Główna zawartość
Mikroekonomia
Efektywna alokacja i korzyści krańcowe
Użyteczność krańcowa i jej maksymalizacja. Stworzone przez: Sal Khan.
Chcesz dołączyć do dyskusji?
Na razie brak głosów w dyskusji
Transkrypcja filmu video
Spędziliśmy już dużo czasu
analizując te 6 scenariuszy, leżących dokładnie
na krzywej możliwości produkcyjnych, co znaczy, że w każdym
z tych scenariuszy uzyskujemy stuprocentową wydajność. Dotyczy to nie tylko tych scenariuszy,
ale wszystkich punktów krzywej. W punktach tej krzywej jest osiągnięta
„efektywność produkcyjna”. Zrobię trochę miejsca po prawej. Efektywność produkcyjna. Co znaczy…
Można to rozumieć tak, że… jeśli jesteśmy
w dowolnym punkcie tej krzywej i chcemy zwiększyć jedną rzecz,
to musimy zmniejszyć drugą. Na przykład, jeśli w punkcie C
chcemy więcej królików… jeśli chcemy jeszcze jednego królika,
to musimy zrezygnować z części jagód. Albo, jeśli w punkcie C
chcemy więcej jagód, to musimy zmniejszyć
liczbę łowionych królików. Tak jest w każdym punkcie
krzywej możliwości produkcyjnych. Punkt leżący gdzieś tutaj…
Zmienię kolor. Niech będzie ten punkt. Tu nie jest
osiągnięta efektywność produkcyjna, bo możesz łowić więcej królików… więcej królików
nie rezygnując z żadnych jagód, aż do scenariusza B, albo możesz zbierać więcej jagód… więcej jagód,
nie rezygnując z królików, aż do scenariusza D. Ten scenariusz jest nieefektywny. Nieefektywny. Natomiast te wszystkie są dobre. W tych 5 czy 6 scenariuszach
osiągnęliśmy efektywność. Ale który z nich wybrać? W który sposób
rozdysponować nasz czas? Dlatego w tym odcinku
powiem o efektywności alokacyjnej. „Efektywność alokacyjna”. Jest to rzecz dość subiektywna, zależna od naszych preferencji
jako łowcy-zbieracza, ale przynajmniej pozwala ustalić, co najlepiej odpowiada
naszym potrzebom. Zanim przejdę dalej, wróćmy do odcinka, w którym mówiłem o koszcie
krańcowym kolejnych królików… o koszcie alternatywnym
kolejnych królików, a koszt alternatywny zmiany
o jedną jednostkę to koszt krańcowy. Wypiszmy te scenariusze. To są… Wypiszmy scenariusze. Napiszę skrótem: Scen. A teraz ustalmy
koszt krańcowy kolejnego królika… Narysuję króliczka. koszt jednego królika więcej,
wyrażony w jagodach. w jagodach. Najpierw scenariusz F. Powtarzam poprzedni odcinek. Jeśli będąc w scenariuszu F postanowimy łowić jednego
dodatkowego królika, to będziemy musieli zrezygnować… z 20 jagód. Teraz scenariusz E. Jeśli będąc w scenariuszu E
zechcemy jeszcze jednego królika, będziemy musieli
zrezygnować z 40 jagód. Więc koszt krańcowy… koszt krańcowy tego jednego… (Wciąż chcę mówić „wiewiórka”.)
jednego królika to 40 jagód. Teraz scenariusz D. Zachęcam, żebyście
włączyli pauzę i zrobili to sami. Scenariusz D: koszt dodatkowego
królika to teraz już 60 jagód. 60 jagód. Przejdźmy do scenariusza C. Koszt wynosi teraz 80 jagód. Scenariusz C: koszt 80 jagód. Wreszcie scenariusz B. Będąc w scenariuszu B,
koszt kolejnego królika to… Musimy zrezygnować ze 100… Musimy zrezygnować ze 100 jagód. Nie będę wchodził w scenariusz A, bo w nim nie można
mieć już więcej królików, bo nie ma już z czego zrezygnować. To wszystkie możliwe scenariusze
i ich koszty krańcowe. Zróbmy z nich wykres. Niech będzie tutaj. To się przyda. Narysujmy… jedną oś tutaj… Mamy jedną oś i jest to…
niech będzie „oś scenariuszy”. Więc… w tej samej kolejności. Tu niech będzie scenariusz F… scenariusz F, scenariusz E… (Teraz w jednym kolorze.)
