Grecki dług, recesja i oszczędności (część 1)

Grecja i kryzys w Unii Europejskiej były głównym tematem wiadomości jeszcze niedawno, więc postanowiłem zrobić materiał o tym dla oglądających ten film w przyszłości. Wideo zostało przygotowane w maju w roku 2012. Więc naprawdę nie wiemy jak to wszystko się zakończy, ale mam nadzieję, że następne parę filmów przedstawi Wam potencjalne scenariusze i związane z nimi ryzyko oraz wady, uh, wady każdego ze scenariuszy. A więc to tutaj to Grecja. I spójrzmy na to z ogólnego poziomu w jakiej sytuacji oni są. Jeśli spojrzycie na tę tabelę tutaj najbardziej oczywistą rzeczą i właściwie to znajduje się w tytule tabeli jest to, że ich dług publiczny wzrasta do dramatycznego poziomu i ich dług w relacji do PKB, to jest w istocie najważniejsza rzecz, ponieważ możecie mieć wysoki dług, ale jeśli Wasz PKB, jeśli produktywność kraju jest wysoka, to może nie stanowić to aż tak dużego problemu. Co jest ważne to to, ile jesteś winny w odniesieniu do tego jak dużo produkujesz. I widzimy tutaj, że relacja długu do PKB jest określona udziałem procentowym, więc ten dług stanowi dany procent PKB, tutaj wynosi on mocno ponad 100%. Wynosi on znacznie więcej niż 100% dla Grecji. I możecie zobaczyć dużą część tego, ponieważ przychód publiczny, podatki, które otrzymuje grecki rząd są konskwentnie niższe niż ich wydatki publiczne. Pozwólcie mi to zanotować. Więc macie podatki. Podatki są niższe niż wydatki co prowadzi do deficytu. Deficyt pokazuje jak bardzo Ciebie na coś nie stać albo jak bardzo Twoje wydatki są większe albo niższe od Twoich dochodów w danym roku. Więc oni co roku mają deficyt, który prowadzi do zwiększenia ich długu. Dług jest to ilość pieniędzy, którą oni są winni, to ta górna linia tutaj. To prowadzi do zwiększenia długu, tutaj właśnie możecie to zobaczyć. Ale to nie jest jedyny problem. Jak tylko ich dług dalej rośnie, ludzie zaczynają być coraz bardziej podejrzliwi odnośnie tego czy rząd jest w rzeczywistości dobry dla ich poziomu zadłużenia, czy rząd rzeczywiście spłaci kiedyś ten dług. I jak rządowy dług staje się coraz bardziej ryzykowny ludzię zaczynają żądać coraz wyższych stóp zwrotu. W konsekwencji dług wzrasta. I jak wzrasta ludzie myślą, że nie są dobrymi pożyczkobiorcami. Więc oczekują wyższego oprocentowania, oprocentowanie rośnie. Ale teraz to nawet pogarsza sytuację, ponieważ my już mamy deficyt, wydawaliśmy więcej niż otrzymywaliśmy z tytułu podatków, teraz mysimy wydawać jeszcze więcej na spłatę odsetek od naszego długu. Jeśli więc wydawałeś 10% swoich odsetek w jednym roku i miałeś 100 mld $, to wydałeś tylko 10 mld $, teraz jeśli oprocentowanie wzrośnie do 15%, musisz wydać na to 15 mld $. Więc to spowoduje, że Twoje wydatki na spłatę odsetek wzrosną i to dalej powiększy dług. Więc Grecja znajduje się w sytuacji takiej jak ta. Możesz zaraz powiedzieć: "Coż, wiesz.." "Tu możemy znaleźć bardzo proste rozwiązanie." "Dlaczego oni nie zwiększą po prostu podatków?" Więc dlaczego oni nie zwiększą podatków? "A może, co jest nawet ważniejsze, dlaczego oni nie zmniejszą wydatków?" Dlaczego oni nie zmniejszą wydatków? Pierwszym ograniczeniem jest sytuacja polityczna. Ponieważ wydatki tutaj stanowią większość, zazwyczaj są obietnicami złożonymi ludziom, mogą to być obligacje rządowe, emerytury, mogą pojawić się emeryci, którzy są od tego zależni, mogą występować też inne rodzaje programów rządowych. Więc jeśli zmniejszysz