Główna zawartość
Mikroekonomia
Kurs: Mikroekonomia > Rozdział 4
Lekcja 2: Market interventions and deadweight loss- Kontrola wynajmu a bezpowrotna strata społeczna
- Minimalne zarobki i cena minimalna
- Ceny maksymalne i ceny minimalne
- Price and quantity controls
- The effect of government interventions on surplus
- Opodatkowanie i bezpowrotna strata społeczna
- Procent podatku od hamburgerów
- Podatki i doskonale nieelastyczny popyt
- Podatki i doskonale elastyczny popyt
- Efektywność ekonomiczna
- Lesson Overview: Taxation and Deadweight Loss
- Tax Incidence and Deadweight Loss
© 2023 Khan AcademyWarunki użytkowaniapolitykę prywatnościInformacja o plikach cookie
Ceny maksymalne i ceny minimalne
W jaki sposób ilość popytu reaguje na sztuczne ograniczenia cen?
Kluczowe pojęcia
- Ceny sufitowe zapobiegają wzrostowi ceny ponad określony poziom.
- Kiedy cena sufitowa jest ustalona poniżej ceny równowagi, ilość popytu będzie przekraczać ilość podaży, a wynikiem będzie nadwyżka popytu lub niedobory.
- Ceny podłogowe (minimalne) zapobiegają spadkowi ceny poniżej określonego poziomu.
- Kiedy minimalna cena jest ustalona powyżej poziomu równowagi, ilość podaży będzie przekraczać ilość popytu, a wynikiem będzie nadwyżka podaży, czyli dodatkowa ilość.
- Kiedy prawo reguluje ceny zamiast pozwalać siłom rynku na określenie cen, jest to określane jako kontrola cen.
Wprowadzenie
Czasami wokół cen i ilości ustalonych przez popyt i podaż pojawiają się kontrowersje, zwłaszcza w przypadku produktów , które są uważane za niezbędne. W niektórych przypadkach niezadowolenie z powodu cen zmienia się w presję publiczną wywieraną na polityków, które w konsekwencji mogą spowodować zmianę prawa, która ma zapobiegać rośnięciu określonej ceny "zbyt wysoko" lub spadaniu "zbyt nisko".
Ekonomiści mogą przewidzieć, jak ludzie i firmy zareagują na prawo, które kontroluje cenę, dzięki modelowi popytu i podaży—na końcu tego artykułu ty też będziesz w stanie robić takie przewidywania!
Ceny maksymalne
Ustawy uchwalone przez rząd, które regulują ceny, nazywane są kontrolującymi ceny. Mogą one mieć dwie formy. Cena maksymalna powstrzymuje cenę od wzrostu ponad określony poziom—tzw. "sufit" (stąd czasami używana nazwa sufit cenowy lub ceny sufitowe). Cena minimalna powstrzymuje cenę przed spadnięciem poniżej określonego poziomu—tzw. "podłogi" (analogicznie mamy podłogę cenową i ceny podłogowe).
Możemy użyć fam roboczych popytu i podaży żeby zrozumieć ceny maksymalne.
Na wielu rynkach dóbr i usług konsumenci przewyższają producentów pod względem liczby. Konsumenci, którzy są również potencjalnymi wyborcami, czasami jednoczą się, żeby przekonać rząd do utrzymywania określonej ceny na niskim poziomie.
Na przykład kiedy w mieście bardzo szybko rosną czynsze—być może na skutek wzrostu dochodów lub zmiany gustów—wynajmujący mogą naciskać na polityków, żeby uchwalili oni prawo kontrolujące, sufit cenowy, który zwykle działa w taki sposób, że czynsze mogą rosnąć tylko o określony procent każdego roku.
Rozwińmy ten przykład i zastanówmy się nad tym hipotetycznym miastem. Czynsz był dość stabilny. Ale potem miasto znalazło się w artykule opisującym dziesięć najlepszych miejsc, w których można żyć, w popularnym magazynie. Koniec końców wprowadzono prawo kontrolujące.
Możemy użyć modelu popytu i podaży poniżej, żeby zrozumieć, w jaki sposób rynek się zmienia w wyniku tego wydarzenia.
Na początku, zanim artykuł został opublikowany, równowaga
Kiedy artykuł zainspiruje więcej ludzi do przeprowadzenia się do naszego wymyślonego miasta, przesunie to krzywą podaży na lokale na wynajem w prawo, tak jak pokazano na danych w tabeli poniżej, od
| Cena | Początkowa ilość podaży | Początkowa ilość popytu | Nowa ilość popytu |
|---|---|---|---|
| 400$ | 12 000 | 18 000 | 23 000 |
| 500$ | 15 000 | 15 000 | 19 000 |
| 600$ | 17 000 | 13 000 | 17 000 |
| 700$ | 19 000 | 11 000 | 15 000 |
| 800$ | 20 000 | 10 000 | 14 000 |
Teraz załóżmy, że grupka mieszkańców była bardzo niezadowolona z 20% podwyżki swojego czynszu. Naciskali na lokalnych polityków, żeby ci wprowadzili prawo kontrolujące wysokość czynszu, żeby utrzymać cenę w początkowym punkcie równowagi 500$ za typowe mieszkanie.
