If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Regulacja typu "dowodzenie i kontrola"

Najprostszym rodzajem regulacji jest po prostu powiedzieć ludziom, co mają robić. Ma to jednak swoje wady. Tłumaczenie na język polski - Fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu Fundacji PKO Banku Polskiego.

Kluczowe pojęcia

  • Regulacja typu rządź i kontroluj narzuca określone limity na emisję zanieczyszczeń i/lub wymusza używanie określonych technologii kontroli zanieczyszczenia.
  • Pomimo że takie regulacje pomagają chronić środowisko, mają trzy wady: nie dają żadnych zachęt do wykraczania poza limity przez nie ustanowione, oferują ograniczoną elastyczność miejsca i sposobu redukowania zanieczyszczenia i często mają politycznie motywowane luki.

Regulacja typu "dowodzenie i kontrola"

Kiedy Stany Zjednoczone zaczęły ustanawiać kompleksowe prawa środowiskowe w późnych latach 60 i wczesnych latach 70, typowy przykład takiej regulacji określał ile zanieczyszczeń może zostać wyemitowane z komina lub rynny ściekowej. Te regulacje wprowadzały też kary, jeśli limity zanieczyszczeń były przekraczane. Inne regulacje wymagały instalacji określonego wyposażenia—na przykład katalizatorów w samochodach czy kominach—żeby obniżyć zanieczyszczenie.
Zarówno przepisy, które określają dopuszczalne ilości zanieczyszczenia, jak i prawa, które określają, które technologie służące kontroli zanieczyszczenia muszą zostać użyte, wpadają do kategorii regulacji typu rządź i kontroluj. W efekcie tego typu regulacje wymagają od firm zwiększenia ich kosztów będącego konsekwencją konieczności instalacji wyposażenia przeciw zanieczyszczeniom; firmy są więc zmuszone do wzięcia pod uwagę społecznych kosztów zanieczyszczeń.
Regulacje typu rządź i kontroluj były bardzo skuteczne w ochronie i oczyszczeniu środowiska w USA. W 1970 w celu nadzorowania wszystkich praw związanych ze środowiskiem została stworzona Agencja Ochrony Środowiska. W tym samym roku Clean Air Act został uchwalony i miał rozwiązać problem zanieczyszczenia powietrza. Dwa lata później, w 1972, Kongres USA uchwalił dalekosiężny, podpisany przez prezydenta, Clean Water Act. Te regulacje środowiskowe typu rządź i kontroluj i ich poprawki oraz aktualizacje doprowadziły w dużym stopniu do poprawienia jakości powietrza i wody w Stanach Zjednoczonych w ostatnich dekadach. Jednakże ekonomiści wskazali trzy problemy z tego typu regulacjami.
Po pierwsze, regulacje typu rządź i kontroluj nie oferują żadnej zachęty to zwiększania ochrony środowiska poza poziom wyznaczony przez określone prawo. Kiedy poziom ustalony przez przepisy zostanie osiągnięty, zanieczyszczający mają zerową motywację by starać się bardziej.
Po drugie, regulacje typu rządź i kontroluj są nieelastyczne. Zwykle wymagają osiągnięcia tego samego standardu od wszystkich zanieczyszczających, a często i takiej samej technologii zapobiegającej zanieczyszczeniom. Oznacza to, że tego typu regulacje nie rozróżniają pomiędzy firmami, którym łatwo i tanio przychodzi spełnianie standardów ograniczania zanieczyszczeń—lub redukcji ich ponad poziom określony w prawie—i firmami, dla których będzie to trudne i kosztowne. Przedsiębiorstwa nie mają powodu, żeby przemyśleć swoje metody produkcji w poziomie podstawowym, co mogłoby zredukować zanieczyszczenie jeszcze bardziej i po niższych kosztach.
Po trzecie, regulacje typu rządź i kontroluj pisane są przez prawodawców w Agencji Ochrony Środowiska, więc podlegają kompromisom, często koniecznym w polityce. Istniejące firmy często argumentują—i lobbują—że ostrzejsze standardy środowiskowe nie powinny mieć do nich zastosowania, a tylko do nowych firm, które chcą zacząć produkcję. W konsekwencji prawa środowiskowe, jakie rzeczywiście wchodzą w życie, są pełne drobnych druczków, luk i wyjątków.
Krytycy regulacji typu rządź i kontroluj rozumieją, że celem jest redukcja zanieczyszczenia, ale podważają akurat ten rodzaj regulacji jako najlepszy sposób i narzędzie służące osiągnięciu tego celu.

Pytania do samodzielnego sprawdzenia swojej wiedzy

Zastanów się nad dwoma podejściami do ograniczenia emisji CO2 do środowiska z przemysłu w Stanach Zjednoczonych. W pierwszym podejściu rząd USA wprowadza prawo, według którego można używać tylko z góry określonych technologii. W drugim podejściu rząd USA określa, które technologie dają lepszy efekt i subsydiuje ich użycie. Które z tych dwóch podejść to polityka typu rządź i kontroluj?

Pytania do powtórzenia

  • Co to jest regulacja środowiskowa typu rządź i kontroluj?
  • Jakie są trzy główne problemy, które ekonomiści zauważyli w odniesieniu do regulacji typu rządź i kontroluj?

Pytania rozwijające myślenie krytyczne

  • Czy ekolodzy popierają regulacje typu rządź i kontroluj jako sposób na redukcję zanieczyszczenia? Dlaczego lub dlaczego nie?
  • Zastanów się nad sposobami ochrony słoni przed kłusownikami w Południowej Afryce. W pierwszym podejściu rząd ustanawia ogromne parki narodowe, które mają wystarczającą powierzchnię, żeby słonie miały się dobrze i zabrania lokalnym mieszkańcom wstępu do parków i ranienia słoni lub ich środowiska w jakikolwiek sposób. W drugim podejściu rząd ustanawia parki narodowe i przypisuje 10 wiosek na ich brzegach status centrów turystycznych, które stają się miejscami pobytu turystów i punktami organizującymi wycieczki z przewodnikiem po parku narodowym. Weź pod uwagę różne zachęty dla lokalnych mieszkańców—którzy często żyją w ubóstwie—w każdym z tych planów. Który plan wydaje się mieć większe szanse rzeczywiście pomóc populacji słoni?

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.