Równowaga rynkowa

Załóżmy, że działamy na rynku jabłek. W tym odcinku chciałbym zająć się jednocześnie popytem i podażą na jabłka w różnych cenach. Narysujmy układ współrzędnych. Jak już wiemy, oś pionowa jest osią ceny. Przyjmijmy, że jest to cena za funt. Natomiast oś pozioma to oś ilości. Ilości jabłek. Zaznaczmy wartości: 1 dolar za funt… 2 dolary za funt… 3 dolary za funt… 4 dolary… i 5 dolarów. A tutaj jednostką będą tysiące funtów jabłek. Musimy też ustalić okres: to plan na przyszły tydzień. Mamy więc: 1 tysiąc jabłek… 2 tysiące… 3 tysiące… 4 tysiące… i 5 tysięcy. Nanieśmy teraz jakieś krzywe popytu i podaży dla tego rynku. Potencjalne krzywe popytu i podaży. Najpierw nanieśmy… Najpierw nanieśmy popyt. Jeśli… Jeśli cena jabłek jest bardzo wysoka… Zachęcam, żebyście myśleli w ten sposób wykreślając krzywe popytu i podaży. Jeśli cena jabłek jest bardzo wysoka, to co robią konsumenci? Ograniczają zakupy. Zatem wielkość popytu jest mała. Przyjmijmy, że przy wysokiej cenie wielkość popytu wynosi 500 jabłek. 500 jabłek. Uważajmy tutaj: wielkość popytu wynosi 500 jabłek. A nie: popyt wynosi 500 jabłek. Popyt to cała zależność. Kiedy chodzi o konkretną ilość, mówimy „wielkość popytu”. Zatem przy cenie 5 dolarów, wielkość popytu wyniesie 500, natomiast przy cenie 1 dolara, wielkość popytu wyniesie, powiedzmy, 4000 funtów. Więc nasza krzywa popytu wygląda tak. Jakoś tak. Spróbuję jeszcze raz, żeby była mniej wyboista. Nasza krzywa popytu może wyglądać tak. Podpiszmy: krzywa popytu. Teraz krzywa podaży. Cóż, jest cena, przy której nie opłaca się produkować jabłek. Powiedzmy, 50 centów. Przy cenie 50 centów nawet nie pomyślimy o produkowaniu jabłek. Jeśli cena funta jabłek podskoczy do 1 dolara, będziemy skłonni zapewnić wielkość podaży na poziomie 1000 funtów. I ta wielkość rośnie, w miarę jak rośnie cena. To jest krzywa podaży. Mówiąc „my” mam na myśli wszystkich producentów na rynku. Można to zrobić dla konkretnej firmy, dla konkretnego rynku, albo dla globalnego rynku jabłek. Jak chcecie. Ale w tym odcinku ustalmy, że mamy do czynienia z małym, dość odizolowanym miastem. Sprawdźmy teraz różne scenariusze. Co się stanie, jeśli… dostawcy jabłek, planujący swoją produkcję na przyszły tydzień, uznają – z sobie tylko znanych powodów – że uda im się sprzedać jabłka co najwyżej po dolarze za funt, a skoro tak, skoro taką mają krzywą podaży, to postanowią dostarczyć na rynek tylko 1000 funtów. Tu są więc plany dostawców. Założyli cenę na poziomie 1 dolara. 1 dolara za funt. Co się wydarzy w tym scenariuszu. Skoro dostarczą na rynek 1000 funtów jabłek, to wielkość podaży wynosi 1000 funtów. Zapiszmy to. Niech ten scenariusz będzie na różowo. W tym scenariuszu wielkość… wielkość podaży… wielkość podaży wynosi 1000 funtów. A jaka jest wielkość popytu? Wielkość popytu… popytu… To wszystko to scenariusz, w którym cena… cena wyjściowa, ustalona przez dostawców, wynosi 1 dolara za funt. 1 dolar za funt. Wielkość popytu przy cenie 1 dolara wynosi 4000… 4000 funtów jabłek. 4000 funtów jabłek. Co więc tu mamy? Mamy deficyt. Mamy deficyt… Mamy deficyt… Mamy deficyt wynoszący 3000 jabłek. Przy tej cenie. Za dolara mnóstwo ludzi chętnie kupiłoby więcej jabłek. Dostawcy po prostu… Dostawcy najwyraźniej nie przemyśleli tego dobrze, bo zabrakło jabłek. Co powinno teraz nastąpić? Mamy deficyt – mnóstwo ludzi chce kupić jabłka, ale jest ich tylko tyle. Co się zatem stanie w kolejnym tygodniu? Po pierwsze, jabłka na rynku natychmiast zdrożeją. Ich cena zacznie rosnąć. Ludzie tak bardzo będą chcieli kupić jabłka, że zaczną oferować wyższą cenę. Gdy cena zacznie rosnąć, dostawcy pomyślą: ludzie nie mogą kupić jabłek, musimy zwiększyć wielkość podaży. Zatem ilość… ilość jabłek na rynku