W powyższym modelu popytu i podaży, pozioma linia przy cenie 500$ pokazuje prawnie ustaloną cenę maksymalną. Jednakże siły stojące za prawem popytu, które przesunęły krzywą popytu w prawo, wciąż działają. Przy stałej cenie maksymalnej równej 500$, ilość dostarczana na rynek pozostaje nadal na tym samym poziomie 15 000 lokali, jednak ilość popytu wynosi 19 000 lokali. Innymi słowy, ilość popytu przewyższa ilość podaży, więc mamy niedobór lokali mieszkalnych.
Efekty stosowania cen maksymalnych są złożone i czasami nieoczekiwane. W przypadku kontroli czynszów cena nie daje po prostu korzyści lokatorom kosztem właścicieli wynajmujących lokale. W tym przypadku raczej lokatorzy—lub dokładniej, potencjalni lokatorzy—tracą swoją możliwość wynajęcia mieszkania, ponieważ właściciele zmienili mieszkania w spółdzielnie i mieszkania prywatne. Pod wpływem istnienia ceny maksymalnej wynajmowanych jest właściwie mniej mieszkań—15 000 lokali—niż byłoby, gdyby rynkowa cena wynajmu wynosiła 600$—17 000 lokali. I nawet jeśli mieszkanie zostanie na rynku do wynajęcia, właściciele będą przeznaczać mniej pieniędzy na jego utrzymanie w dobrym stanie i sprawy niezbędne, takie jak ogrzewanie, klimatyzację i oświetlenie.
Pierwszą zasadą gospodarki jest, że nie dostajesz czegoś w zamian za nic—wszystko ma koszt alternatywny. Więc jeśli lokatorzy dostaną "tańsze" mieszkania niż rynkowa cena równowagi, to z dużym prawdopodobieństwem będą mieli niższej jakości lokale.
Ceny maksymalne wprowadzane są w życiu po to, żeby spróbować utrzymać ceny na niskim poziomie dla tych, którzy mają popyt na dany produkt—czy jest to mieszkanie, leki na receptę czy ubezpieczenie samochodu. Ale kiedy cena rynkowa nie może wzrosnąć do poziomu równowagi, ilość popytu przewyższa ilość podaży, i występuje niedobór.
Ci, którym uda się kupić produkt po niżej cenie zapewnionej dzięki wprowadzeniu ceny maksymalnej, osiągną oczywiście korzyści, jednak sprzedający produkt na tym stracą, tak samo jak stracą ludzie, którzy nie będą w ogóle mogli kupić produktu. Jakość również może się pogorszyć.
Ceny minimalne
Cena minimalna to najniższy legalny poziom ceny, która może zostać zapłacona na rynku za jakieś dobro lub usługę, pracę lub kapitał finansowy. Być może najlepiej znanym przykładem ceny minimalnej jest płaca minimalna, która jest oparta na normatywnym poglądzie, że ktoś pracujący na cały etat powinien móc zarobić w ten sposób minimum umożliwiające utrzymanie podstawowego poziomu życiowego. Płaca minimalna w Polsce w roku 2016 wynosiła 1850 zł brutto, co powinno dawać dochód dla jednej osoby nieco powyżej granicy ubóstwa. Ponieważ koszty życia rosną w czasie, parlament (w Polsce Sejm) co jakiś czas podwyższa płacę minimalną.
Ceny minimalne są czasami nazywane cenami wspierającymi, ponieważ wspierają cenę, zapobiegając jej spadkowi poniżej określonego poziomu. Na całym świecie wiele krajów wprowadziło prawo wspierające ceny produktów rolnych. Ceny gospodarstw, a więc i ich dochody, zmieniają się—czasami bardzo znacznie. Więc nawet jeśli średnio przychód gospodarstwa rolnego jest odpowiedni, to w niektórych latach może być bardzo niski. Celem cen wspierających jest zapobieganie tym wahaniom.
Najczęstszym sposobem, w jaki działa wspieranie cen, jest wejście rządu na rynek i skupowanie produktu, co daje dodatkowy popyt i utrzymuje ceny na wyższym poziomie, niż byłyby w innym przypadku.
