If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Modele ekonomiczne — film z polskimi napisami

Modele ekonomiczne stanowią sposób przekształcenia skomplikowanych idei oraz zdarzeń i podział ich na najbardziej znaczące elementy. Używamy modeli ekonomicznych w celu skupienia naszej uwagi na kilku rzeczach zamiast analizowania wielu szczegółów. W tym filmie dowiesz się więcej na temat znaczenia modeli w ekonomii oraz założeń, które leżą u podstaw tych modeli.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Kiedy zastanawiacie się czym jest ekonomia wydaje się to dość onieśmielające. Ekonomia to miliony albo nawet biliony aktorów zorganizowanych w niezwykle skomplikowany sposób. Napiszę to - skomplikowany realny świat. I każdy z tych aktorów, czy to ludzie czy organizacje, są niezwykle skomplikowani. Ludzi mózg Nie mogę przewidzieć co zrobisz w kolejnej sekundzie, tym bardziej co zamierzasz zrobić następnego dnia lub roku. A wyobraź sobie próbę przewidzenia co zrobiłyby miliony lub biliony ludzi. Jednak ekonomia zapożyczyła pomysł z innych dziedzin. Na przykład w chemii, chemicy starali się zrozumieć w makroskali jak cząsteczki zachowują się w zamkniętym pojemniku? Powiedzmy, że będą to cząsteczki gazu. Wyobraź sobie, że miałbyś pojemnik z trylionem trylionów cząsteczek to byłoby to niezwykle skomplikowane, ale stosując pewne założenia upraszczające dotyczące rodzaju interakcji pomiędzy cząsteczkami lub braku tych interakcji, możemy ustalić pewne modele. Takie jak prawo gazu doskonałego, które możesz znać lub nie z lekcji chemii, które przedstawia zależność między ciśnieniem, objętością, liczbą cząsteczek oraz temperaturą rzeczywistą Więc to tutaj, gdy bierzesz coś co jest trudne i skomplikowane i stosujesz upraszczające założenia, które pomogą to lepiej zrozumieć, to właśnie jest model. I występuje on również w innych dziedzinach. Czasami nie jest to równanie. Czasami może to być prostszy organizm. Na przykład w biologii, ludzie są niezwykle skomplikowanymi organizmami, a w dodatku do tego, że są skomplikowani niektóre formy eksperymentów byłyby dość nieetyczne według obecnych zasad moralnych. Więc jak sobie z tym radzą biolodzy? Stosując założenia upraszczające lub poprzez redukcję, mówią: nie możemy zrobić tego badania na ludziach, ale może moglibyśmy uprościć zadanie badając prostsze organizmy. Może moglibyśmy przyjrzeć się pojedynczej komórce. Może muszkom owocówką, które są znane w badaniach nad genetyką. Może nawet dość złożonym organizmom, nawet mysz jest bardzo złożonym organizmem, ale wciąż prostszym od człowieka. I przynajmniej według naszej obecnej etyki jesteśmy skłonni zrobić pewne rzeczy na myszach, jakich nie jesteśmy chętni wykonać na ludziach. Dlatego też w kontekście biologicznym, usłyszysz ludzi mówiących o modelu myszy. Gdzie będą testować lek na myszy lub będą starali się zrozumieć jak coś dzieje się u myszy, co może być dobrą wskazówką, że ma to miejsce również u ludzi. Właściwie podczas przeprowadzania testów leków, często najpierw robi się je na myszach. I dopiero kiedy jesteśmy pewni, że działają na nie i że są dość bezpieczne, tylko wtedy rozpoczną się doświadczenia na ludziach. Ekonomiści robią tak samo. Nawet przed pojawieniem się komputerów i modelów komputerowych. Ekonomiści tworzą założenia upraszczające. Założenia takie jak - wszyscy aktorzy w gospodarce są rozsądni, o czym już wiemy, że nie jest prawdą. Ja sam nie jestem zawsze rozsądny i oczywiście znam osoby, które również nie zawsze są rozsądne. Założeniem upraszczającym jest to, że wszyscy ludzie w gospodarce mają taki sam dostęp do informacji lub nawet to, że wszyscy oni mają tę właściwą informację co również nie jest do końca prawdą w realnej gospodarce. Więc w zależności od modelu, będziemy napotykać te założenia upraszczające, które biorą ten duży, skomplikowany prawdziwy świat i próbują go zdredukować do prostego równania, linii lub wykresów. Spotykamy się z modelami od początku nauki ekonomii, takimi jak krzywa możliwości produkcyjnych, gdzie zakładamy, że wybór jest tylko między dwoma dobrami, a wszytko inne jest równe. Jest to pojęcie ceteris paribus, które oznacza przy pozostałych warunkach równych. W prawdziwym świecie nie będziecie mogli powiedzieć: wybierzmy tylko między tymi dwoma rzeczami, a resztę pozostawmy taką samą. Ponieważ działają setki albo tysiące albo miliony zmiennych, ale jeśli chcemy stworzyć model, możemy przyjąć te założenia. To samo dzieje się ze słynną równowagą cen, którą będziemy później omawiać. Gdzie mamy podaż i popyt oraz pojęcia równowagi cen i ilości. One również przyjmują podobne założenia o rozsądnych aktorach i informacji doskonałej. Te modele ekonomiczne mogą być bardzo przydatne i dlatego większa część zajęć ekonomii na pierwszym etapie, składa się właśnie z tych modeli. W związku z tym co powiedzieliśmy, musimy podejść do tych modeli z pewną rezerwą, nie powinniśmy ich przyjmować jako bezwzględnych opisów rzeczywistości, bo może być to moment, w którym modele ekonomiczne stają się ryzykowne. Zawsze musicie sobie zdawać sprawę jakie są założenia, które przyjęliście. W rzeczywistości nagrody Nobla były przyznane w ekonomii za ponowne zbadanie niektórych założeń upraszczających oraz za znalezienie nowych modeli. Kolejną z trudności ekonomii jest to, że trudno jest ją badać w bezwzględny sposób, tak jak jest to możliwe w przypadku chemii czy fizyki, ale nawet w biologii mamy do czynienia z podobnie skomplikowanymi systemami, ciało człowieka czy gospodarka są równie złożonymi systemami. Jeśli chciałbym zobaczyć w medycynie, czy pewne lekarstwo działa, mogę zrobić badania kliniczne. Mogę zebrać setki albo tysiące ludzi i dać na przykład połowie z nich lek, próbując kontrolować grupę różnych zmiennych. Natomiast w ekonomii, nie możecie wziąć tysięcy różnych gospodarek wyglądających bardzo podobne w kwestii was interesującej, a następnie zastosować rodzaj ekonomicznej recepty dla połowy z nich i potem obserwować co się stanie, czy wasz model jest na pewno prawdziwy czy wasza recepta na to, żeby gospodarka rosła szybciej faktycznie działa. Więc kluczowy wniosek, modele są cenne w rozmaitych naukach, włączając w to ekonomię. Jednak ekonomia stoi na granicy nauk społecznych oraz nauk ścisłych, takich jak chemia albo fizyka, z tego względu, że nie możemy przeprowadzać doświadczeń w ten sam sposób oraz często stosujemy założenia upraszczające. I nawet gdy wiemy, że nie są one do końca prawdziwe, są jedynym sposobem na to abyśmy mogli zrozumieć tę niezwykle skomplikowaną rzeczywistość.