sposób, krzywa podaży nie jest już… Jest tą samą krzywą, ale wcześniej pytaliśmy: „Ile producenci wytworzą, jeśli cena wynosi 3 dolary?” i odpowiadaliśmy: „3000 funtów”, a teraz patrzymy odwrotnie. Pytamy: „Jeśli chcemy, żeby producenci wytworzyli 3000 funtów, to jaka musi być cena?” Skoro już to wiemy, możemy uznać, że krzywa podaży jest zarazem krzywą kosztów alternatywnych producentów. Przyjmijmy, że to nasza podaż i nasz popyt. Tu mamy cenę, przy której podaż zrównuje się z popytem. Uznajmy, że to cena rynkowa. Co się tu dzieje? Wszyscy producenci… Cena… uznajmy, dla uproszczenia obliczeń, że wynosi 4 dolary… a wielkość popytu i wielkość podaży wynoszą 4000 funtów. Co się tu dzieje? Dla producentów, wytworzenie tego czterotysięcznego funta wiąże się z kosztem alternatywnym wynoszącym 4 dolary i otrzymają za niego równo 4 dolary, więc są na granicy. Natomiast w przypadku pierwszych 3999 funtów koszt alternatywny ich wytworzenia jest niższy niż cena sprzedaży. Zatem w tej sytuacji producenci zyskują więcej… za pierwsze 3999 funtów jagód zyskują więcej, niż ich koszt alternatywny. Mieliśmy nadwyżkę konsumenta, a to jest nadwyżka producenta. Na przykład, weźmy ten pierwszy tysiąc. Za ten pierwszy tysiąc funtów producenci… Ich koszt alternatywny był ciut wyższy niż dolar za funt, a dostali za nie aż 4 dolary za funt. Kolejny tysiąc funtów to koszt alternatywny 2 dolarów za funt – dokładnie chyba 1,75, oceniając na oko – a dostali za nie znów 4 dolary za funt. Uzyskali zatem nadwyżkę. Jeśli weźmie się cały rynek, wszystkich producentów razem, to cały ten obszar… cały ten obszar to dodatkowa wartość, jaką uzyskują, ponad ich koszt alternatywny. Nazywamy ten obszar nadwyżką producenta. Nadwyżka producenta. A ponieważ założyliśmy (zakładamy) tu liniowy przebieg krzywej podaży, to pozostaje obliczyć pole tego trójkąta. Ten jego bok… ten odcinek… to 4 odjąć 1, czyli 3 dolary za funt, zaś ten odcinek… to 4000 funtów. 4000 funtów. Nadwyżka producenta to po prostu pole tej figury. Napiszmy: nadwyżka producenta równa się… Zachowam te same kolory. 3 razy… Potrzebuję różowego. 3… 3 razy 4000… razy 4000… To pole całego tego prostokąta, więc dzielimy przez 2. Bo mamy policzyć pole trójkąta. Zatem razy ½. (To samo co dzielenie przez 2.) Otrzymujemy… ½ razy… razy 4000 to 2000, razy 3 to 6000. Sprawdźmy jednostki. To 6000… 3 dolary za funt razy tysiące funtów tygodniowo, więc otrzymujemy… otrzymujemy 6000 dolarów nadwyżki producenta tygodniowo.