Prawo popytu

W tym odcinku porozmawiamy o prawie popytu, które jest jednym z fundamentów mikroekonomii i, na szczęście, nie jest trudne. Prawo to mówi, że jeśli zwiększymy cenę… jeśli zwiększymy cenę produktu, to zmniejszy się zapotrzebowanie na ten produkt. Zmniejszy się zapotrzebowanie. I oczywiście na odwrót. Jeśli zmniejszymy… cenę… produktu, to zapotrzebowanie na niego wzrośnie. Wzrośnie zapotrzebowanie na ten produkt. Gwoli ścisłości, od prawa popytu (zobaczymy to kilka odcinków dalej) są pewne wyjątki. Ale przejdźmy do konkretów. Rozważmy popyt na jakiś produkt. Chcę jedno podkreślić i bardzo postaram się dobrze to wytłumaczyć: gdy używamy słowa „popyt” w formalnym, ekonomicznym sensie, nie mówimy o ilości. Mówimy, że wszystko inne jest stałe – ceteris paribus – i że chodzi nam o ogólną zależność między ceną a zapotrzebowaniem. Konkretną ilość określa się terminem „wielkość popytu”. Mamy zatem „popyt” oraz „wielkość… „wielkość popytu”. To dwie różne rzeczy. Jeśli nie… Jeśli nie rozumiecie, mam nadzieję, że gdy obejrzycie ten film do końca, wszystko będzie jasne. A na pewno po dwóch następnych, w bo w tym odcinku zbadamy, jak wielkość popytu zmienia się względem ceny, a w kolejnych porozmawiamy o samej zależności, o tym, jak zmienia się popyt pod wpływem czynników. Ale teraz konkrety. Powiedzmy, że chcę… że chcę opublikować moją powieść science-fiction o podróżach kosmicznych… w każdym razie powieść, w formie e-booka. Publikuję e-book. Zrobiłem badania rynkowe lub po prostu wiem, jak popyt kształtuje się w relacji do ceny i cena w relacji do popytu. Przedstawię to w formie tabeli popytu. Tabela popytu. To po prostu tabela pokazująca, jak cena… Właśnie zrobiłem błąd. Powiedziałem: „cena w relacji do popytu”. a powinienem był: „cena w relacji do wielkości popytu” i „wielkość popytu w relacji do ceny”. Zatem tabela popytu pokazuje zależność między ceną a wielkością popytu, gdy reszta czynników jest stała. A więc… wymyślmy sobie kilka scenariuszy. W tej kolumnie będą scenariusze, w tej kolumnie będzie cena, a w tej kolumnie będzie wielkość popytu. Wielkość popytu. Wielkość popytu. Zatem scenariusz… niech będzie scenariusz A. Mogę ustalić cenę mojego e-booka na 2 dolary… ustalić cenę na 2 dolary i ileś ludzi ściągnie go za tę cenę. Załóżmy… 60 tysięcy ludzi ściągnie mojego e-booka za tę cenę. Scenariusz B: zwiększam cenę o 2 dolary, do 4 dolarów i to zniechęca mnóstwo ludzi. Wielkość popytu, czyli liczba pobrań spada do 40 tysięcy. Scenariusz C: podnoszę cenę o kolejne 2 dolary, do 6 dolarów i w rezultacie wielkość popytu spada do… do 30 tysięcy. Jeszcze ze dwa. Scenariusz D: zwiększam o kolejne 2 dolary; cena to już 8 dolarów. Wielkość popytu zmniejsza się do 25 tysięcy. Jeszcze jeden. Jakiego koloru jeszcze nie używałem? Żółtego. Scenariusz E: podnoszę cenę do 10 dolarów i w efekcie wielkość popytu osiąga… powiedzmy 23 tysiące. Ta zależność… ilustruje właśnie prawo popytu. Tabela pokazująca