If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Rzadkość

Radzenie sobie z rzadkością to podstawa ekonomii, ale co to znaczy kiedy mówimy, że coś jest rzadkie? W tym filmie odkryjemy definicję rzadkości w ekonomii oraz jak ograniczone (czyli rzadkie) zasoby różnią się od wolnych zasobów.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

- [Instruktor] cała ekonomia ma związek z pojęciem niedoboru. I, zapewne, nie potrzebowalibyśmy nawet dziedziny ekonomii, gdyby pojęcie niedoboru nie istniało na świecie. Więc czym jest niedobór? Pomyśl o tym, co to oznacza w codziennym życiu? Oznacza to, że nie ma wystarczająco wielu rzeczy na świecie. Jeśli mówimy o rzadkich towarach, rzadkich usługach, ograniczonych zasobach, mówimy o rzeczach, z którymi gdyby nie wiązały się żadne koszty, ludzie używaliby ich znacznie więcej niż jest ich dostępnych. W tym filmie rozważymy różne rodzaje towarów i usług lub po prostu zasobów i zastanowimy się czy są one ograniczone, czy nie. Ideą powiązaną do idei niedoboru jest idea opozycyjna do niej, czyli pojęcie darmowego zasobu. Więc jest to coś, można powiedzieć, co jest nieskończenie obfite, lub co najmniej w pewnym kontekście tak obfite, że wydaje się nam jakby ludzie mogli mieć tak dużo tego zasobu jak zechcą. Nieważne jak dużo tego zasobu posiada jedna osoba, nie odbiera ona dostępu do tego zasobu nikomu innemu. Powodem dla którego niedobór jest niezbędny w ekonomii, jest to, że ekonomia to nauka o sposobie alokowania ograniczonych zasobów. Jeśli istnieje zapotrzebowanie na zasób większe niż jego ilość, wtedy ekonomia bada, kto je dostaje, jaką ich ilość dostaje, oraz z czego musi zrezygnować w zamian za te rzadkie zasoby. Ze względu na ten film, upewnijmy się, że rozumiemy i mamy pojęcie jakie zasoby są rzadkie, a które nie i dlaczego. A więc, to jest obraz kawioru, który jest zasadniczo jajkami ryb, i jest trudny do pozyskania. Jaja ryb znajdują się głęboko pod wodą i ktoś musi się do nich dostać, a potem musi je jakoś zapakować, a na końcu musi dostarczyć je na twój talerz. A więc, myślisz, że kawior jest rzadkim zasobem lub darmowym zasobem? Cóż, gdyby był darmowym zasobem, znaczyłoby to, że po prostu pływamy w kawiorze, występuje on tak obficie, że mógłbym mieć tyle kawioru, ile sobie zamarzę, a cały czas jest go tak dużo, że każdy dostaje tyle kawioru, ile chce. Jednakże, tak w cale nie jest. Kawior to rzadki zasób. W rzeczywistości jest to bardzo rzadki zasób, i dlatego, jeśli go chcesz, musisz poświęcić dosyć dużo w zamian. To jest obraz ludzi pracujących w fabryce, i zasobem widocznym tutaj jest praca. Praca jest interesująca, ponieważ nie jest tak namacalna jak kawior, jednakże jest to cały czas zasób. Można powiedzieć, że część rzadkości kawioru na twoim talerzu opiera się na pracy, która musi zostać wykonana, aby kawior dotarł na twój talerz. Jednakże, wydaje mi się, że tutaj widzimy panów składających jakiś rodzaj tkaniny. A więc, uznałbyś pracę za rzadki zasób, czy może za darmowy zasób? Praca byłaby darmowym zasobem, gdyby ludzie byliby gotowi do wykonania nieskończonej ilości pracy dla innych ludzi, co jest fizycznie niemożliwe. A nawet jeśliby było, ludzie nie chcieliby tego zrobić. Ludzie chcą czegoś w zamian za swoją pracę. A więc, znowu, praca to ograniczony zasób. Na tym zdjęciu widzimy dużo zasobów. Mamy piękne miasto, a obok jezioro, w Alpach. Widzimy tutaj trochę ograniczonych zasobów. Wiele osób chciałoby mieć widok jaki jest z tego domu, lub hotelu, jednakże nie każdy, ponadto wielu ludzi chciałoby tam zamieszkać, ze względu na widok, ale nie każdy może tam zamieszkać. A więc, jest to ograniczony zasób. Tutejsza woda jest interesująca. Mogę sobie wyobrazić, że we wcześniejszych czasach, zanim było tu miasto, była tu tylko prymitywna wioska, ludzie żyjący w pobliżu tej świeżej wody prawdopodobnie uznawali ją za darmowy zasób. Jeśli ktoś był spragniony, po prostu szedł do jeziora i pił z niego. Ci ludzie nie musieli oddać niczego w zamian za możliwość wypicia wody. Jednakże teraz, kiedy jest tu miasto, woda prawdopodobnie jest ograniczonym zasobem. Ludzie mogą chcieć ją zachować z różnych powodów. Aby dostarczyć wodę do zlewu w twoim domu, prawdopodobnie, potrzeba zaangażować pewne usługi, towary, lub pracę. Ktoś musi podłączyć rury, może wszystko musi być wyczyszczone. Wtedy woda może stać się ograniczonym zasobem. Przez większość naszej historii powietrze było uważane za darmowy zasób. I nawet dzisiaj, myślę, że tlen, przynajmniej na naszej planecie jest uważany za darmowy zasób. Kiedy ja biorę głęboki wdech, to nie oznacza, że ty możesz wziąć mniejszy, lub nie możesz go wziąć wcale. Nie zabieram ci tlenu. Czy w naszej atmosferze znajdują się nieograniczone zasoby tlenu? Nie. Jednakże, biorąc pod uwagę nasze potrzeby, może się wydawać, że jest go nieskończona ilość. Gdyby rośliny przeprowadzające fotosyntezę znikły i nagle zasoby tlenu w atmosferze zaczęłyby się zmniejszać, lub bylibyśmy na stacji kosmicznej, gdzie nie ma pozornie nieskończonych zapasów tlenu, wtedy można sobie wyobrazić świat w którym tlen jest ograniczonym zasobem. Możesz sobie wyobrazić kolonię na Księżycu, na Marsie, czy na stacji kosmicznej gdzie istnieje system gospodarczy określający ilość tlenu przysługującą jednostce. Zostawiam was z tym. Jak już wspomniano, niedobór jest centralną ideą w nauce ekonomii. Jest on powodem dlaczego w ogóle potrzebujemy nauki o nazwie ekonomia. Wraz z twoimi postępami w nauce obydwu, mikro i makroekonomii, razem będziemy patrzeć na sposoby alokowania ograniczonych zasobów. Spróbujemy dowiedzieć się co ludzie muszą poświęcić w celu pozyskania niektórych zasobów, oraz użyjemy modeli, które pomogą nam zrozumieć, jakie są możliwe konsekwencje różnych metod alokacji zasobów.