także wzrośnie. A więc wzrośnie cena… Patrząc z perspektywy dostawców, wzrośnie cena, ale i wielkość podaży. Przesuną się… po tej krzywej tutaj… i deficyt się zmniejszy. Przesuną się… Oddalą się od sytuacji deficytu. Cena i wielkość podaży nieco wzrosną. Załóżmy, że cena wzrośnie do 2 dolarów, a wielkość podaży… Tu jest chyba jakieś 1900. …wzrośnie do 1900 i nagle deficyt znacznie się zmniejszy. Jak widać, zbliżamy się do ciekawego punktu. Ale do niego nie dojdziemy. Jeszcze nie teraz. Weźmy inną sytuację. Załóżmy, że po tym wszystkim cena i ilość jabłek na rynku rosną tak bardzo, że wychodzą ponad ten ciekawy punkt. Przed kolejnym tygodniem dostawcy mówią: ludzie tak bardzo chcą kupować nasze jabłka, że cena osiągnęła aż 3 dolary, a taka cena jest bardzo dla nas opłacalna, więc my, dostawcy… więc my, dostawcy, dostarczymy… Wezmę jakiś nieużywany kolor. …więc my, dostawcy, dostarczymy… przy cenie 3 dolarów za funt spróbujemy sprzedać 3000 funtów jabłek. Taki mają plan na przyszły tydzień. Co się stanie przy cenie 3 dolarów? To nasz bieżący scenariusz: cena – 3 dolary. Cena wynosi teraz… Cena wynosi teraz 3 dolary za funt. W tej sytuacji, wielkość… wielkość podaży… wielkość podaży wynosi 3000 funtów. 3000 funtów. A jaka jest wielkość popytu? Wielkość popytu… Wielkość popytu… jest teraz dużo niższa, bo cena jest wysoka. Konsumenci wolą kupić coś innego zamiast jabłek, bo nie stać ich na nie. Dlatego wielkość popytu wynosi teraz – na oko – 1300. 1300 funtów. Jaką teraz mamy sytuację? Teraz mamy dużo większą podaż… dużo większą wielkość podaży, niż wielkość popytu, na rynku pojawiła się więc… pojawiła się więc nadwyżka. Mamy zatem nadwyżkę… Niepotrzebna ta linia, to wciąż ten sam scenariusz. Mamy zatem nadwyżkę… jak dużą? Brakuje 700 do 2000, więc mamy nadwyżkę 1700 funtów jabłek. Co się dzieje w sytuacji nadwyżki rynkowej? Jabłka są produktem nietrwałym, więc dostawcy mogą wpaść w panikę i zacząć sprzedawać… i zacząć obniżać cenę, aby przyciągnąć konsumentów. Zatem obniżają cenę. Poza tym, w sytuacji spadających cen i piętrzących się stosów psujących się, niesprzedanych jabłek wielkość podaży… wielkość podaży także spadnie. Będą produkować mniej jabłek. Przesuną się w tę stronę… Przesuną się w tę stronę wzdłuż krzywej podaży. A gdy cena… A gdy cena spada… Gdy cena spada, co się dzieje z wielkością popytu? Oczywiście rośnie. Tutaj cena była zbyt wysoka, więc dostawcy zostali zmuszeni do obniżki. To zmniejsza wielkość podaży, więc idziemy w tę stronę, i zwiększa wielkość popytu, więc idziemy w tę stronę. Jeśli cena spadnie do zbyt niskiego poziomu, na rynku pojawi się niedobór, więc cena wzrośnie, co zachęci dostawców do zwiększenia wielkości podaży. Jednak wyższa cena spowoduje zmniejszenie wielkości popytu. Jak widać wszystko zmierza do punktu, w którym przecinają się obie krzywe. Zaznaczę go. Wszystko zmierza do tego punktu tutaj. Jest to punkt, w którym podaż… Jest to cena, przy której… wielkość podaży zrównuje się z wielkością popytu. Nazywamy tę cenę, która dla tego scenariusza wypada tu, mniej więcej na poziomie 2 dolarów i 15 centów… Napiszę to tu. Zatem 2 dolary i 15 centów. Nazywamy ją ceną równowagi. To cena równowagi rynkowej. Tu cena równowagi… wynosi 2 dolary 15 centów za funt i jest ceną, przy której wielkość podaży zrównuje się z wielkością popytu. Zatem ta ilość… ilość, przy której wielkość podaży zrównuje się z wielkością popytu, to ilość równowagi. Ilość równowagi. Ta ilość wynosi tu jakieś… sam nie wiem, jakieś 2200… jakieś 2200 funtów. Zakładając, że inne czynniki są stałe, jest do dobra sytuacja zarówno dla konsumentów, jak i producentów. Produkują 2200, sprzedają po tej cenie, i wszyscy są szczęśliwi, bo jabłka schodzą i nic się nie marnuje.