Składniki PKB

W tym odcinku zajmę się wydatkowym ujęciem PKB. Zastanowimy się, jak PKB może być obliczane, mierzone, i jak aktywne są różne części gospodarki. PKB to wartość rynkowa wszystkich dóbr i usług finalnych, wytworzonych, nie tylko sprzedanych, w kraju w danym czasie. PKB jest oznaczany, nie wiem, dlaczego, literą Y. To symbol produktu krajowego brutto. Podejdźmy teraz do tematu z perspektywy wydatków. Z perspektywy wydatków. Pomyślcie, jakie są części składowe. Pomyślcie, kim są gracze wydający pieniądze na finalne dobra i usługi wytworzone w naszym kraju. Kto wydaje na to wszystko? Cóż, są firmy. Firmy wydają pieniądze na dobra i usługi. Są też gospodarstwa domowe, oczywiście one również wydają na usługi i dobra wytworzone w kraju. Mamy także… Mamy także… w każdym kraju jest rząd. Rząd może wydawać pieniądze na dobra i usługi wytworzone w kraju, a jeśli założymy, że handlujemy z innymi krajami, to całe kraje wydają na dobra i usługi… Inne, z zewnątrz… Napiszę: obce kraje. Ludzie z obcych krajów też wydają na dobra i usługi. Zagraniczne zakupy. Inaczej mówiąc, eksport. Nasz kraj eksportuje dobra i usługi za granicę, gdzie są kupowane. Mamy już prawie pełny obraz, ale spójrzmy na pieniądze wydawane przez firmy, gospodarstwa domowe i rządy. Część tych wydatków mogła nie pójść na dobra i usługi wytwarzane w tym kraju, lecz na rzeczy produkowane poza krajem. Wtedy musielibyśmy je odjąć. Gdybyśmy chcieli uwzględnić tylko dobra i usługi wytwarzane w kraju. Odejmujemy więc obce produkty. Zagraniczne… zagraniczne produkty. Produkty. Krótko mówiąc, odejmiemy import. Pomyślmy o dobrach i usługach spełniających te kryteria: finalnych, wytworzonych w kraju w danym okresie, na które wydają pieniądze firmy. Dodajmy dobra i usługi, na które wydają gospodarstwa oraz rząd. Do tego dobra i usługi eksportowe… Pamiętajcie, nie liczymy dóbr i usług wytworzonych przez inne kraje; to trzeba odjąć. Uzyskujemy miarę wszystkich dóbr i usług wytworzonych w kraju; mniej więcej tak mierzą to ekonomiści. Mówią: „Y równa się inwestycji…”. Już wiemy, że w makroekonomii termin „inwestycja” ma znaczenie trochę inne od potocznego. Oznacza w istocie wydatki firm. Wszystko, co wydaje firma. Teoretycznie wydajecie te pieniądze, by kiedyś wytwarzać dobra i usługi, więc to wszystko uznamy za inwestycję. Niewiele wydatków gospodarstwa jest inwestycją. Tylko nowe domy. Nowe… nowe domy. Gros wydatków gospodarstwa domowego uważa się za konsumpcję. Uważa się za konsumpcję. To konsumpcja. No i wszystko, na co wydaje rząd, czy to są cele wojskowe, czy pensje dla policji… To może być cokolwiek, np. pielęgnacja ogródów Białego Domu. Wszystko, co dotyczy USA. To są wydatki rządowe, oznaczone literą G. A tu macie zagraniczne zakupy pomniejszone o import. Eksport minus import, czyli eksport netto. Eksport netto. Gdy to jest dodatnie, eksport netto też. Eksportujemy więcej niż importujemy. Minus oznacza ujemny eksport netto: importujemy więcej niż eksportujemy. Ale w tradycyjnym ujęciu wydatkowym PKB tę część potraktujemy jako eksport netto. Eksport netto. Sumujemy to wszystko, co odpowiada intuicyjnej wersji, od której wyszliśmy. Tak oto rozłożyliśmy na czynniki pierwsze PKB w ujęciu wydatkowym. W następnych odcinkach omówię różne przykłady. Zastanowimy się, do której wejdą kategorii i jaki wpływ na nią wywrą.