te wydatki ludzie, którzy stracą te uprawnienia, nie będą z Ciebie zbyt zadowoleni. Z politycznego punktu widzenia nie jest to prawdopodobnie najlepsza rzecz jaką można zrobić. Ale może pojawić się odważny grecki lider, który powie: "Coż, jesteśmy zmuszeni to zrobić, aby ocalić kraj" "Zamierzamy zredukować wydaki" Ale to samo w sobie, nawet jeśli ktoś chciałby naprawdę to zrobić, to dalej nie wiadomo czy jest dobrym pomysłem. Ponieważ mogliście zauważyć tę inną linię, tutaj, ta linia to "realny wzrost PKB". Grecja tutaj jest w naprawdę głębokiej recesji. Mają wysokie bezrobocie, fabryki nie produkują tyle, ile w rzeczywistości są w stanie produkować. Więc gdy zwiększysz podatki albo zwiększysz przychód rządu lub też zmniejszysz wydatki to w rzeczywistości wyssie to powietrze z Twojej gospodarki. Więc kombinacja tych rzeczy, prawodopodobnie słyszałeś to słowo wiele razy, kombinacja tych rzeczy, skłonność do koncentrowania się na ograniczaniu wydatków, nazywana jest "zaciskaniem pas (austerity)". Słowo "austere" generalnie oznacza kogoś, kto nie ma dużo "bajerów", komu wystarczą do życia wyłącznie artykuły pierwszej potrzeby, komu naprawdę dużo nie potrzeba. I gdy wielu ludzi mówi "Hej, Grecjo, musicie zacząć oszczędnie żyć" w Grecji zastosowano już kilka sposobów na obcięcie wydatków "musicie znacznie obniżyć wydatki". Ale problem w tym, że oszczędne gospodarowanie wysysa pieniądze z gospodarki, więc prowadzi to do dalszego spowolnienia gospodarki, i jeśli będzie to dalej następować, w rzeczywistości może to uderzyć w Twoje podatki. Gdy spowalniająca gospodarka wpywa na Twoje podatki, Twoje rzeczywiste dochody, które otrzymujesz, spadają, i to może jeszcze powiększyć Twój deficyt! Ponieważ teraz ludzie mówią: "O mój Boże, ich ekonomia jest zła" "to jest coraz mniej prawodpodobne, że będą w stanie spłacić swoje długi". Oprocentowanie się zwiększa, i ponieważ przychody z podatków spadają i dużo wydatków nie jest bezpośrednio związanych z gospodarką, dużo wydatków w rzeczywistości rośnie razem z gospodarką. To mogą być wydatki na ubezpieczenia od bezrobocia, emerytury, i to może pogorszyć sytuację. I tak w rzeczywistości działo się przez kilka ostatnich lat. Porozmawiamy jeszcze o tym więcej. Grecy otrzymali pewną pomoc od reszty krajów Unii Europejskiej. W zamian za pomoc reszta krajów UE powiedziała: "Cóż, jeśli mamy Wam pomóc, może to Was zaboleć" "I ból, z którym musieliście się zmierzyć to te zabiegi służące zwiększeniu oszczędności". Ale w rzeczywistości te zabiegi oszczędnościowe sprawiły, że ekonomia się jeszcze pogorszyła, co spowodowało powiększenie długu (jako procent PKB), ponieważ teraz PKB samoczynnie malał w coraz większym stopniu. Więc jeśli myślicie tylko o tych aspektach, nie ma tutaj prostej odpowiedzi. Wy oszczędzacie, to rodzaj mało komfortowej sytuacji, ponieważ to uderzy w Waszą ekonomię, staniecie się mniej produktywni, co najmniej w krótkim okresie czasu. I to jest wysoce politycznie niepopularne, do tego stopnia, że mamy tak wysokie bezrobocie, które wywołuje brak politycznej stabilizacji. Zostawię Was w tym momencie, pozwolę Wam pomyśleć jeszcze nad tą sytuacją. W następnym filmie porozmawiam o tym co zwykły, niezależny kraj, prawdziwie niezależny, pod względem fiskalnym i monetarnym, zrobiłby w sytuacji takiej jak ta, uwzględniając scenariusz grecki. Wtedy też porozmawiamy o tym, dlaczego Grecja nie może tego zrobić w obecnej sytuacji.