Główna zawartość
Podsumowanie: bezrobocie
In this lesson summary review and remind yourself of the key terms and calculations used in measuring unemployment, the labor force, the unemployment rate, the labor force participation rate, and the natural rate of unemployment. Topics include cyclical, seasonal, frictional, and structural unemployment.
Podsumowanie lekcji
Wyniki gospodarcze kraju mierzy się za pomocą trzech kluczowych wskaźników, w tym między innymi stopy bezrobocia. Gdy osoby pełnoletnie, które są chętne i zdolne do pracy nie mogą znaleźć zatrudnienia, może to oznaczać, że gospodarka produkuje mniej dóbr niż potencjalnie jest w stanie. Bezrobocie jest naturalnym zjawiskiem, którego doświadcza każda, nawet zdrowa gospodarka. Chociaż oficjalna stopa bezrobocia stanowi pomocne narzędzie przy obliczaniu siły roboczej państwa, to wskaźnik ten ma pewne wady, o których należy pamiętać. Jedną z nich jest nieuwzględnianie osób, które są bezrobotne i przestały poszukiwać pracy, zwanych zniechęconymi pracownikami.
Ekonomiści wyróżniają trzy rodzaje bezrobocia: frykcyjne, strukturalne i cykliczne. W czasach kryzysu i ożywienia zmienia się wielkość bezrobocia cyklicznego. Bezrobocie cykliczne jest ściśle związane z cyklem koniunkturalnym i powoduje odchylenia bieżącej stopy bezrobocia od naturalnej stopy bezrobocia.
Podstawowe pojęcia
| Podstawowe pojęcia | Definicje |
|---|---|
| bezrobocie | ma ono miejsce, kiedy ludzie nie pracują, ale aktywnie poszukują zatrudnienia. Na przykład osoba, która w zeszłym tygodniu w ogóle nie pracowała, ale szukała pracy uznawana jest za osobę bezrobotną. |
| bezrobotny | osoba, która jest zdolna i chętna do pracy, ale nie pracuje. Osoba jest uznawana za bezrobotną, kiedy nie pracuje, ale aktywnie poszukuje pracy. |
| stopa bezrobocia | procent siły roboczej, który stanowią osoby bezrobotne |
| siła robocza | liczba ludzi danej populacji, którzy pracują albo są bezrobotni |
| ludność w wieku produkcyjnym | jest to grupa ludzi, która ma szansę stać się siłą roboczą. Na przykład w Stanach Zjednoczonych do populacji kwalifikującej się do pracy zaliczana jest każda osoba powyżej 16 roku życia, która nie jest zinstytucjonalizowana (np. nie jest w więzieniu) ani nie służy w wojsku. |
| współczynnik aktywności zawodowej | procent populacji kwalifikującej się do pracy, który stanowi siłę roboczą. |
| zniechęceni pracownicy | osoby, które nie mają pracy, ale przyjmą ją, jeśli zostanie im zaoferowana. Porzucili oni jednak szukanie pracy na własną rękę, więc nie są wliczani do siły roboczej. Na przykład, jeśli Carol przestanie szukać pracy, to nie będzie uznawana za siłę roboczą i nie będzie zaliczana do osób bezrobotnych. |
| nisko zatrudnieni | osoby, które pracują na pół etatu i chcą pracować na pełny etat, ale nie mogą znaleźć takiej pracy. Na przykład John chce pracować na pełen etat jako inżynier, ale udało mu się znaleźć tylko pracę na pół etatu. |
| produkcja przy pełnym zatrudnieniu | wielkość produkcji wytwarzanej w gospodarce, kiedy wszystkie zasoby są w pełni efektywnie wykorzystywane. Produkcja przy pełnym zatrudnieniu to kombinacja produkcji przedstawiona na krzywej możliwości produkcyjnych państwa. |
| naturalna stopa bezrobocia | (zwana także bezrobociem naturalnym) stopa bezrobocia, która występuje, kiedy w gospodarce zachodzi produkcja przy pełnym zatrudnieniu. W czasie kryzysu gospodarki bieżąca stopa bezrobocia jest wyższa niż naturalna stopa bezrobocia, a w czasie ożywienia — niższa. |