wielkość popytu w relacji do ceny i odwrotnie nosi nazwę tabeli popytu. Na podstawie takiej tabeli popytu można wykreślić krzywą popytu. Wystarczy nanieść te punkty na wykres i połączyć linią. Bo to nie jedyne możliwe scenariusze. Pośrednie też są możliwe. Możemy ustalić cenę na 2 dolary i 1 albo 50 centów. Z tego względu krzywa popytu jest lepsza, bo pokazuje ciągłą zależność, a nie tylko punkty. Zróbmy to. Narysujmy krzywą. Panuje tu pewien zwyczaj, którego nie jestem fanem. Bo ludzie najczęściej mówią… ludzie najczęściej mówią o zmianie ceny i o wpływie tej zmiany na wielkość popytu. Tymczasem tradycyjnie w naukach ścisłych zmienianą wielkość umieszcza się na osi poziomej. Gdybym więc miał władzę nad konwencjami w ekonomii, nakazałbym umieszczanie ceny na osi poziomej. Ekonomiści jednak zwykle umieszczają ją na osi pionowej i takie wykresy zobaczycie na zajęciach, więc zrobię tak samo. Zatem cena na osi pionowej, a wielkość popytu… a wielkość popytu na osi… na osi poziomej. Wielkość popytu osiąga 60 tysięcy. Nanieśmy: 10… 20… 30… 40… 50… 60. To są tysiące: 10… 20… 30… 40… przepraszam, nie 45. 40… 50… i 60 tysięcy. To są tysiące. Zaś ceny zmieniają się od 2 do 10 dolarów. A więc: 2… 4… 6… 8… i 10. 2… 4… 6… 8… i 10. Nanieśmy scenariusze. Scenariusz A: cena 2 dolary i wielkość popytu 60 tysięcy. Tu jest scenariusz A. Scenariusz B: przy cenie 4 dolarów popyt jest na 40 tysięcy. 4 dolary i 40 tysięcy pobrań. Tutaj: scenariusz B. Scenariusz C: 6 dolarów i 30 tysięcy pobrań. 6 dolarów i 30 tysięcy. Tutaj jest scenariusz C. Scenariusz D: 8 dolarów i 25 tysięcy pobrań. 8 dolarów i 25 tysięcy znajduje się gdzieś tutaj. Chyba dobrze, w połowie. Może być. To jest scenariusz D. Scenariusz D i wreszcie scenariusz E: 10 dolarów i 23 tysiące. 10 dolarów i 23 tysiące pobrań. To będzie gdzieś tutaj. Tu jest scenariusz E. Oczywiście możliwe są też ceny pośrednie, a nawet wyższe, więc to, co rysuję… Nasza krzywa popytu wygląda mniej więcej tak. Nasza krzywa popytu wygląda… Postaram się, żeby była równa. …wygląda mniej więcej tak, i mógłbym ją kontynuować. To dwa sposoby prezentacji popytu. Wróćmy do tego, co mówiłem. Wielkość popytu określa, przy stałych innych czynnikach, ile ludzi pobierze moją powieść, mój e-book, przy danej cenie. Natomiast, gdy mówimy o samym popycie… gdy mówimy o samym popycie, mówimy o całej tej zależności. W tym przypadku popyt to cała ta tabela. Albo cała ta krzywa. Gdyby zmienił się popyt… cała krzywa miałaby inny przebieg. Przesunęłaby się, tak samo jak wszystkie pozycje w tej tabeli. Kiedy zmienia się wielkość popytu, przesuwamy się po krzywej, o ile inne czynniki są stałe i zmienia się tylko cena. Mam nadzieję, że to jasne. Gdy inne czynniki są stałe i zmieniamy tylko cenę, to nie zmienia się popyt, lecz wielkość popytu, bo popyt – przy stałych innych czynnikach – to ta zależność. W kolejnych odcinkach sprawdzimy, co się dzieje, gdy zmienimy niektóre z tych innych czynników.