Możemy spojrzeć na popyt i podaż w modelu poniżej, żeby zrozumieć lepiej wpływ programu rządu, który tworzy cenę powyżej punktu równowagi. Ten konkretny model przedstawia rynek pszenicy w Europie.
W przypadku braku interwencji rządu cena pszenicy dostosowałaby się w taki sposób, że ilość dostarczana równałaby się ilości popytu w punkcie równowagi
Nasz przykład jest hipotetyczny, ale pojęcie to pojawia się i działa również w rzeczywistym świecie. Jeśli rząd chce kupić nadmiar podaży produktów rolnych—lub zapewnić innym środki na zakup—to rolnicy odniosą z ceny minimalnej korzyści, ale podatnicy i konsumenci jedzenia zapłacą tego koszt.
Czy ceny maksymalne i minimalne zmieniają popyt lub podaż?
Ani ceny maksymalne, ani ceny minimalne nie zmieniają podaży czy popytu. One po prostu ustawiają cenę, która ogranicza poziom cen, których można żądać na rynku.
Pamiętaj, zmiana ceny nie powoduje zmiany popytu czy podaży. Ceny maksymalne i ceny minimalne powodują przesuwanie się do różnych ilości popytu wzdłuż krzywej popytu, ale nie powodują przesunięcia krzywej popytu. Ceny kontrolowane mogą powodować przesuwanie się do innych ilości podaży wzdłuż krzywej podaży, ale nie przesuwają samej krzywej podaży.
Podsumowanie
Ceny maksymalne zapobiegają wzrostowi ceny ponad określony poziom. Kiedy cena sufitowa jest ustalona poniżej ceny równowagi, ilość popytu będzie przekraczać ilość podaży, a wynikiem będzie nadwyżka popytu lub niedobory.
Ceny minimalne zapobiegają spadkowi ceny poniżej określonego poziomu. Kiedy cena podłogowa znajduje się powyżej punktu równowagi, ilość podaży będzie przekraczać ilość popytu, i wystąpi nadwyżka podaży.
Ceny minimalne i ceny maksymalne często prowadzą do niepożądanych skutków.
Pytania do samodzielnego sprawdzenia swojej wiedzy
- Jaki jest wpływ ceny maksymalnej na ilość popytu na dany produkt? Jaki jest wpływ ceny maksymalnej na ilość podaży? Dlaczego dokładnie cena maksymalna powoduje niedobór?
- Czy cena maksymalna zmienia cenę równowagi?
- Jaki byłby wpływ wprowadzenia ceny minimalnej poniżej ceny równowagi?
Pytania do powtórzenia
- Czy cena maksymalna próbuje obniżyć czy podwyższyć cenę rynkową?
- W jaki sposób cena maksymalna ustawiona poniżej poziomu równowagi wpłynie na ilość popytu i ilość podaży?
- Czy cena minimalna próbuje obniżyć czy podwyższyć cenę rynkową?
- W jaki sposób cena minimalna ustawiona powyżej poziomu równowagi wpłynie na ilość popytu i ilość podaży?
Pytania na myślenie krytyczne
- Jakie są skutki podniesienia płacy minimalnej? Odpowiedź jest o wiele bardziej skomplikowana niż strata pracodawców i zysk pracowników. Kto odnosi korzyści, a kto traci, i co dokładnie traci lub zyskuje? W jakim stopniu polityka zmian osiąga swoje cele?
- Wynikiem wspierania cen produktów rolnych jest posiadanie przez rządy dużych zapasów produktów rolnych. Jak myślisz, dlaczego rząd nie może po prostu oddać tych produktów ludziom żyjącym w ubóstwie?
- Czy możesz zaproponować taką politykę, która skłoniłaby rynek do dostarczenia większej liczby mieszkań?
Zadania
Kraj, w którym ludzie mają stosunkowo niskie dochody, postanawia ustalić cenę maksymalną na chleb, tak, żeby był on po przystępnej cenie dla osób żyjących w ubóstwie.
Warunki popytu i podaży są przedstawione w tabeli poniżej.
Jaka była cena równowagi i ilość równowagi przed wprowadzeniem ceny maksymalnej? Ile wyniesie nadmiarowy popyt, czyli niedobór—ilość popyty minus ilość podaży—jeśli cena maksymalna wyniesie 2,40$? A jeśli wyniesie 2,00$? A 3,60$?
| Cena | Qd | Qs |
|---|---|---|
| 1,60$ | 9000 | 5000 |
| 2,00$ | 8500 | 5500 |
| 2,40$ | 8000 | 6400 |
| 2,80$ | 7500 | 7500 |
| 3,20$ | 7000 | 9000 |
| 3,60$ | 6500 | 11000 |
| 4,00$ | 6000 | 15000 |
Chcesz dołączyć do dyskusji?
Na razie brak głosów w dyskusji