Podatki i doskonale elastyczny popyt

Pomyślmy, jak podatek nałożony na dobro wpłynie na rynek w sytuacji, gdy popyt na to dobro jest bardzo, bardzo, bardzo elastyczny. W tym przykładzie zajmiemy się flagami; rynkiem flag państwowych produkowanych w Chinach. Analizując ten rynek pomyślmy w ten sposób: jeśli cena… Mówiąc „cena” mam na myśli cenę równowagi, leżącą na przecięciu podaży i popytu. Krzywych podaży i popytu. Wynosi ona 70 dolarów – to całkiem porządna flaga. 70 dolarów za flagę. Natomiast wielkość popytu, w tysiącach rocznie… Widać, że w tej cenie sprzedaje się jakieś 25 tysięcy flag rocznie. No więc jeśli cena wzrośnie nieco powyżej tej ceny równowagi, to co się stanie? Jeśli cena wzrośnie nieco powyżej ceny równowagi, to ludzie powiedzą: „mogę kupić flagę z Tajwanu, albo z USA, Meksyku, albo z innego państwa, bo przecież… z daleka nikt nie pozna różnicy.” I kupią substytut, zwłaszcza jeśli te flagi z Tajwanu czy Meksyku nie różnią się od tych produkowanych w Chinach. Zatem jeśli cena wzrośnie choćby odrobinę, to wielkość popytu spadnie na łeb, na szyję. A jeśli cena zostanie choć trochę obniżona, ludzie powiedzą: „Nie będę kupował flag z Meksyku ani z Tajwanu; kupię te produkcji chińskiej.” I wielkość popytu bardzo wzrośnie. Mamy tu zatem bardzo dużą… bardzo dużą elastyczność popytu. Ta krzywa popytu jest niemal doskonale elastyczna. Doskonale elastyczna byłaby pozioma. Więc to jest niemal… niemal doskonale… doskonale elastyczny… elastyczny popyt. Mała zmiana ceny powoduje ogromną zmianę wielkości popytu. Właściwie: mała procentowa zmiana ceny powoduje ogromną procentową zmianę wielkości popytu. Załóżmy więc, że jakiś minister mówi: „Wiecie, nie podoba mi się, że flagi USA produkuje się w Chinach.” i obciąża podatkiem flagi USA wyprodukowane w Chinach. Zatem władze ustanawiają podatek. Niech to będzie podatek kwotowy, bo procentowy podatek zmieniłby kształt krzywej podaży z podatkiem. Prawdziwy podatek byłby procentowy, a nie kwotowy, ale kwotowy łatwiej jest narysować. A więc pojawia się podatek… Wybiorę inny kolor. A więc pojawia się podatek w wysokości 10 dolarów… 10 dolarów za flagę. Właściwie niech będzie mniejszy. Załóżmy, że podatek wynosi 1 dolara za flagę. 1 dolar… Zresztą, niech będzie nieco większy. Powiedzmy, 5 dolarów za flagę. 5 dolarów za flagę. Narysujmy więc krzywą podaży z podatkiem. Dostawca, aby wyprodukować flagi w Chinach i przywieźć je do sklepu w USA – choćby tę jedną flagę, wykorzystując najtańsze środki produkcji – musi dostać, jak widać, co najmniej 52-53 dolary. Musi więc co najmniej tyle dostać, i do tego doliczamy podatek. Czyli to będzie cena podaży plus 5 dolarów. Wypada tutaj. Tu też 5 dolarów. W każdym punkcie krzywej musimy dodać 5 dolarów, by uzyskać cenę z punktu widzenia konsumenta. Uzyskamy taką krzywą. Uzyskamy taką oto krzywą. Ta linia przerywana to krzywa… krzywa podaży z podatkiem. To była krzywa samej podaży. To krzywa podaży. Zastanówmy się, co się tu dzieje. Cena równowagi wynosiła 70, i teraz cena równowagi nadal… i teraz cena równowagi właściwie nadal wynosi 70, ale ilość w punkcie równowagi spadła dramatycznie. Nasza równowagowa ilość spadła do… Nasza równowagowa ilość spadła do… licząc na oko, do około 18 000. 18 000 flag rocznie. Zatem kto poniósł ciężar tego podatku? Zobaczmy, ile zarobił fiskus. Dochód z podatku w tej sytuacji wynosi 18 000 razy 5 dolarów. Tu jest 5 dolarów… 5 dolarów razy 18 000. razy 18 000. To jest dochód z podatku. To jest dochód z podatku. Chyba narysuję to dokładniej. Dochód z podatku to prostokąt z tego odcinka i 5 dolarów. Taki obszar. To dochód z podatku. Zauważcie: w całości pochodzi z nadwyżki producenta. Bo poprzednia nadwyżka producenta… poprzednia nadwyżka producenta to… Zwłaszcza przy doskonałej elastyczności. Nadwyżka producenta to był ten prostokąt dodać to… i dodać to. A teraz ten obszar – ten mały fragment – to zbędna strata społeczna. Zbędna strata. Powstała w nadwyżce producenta. Natomiast sam podatek – zwłaszcza jeśli założymy, że ta górna linia jest pozioma – także został zabrany z nadwyżki producenta. Zatem w tej sytuacji, gdy mamy prawie… albo tak: gdy mamy doskonałą elastyczność… gdy mamy doskonałą elastyczność popytu na dobro, stroną, która ponosi cały ciężar podatku, jest producent. To nadwyżkę producenta uszczupla podatek. …ponosi… ponosi… Co ja piszę. (Niedźwiedzie!?) Producent… o rany… Producent jest obciążany… Producent… To producent jest obciążany w tej sytuacji. To bardzo ciekawe. Bo gdy popyt jest niemal doskonale elastyczny… Żadne „niemal”. Gdy popyt jest doskonale elastyczny, gdy krzywa popytu jest zupełnie pozioma, nadwyżka konsumenta nie istnieje. Ponieważ korzyść krańcowa, korzyść krańcowa z kolejnej… Powtarzam się. Skoro „krańcowa”, to nie „z kolejnej”. Bo korzyść krańcowa dla konsumenta z tej kolejnej jednostki dobra jest równa cenie, którą płaci. Nie istnieje… Zwłaszcza… Zwłaszcza jeśli mamy popyt doskonale elastyczny, poziomą krzywą, to nie istnieje obszar między krzywą popytu a linią ceny. Zatem nie istnieje nadwyżka konsumenta, z której można by… można by zabrać, dlatego skarb państwa zabiera całość podatku z nadwyżki producenta.