…scenariusz E, scenariusz D… scenariusz C i scenariusz B. A może… może zróbmy to tak. Rozważmy to według
liczby łowionych wiewiórek. Czyli tu będzie liczba wiewiórek. W scenariuszu F, jak pamiętamy… W scenariuszu F…
Nie wiewiórek; królików! W scenariuszu F mamy 0 królików. Scenariusz F: 0 królików. 0… 1… 2… 3… 4… i 5. Więc to jest liczba królików, nie wiewiórek, średnia liczba królików,
które jesteśmy w stanie złowić dziennie, natomiast oś pionowa… teraz niech będzie tu koszt krańcowy. koszt krańcowy w jagodach. w jagodach. Zmienia się od 20 do 100, więc niech tu będzie 20… 40… 60… 80… i 100. W scenariuszu F… mamy 0 królików, a koszt krańcowy złowienia… koszt złowienia
kolejnego królika to 20 jagód. To scenariusz F. Scenariusz E. To ten, w którym mamy
już jednego… jednego królika i rozważamy koszt krańcowy
złowienia kolejnego. To scenariusz E. Jest tutaj. Scenariusz D. Koszt krańcowy: 60.
Mamy już 2 króliki i myślimy o trzecim. To scenariusz D. Scenariusz C. Scenariusz C: mamy już 3 króliki,
myślimy o czwartym. To scenariusz C. I wreszcie mamy scenariusz B. Mamy już 4 króliki
i myślimy o złowieniu piątego, lecz aby to zrobić,
musielibyśmy wyrzec się 100 jagód. Aby dostać piątego królika.
To scenariusz B. Naniosłem koszty krańcowe na wykres. Te punkty wyznaczają nam
krzywą kosztów krańcowych. To koszty krańcowe w funkcji
liczby łowionych królików. Połączmy te kropki. W naszym przykładzie wygląda
to na prostą. Nie zawsze tak jest. Na wielu kursach
ekonomii dla początkujących przyjmuje się, że to prosta. Narysujmy więc tu linię prostą. To nasz koszt krańcowy w funkcji
liczby królików, które łowimy. Chyba powinienem był narysować tę oś… Powinienem był…
Skopiuję i wkleję. Wytnę ją… i wkleję, bo powinna znajdować się
na zerze osi poziomej, dokładnie tutaj. Zignorujcie tę małą kreskę
w tym miejscu. Koszt krańcowy
w funkcji liczby królików. Wciąż nie wiemy,
który scenariusz wybrać. Dla tych rozważań chciałbym
wprowadzić pojęcie korzyści krańcowej. Korzyść krańcowa. Napiszę w skrócie. Korzyść krańcowa… Korzyść krańcowa
z jednego, kolejnego królika. I tak jak koszt, wyraźmy ją w jagodach. Korzyść krańcową interpretuje się tak: jesteśmy łowcą-zbieraczem i pytamy: jeśli jestem w którymś z tych scenariuszy,
to ile zapłacę w hipotetycznym sklepie… ile jagód zapłacę w sklepie sprzedającym
wyłącznie króliki i wyłącznie za jagody… ile jagód zapłacę w nim
za dodatkowego królika? Zakładając, że nie widziałem tego. Jesteśmy w scenariuszu F. Jesteśmy w scenariuszu F,
który leży tutaj. Nie mamy królików.
Ile moglibyśmy zapłacić? Nie mamy królików,
lecz mamy tonę jagód. Scenariusz F:
mamy 0 królików i 300 jagód. Mamy dużo jagód
i zero królików, więc myślimy: chciałbym zjeść królika.