| bezrobocie frykcyjne | składnik naturalnej stopy bezrobocia. Występuje ono, kiedy poszukiwanie pracy nie odbywa się nagle. Na przykład Rosita szukała pracy przez kilka tygodni po ukończeniu studiów. W tym czasie zaliczana była do bezrobocia frykcyjnego. |
| bezrobocie strukturalne | bezrobocie będące wynikiem strukturalnych zmian w gospodarce jak na przykład rozwój nowych technologii lub przemysłu. Bezrobocie to jest drugim składnikiem naturalnej stopy bezrobocia. Wyobraźmy sobie, że Negan wynalazł lek na wszelkie choroby zębów i dziąseł, w efekcie czego Rosita straci pracę jako dentystka i jej przypadek będzie zaliczany do bezrobocia strukturalnego. |
| bezrobocie cykliczne | (zwane także bezrobociem koniunkturalnym) bezrobocie związane z okresami kryzysu i ożywienia, może mieć wartość dodatnią lub ujemną. Bieżąca stopa bezrobocia zależy zarówno od obecnej naturalnej stopy bezrobocia, jak i obecnego bezrobocia cyklicznego. |
Najważniejsze zagadnienia
Współczynnik aktywności zawodowej (LFPR)
Wskaźnik aktywności zawodowej (LFPR) stanowi kolejny miernik aktywności na rynku pracy w państwie. LFPR to procent osób pełnoletnich, które wliczane są do siły roboczej. Siła robocza uwzględnia zarówno osoby zatrudnione, jak i bezrobotne. Osoby pełnoletnie to osoby powyżej 16 roku życia, które potencjalnie mogą być częścią siły roboczej. Osoby poniżej 16 roku życia, służące w wojsku lub uczące się nie są uznawane za siłę roboczą i nie są uwzględniane przy obliczeniach wskaźnika aktywności zawodowej.
Kiedy osoby stają się częścią siły roboczej, LFPR wzrasta. Kiedy przestają nią być, LFPR spada. Spadek LFPR zachodzący równocześnie ze spadkiem bezrobocia może wskazywać, że na rynku jest więcej zniechęconych pracowników.
Ograniczenia stopy bezrobocia
Stopa bezrobocia jest często krytykowana za zaniżanie poziomu bezrobocia, ponieważ wyłącza ona każdego, kto ma jakąkolwiek pracę oraz nie uwzględniać tych osób, które wcale nie szukają pracy. Oficjalna stopa bezrobocia pomija zniechęconych pracowników oraz nisko zatrudnionych. Osoby, które porzuciły szukanie pracy na własną rękę, ponieważ przestały wierzyć, że znajdą zatrudnienie, uznawane są za zniechęconych pracowników. Osoby, które pracują na pół etatu, ale chciałyby pracować na pełny etat, nadal zaliczane są do osób zatrudnionych.
Trzy rodzaje bezrobocia
Ekonomiści skupiają się przede wszystkim na trzech rodzajach bezrobocia: cyklicznym, frykcyjnym i strukturalnym.
Bezrobocie cykliczne to bezrobocie związane z fazami cyklu koniunkturalnego. Podczas kryzysu bezrobocie cykliczne zwiększa się i doprowadza do wzrostu stopy bezrobocia, a podczas ożywienia zmniejsza się i obniża stopę bezrobocia.
Naturalna stopa bezrobocia
Naturalna stopa bezrobocia występuje, kiedy gospodarka wytwarza produkcję przy pełnym zatrudnieniu. Naturalne bezrobocie równa się sumie bezrobocia frykcyjnego i strukturalnego. Kiedy gospodarka jest wydajna (czyli opiera się na produkcji przy pełnym zatrudnieniu), stopa bezrobocia jest równa naturalnej stopie bezrobocia. Pomimo wysokiej wydajności gospodarki, bezrobocie istnieje nadal. Z tego powodu naturalna stopa bezrobocia nigdy nie jest równa zeru.
Zmiany w naturalnej stopie bezrobocia
Naturalna stopa bezrobocia może ulegać stopniowej zmianie ze względu na zmiany w charakterystyce siły roboczej. Naturalne bezrobocie zmienia się także pod wpływem zmian w strukturalnym i frykcyjnym bezrobociu. Na przykład firma może zdecydować o zwolnieniu niektórych pracowników, ponieważ nie potrzebuje już korzystać z ich umiejętności. To spowoduje zwiększenie bezrobocia strukturalnego oraz naturalnej stopy bezrobocia.