Mam mnóstwo jagód, więc byłbym gotów dużo za niego
zapłacić, powiedzmy 100 jagód. Zapłacilibyśmy 100 jagód… 100 jagód w tym hipotetycznym
sklepie za 1 królika. Teraz przesiądźmy się do scenariusza E. Ile w scenariuszu E bylibyśmy
gotowi zapłacić w tym sklepie? W scenariuszu E mamy już
1 królika i nieco mniej jagód, więc pragniemy go mniej
i mniej chętnie oddamy jagody. Teraz nie dalibyśmy
tylu jagód za 1 królika. Dalibyśmy najwyżej 80 jagód. Przejdźmy do scenariusza D. Mamy 2 króliki i jeszcze mniej jagód, więc za kolejnego
dalibyśmy jeszcze mniej. Za tyle moglibyśmy go kupić. Taka cena wynika z naszych preferencji. Przejdźmy do scenariusza C. To wartość subiektywna,
trudno ją zmierzyć. Wynika z preferencji
naszego łowcy-zbieracza. Scenariusz C. Cóż, mamy jeszcze więcej
złowionych królików i jeszcze mniej zebranych jagód,
więc zapłacimy mniej. I wreszcie scenariusz B. Mamy wiele królików
i bardzo mało jagód, więc jesteśmy gotowi
zapłacić bardzo niewiele za dodatkowego…
za dodatkowego królika. Wykreślmy te korzyści krańcowe
w funkcji liczby posiadanych królików. Najpierw scenariusz F. Korzyść krańcowa
w tym skrajnym przypadku wynosi 100… W scenariuszu E korzyść krańcowa, czyli cena, jaką bylibyśmy skłonni
zapłacić w jagodach, to 80 jagód… W scenariuszu D to 60 jagód… W scenariuszu C to 40 jagód… Scenariusz C jest tutaj. W scenariuszu C to 40 jagód… A w scenariuszu B to 20 jagód. 20 jagód. W scenariuszu B to 20 jagód. Teraz mamy tu
nie tylko koszty krańcowe. Mamy koszty krańcowe i korzyści
krańcowe, wyrażone w jagodach. Krzywa korzyści krańcowych… (Znów załóżmy, że to linia prosta.) …wygląda tak. Zatem…
To jest krzywa korzyści krańcowych, w funkcji liczby posiadanych królików, a to jest koszt krańcowy, w funkcji liczby posiadanych królików. Jeśli wybiorę E,
to ten scenariusz jest tu, tu jest scenariusz D,
tu jest także scenariusz C, a tu jest korzyść krańcowa
dla scenariusza B. Wiedząc to, co powinienem wybrać? Jeśli takie mam preferencje,
co powinienem zrobić? Zatem jestem tu,
w scenariuszu F, bez królików… i wiem, że próba złowienia jednego
będzie mnie kosztowała 20 królików, ale byłbym gotów zapłacić nawet 100. Przepraszam: złowienie królika
kosztowałoby mnie 20 jagód. …ale byłbym gotowy kupić go
w sklepie za 100 jagód. Chcę zatem przesunąć się
wzdłuż tej krzywej. Jestem zdecydowany… Jestem zdecydowany
zdobyć więcej królików. Chcę zapłacić za królika 100 jagód, chociaż łowiąc go
straciłbym tylko 20 jagód, daję więc wyraźny sygnał,
że chcę mieć więcej królików. Patrząc na wykres, korzyść krańcowa jest dużo
wyższa od kosztu krańcowego, więc bardzo zależy mi
na zdobyciu królików. Podobnie jest w scenariuszu E. Korzyść krańcowa
z zyskania kolejnego królika jest dużo większa
od kosztu krańcowego, więc wciąż pragnę mieć więcej królików. Zatem w scenariuszu E
wciąż zależy mi na kolejnych królikach. Wciąż chcę przesuwać się
po krzywej możliwości produkcyjnych w tym ogólnym kierunku. A teraz… co się stanie, jeśli będę… jeśli znajdę się bliżej D? Załóżmy, że jestem tutaj.
Ten scenariusz nie ma literki. Jeśli jestem tu, to moja korzyść wciąż
jest większa od kosztu krańcowego, więc wciąż chcę mieć więcej królików. Tak jest aż do scenariusza D,
który jest neutralny. Mógłbym zapłacić 60 jagód za królika, ale tyle samo kosztowałoby
mnie złowienie go. Zastanowimy się za chwilę
nad scenariuszem D. Zaznaczę go kółkiem,
bo wygląda ciekawie. Teraz sprawdźmy jakiś scenariusz
za scenariuszem D. Jeśli jestem w tym punkcie; łowię tyle, by schwytać
średnio 2,5 królika dziennie… to czy w ogóle ma dla mnie sens
zdobywanie dodatkowych królików? Ten punkt – korzyść
z dodatkowego królika jest niżej niż koszt
tego królika. Jeśli spróbuję złowić
1 królika więcej, to mniej na tym skorzystam niż na tym stracę. Nie jestem zainteresowany
wychodzeniem poza D. Osiągam efektywność alokacyjną, gdy moja korzyść krańcowa
zrówna się z kosztem krańcowym. Zatem w kontekście liczb,
które wymyśliłem dla tego przykładu, najlepszym scenariuszem
jest scenariusz D, bo w tym punkcie
osiągam efektywność alokacyjną. Koszt krańcowy
w funkcji liczby królików i korzyść krańcowa w funkcji
liczby królików są równe.