Najważniejsze równania
Siła robocza
W skład siły roboczej wchodzą osoby bezrobotne oraz osoby zatrudnione:
Osoba jest uznawana za zatrudnioną, jeśli pracowała — nawet tylko przez godzinę — w tak zwanym tygodniu referencyjnym. Osoba jest uznawana za bezrobotną, jeśli w tygodniu referencyjnym nie pracowała wcale i aktywnie poszukiwała pracy.
Współczynnik aktywności zawodowej (LFPR)
LFPR to procent ludności w wieku produkcyjnym stanowiący siłę roboczą.
Osoby są zaliczane do ludności w wieku produkcyjnym, jeśli mają 15 lub więcej lat (w przypadku Polski), nie są zinstytucjonalizowane (np. nie są w więzieniu) ani nie służą w wojsku.
Stopa bezrobocia
Stopa bezrobocia to procent siły roboczej, który jest bezrobotny.
Często popełniane błędy
- Nie każdy, kto jest bez pracy jest bezrobotny. Osoba jest uznawana za bezrobotną, jeśli jest bez pracy, ale też szuka zatrudnienia i jest gotowa przyjąć ofertę pracy, o ile zostanie jej zaproponowana. Jeżeli osoba jest bez pracy, ale nie szuka zatrudnienia, to po prostu nie wlicza się jej do siły roboczej.
- Zazwyczaj kojarzymy bezrobocie z czymś negatywnym, ale pewien poziom bezrobocia jest pozytywnym zjawiskiem cechującym zdrową gospodarkę. Bezrobocie strukturalne jest obecne, kiedy powstają nowe gałęzie przemysłu, a stare zanikają. Na przykład, kiedy wozy zastąpiliśmy samochodami, to wielu wytwórców wozów zostało bez pracy. Ten rodzaj bezrobocia to bezrobocie strukturalne.
- Bezrobocie frykcyjne również może wydawać się negatywne, ale pomyśl co może oznaczać zerowa stopa bezrobocia — nikt nigdy nie szuka ani nie zmienia pracy! Powstało nawet kilka powieści przedstawiających dystopijny świat, w którym każdy z nas jest automatycznie przydzielany do danej pracy. Społeczeństwo cechuje zerowe bezrobocie frykcyjne, ale wyobraź sobie jak pesymistyczna jest ta wizja, zwłaszcza jeśli nie lubisz swojej pracy!
- Spadek stopy bezrobocia nie zawsze oznacza poprawę sytuacji gospodarczej. Kiedy część ludzi przestaje szukać pracy i staje się zniechęconymi pracownikami, czyli nie jest zaliczana do siły roboczej, stopa bezrobocia obniży się, mimo że sytuacja wcale się nie poprawiła. Dlatego też ważne jest, żeby brać pod uwagę zarówno zmiany w stopie bezrobocia, jak i te zachodzące we współczynniku aktywności zawodowej (LFPR). Połączenie tych dwóch aspektów daje nam lepszy obraz sytuacji.
Pytania do dyskusji
- Pewien wynalazca opracował dyktafon, który bezbłędnie nagrywa mowę i konwertuje ją w dokument tekstowy. Niestety wiąże się to ze wzrostem bezrobocia wśród maszynistek pracujących w biurze. Jakiego typu jest to bezrobocie? Wyjaśnij swoją odpowiedź.
- Fitlandia ma
- Wyjaśnij, dlaczego spadek bezrobocia może w rzeczywistości oznaczać trudną sytuację na rynku pracy.
Wyjaśnienie: Jeśli bezrobotni rezygnują z szukania pracy, stają się tak zwanymi zniechęconymi pracownikami i przestają być uznawani za część siły roboczej. Z racji tego, że osoby te nie są już bezrobotne, stopa bezrobocia w kraju zmniejsza się. W takim wypadku spadek stopy bezrobocia informuje o trudnej sytuacji na rynku pracy oraz o słabej gospodarce.
Chcesz dołączyć do dyskusji?
Co do sekcji ze stopy bezrobocia gdzie mamy pod wzorem: [Hmmm, poproszę o wyjaśnienie.] Izodyr nie powinien chyba się liczyć do ludności w wieku produkcyjnym, no bo ma 70 lat i nawet zaznaczone jest że jest emerytem
więc chyba błąd jakiś(1 głos)