Prosty system rezerwy częściowej (część 2)

Poprzednio widzieliśmy, jak bank rozlicza w swoim bilansie pożyczki z rezerw częściowych. Tłumaczyliśmy to tak, jak do tej pory mówiliśmy. Ktoś deponuje 100 mln w rezerwach, 90 mln zostaje pożyczonych. A pasywa - to fakt, że ten człowiek zawsze może zażądać swoich pieniędzy. Kiedy te 90 mln danej waluty zostaje pożyczonych, aktywa, które pojawiły się w zamian, to weksle warte 90 mln. Pojęciowo - to dobry sposób myślenia o systemie rezerw częściowych, ale bank robi coś innego. Bank może kreować… może kreować… może powiększyć swoje aktywa i pasywa za pomocą 10 mln rezerw i efekt będzie taki sam. Dla uściślenia - nie chcę chwalić systemu rezerw częściowych, ani też go ganić. Chcę pokazać, jak to się rozlicza. Sami zastanówcie się, czy pożyczanie rezerw częściowych ma sens, czy nie. Weźmy ten sam przykład, ale teraz… Zaczniemy tak samo jak poprzednio, kiedy to kupuję aktywa wartości 10 mln dolarów, czyli siedzibę i wyposażenie do banku: budynek, bankomaty, komputery itd. Nie wziąłem kredytu. Miałem pieniądze. Jeszcze raz, jestem właścicielem tego banku, mam więc 10… wszystkie zasoby należą do mnie; mój kapitał własny to 10 mln dolarów. 10 mln. W tym przykładzie nie dostaniemy 100 mln depozytów, jak poprzednio. Powiedzmy, że przychodzi osoba A i wpłaca 10 mln. Wpłaca do banku 10 mln w walucie, 10 mln w banknotach Rezerwy Federalnej. Tu zapiszę 10 mln, i ta osoba może żądać… osoba A ma prawo żądać swoich 10 mln. Ta zaś osoba, nazwijmy ją osobą B, ma jedną dziesiątą majątku osoby A. To jest osoba B. Napiszę, że to jest rachunek… rachunek bieżący osoby B. To, co zrobię, wyda się nieintuicyjne. Ponieważ bank musi trzymać tylko… z pieniędzy na rachunkach bieżących tylko 10% musi być w rezerwach, co widzieliśmy tutaj. Zatem, zamiast tylko pożyczać te pieniądze, bank może trzymać te rezerwy, ale też automatycznie zwiększyć wartość swoich depozytów. Powiedzmy, że idę do tego banku i proszę o 50 mln dolarów kredytu. Spytają: „Czy można mu to pożyczyć? Czy spłaci dług?”. Niech uznają, że Sal jest wiarygodny. Mogą więc… Pożyczą mi pieniądze, ale nie mają 50$ milionów w walucie, do pożyczania. Otworzą mi rachunek bieżący na 50 mln. Otworzą rachunek bieżący na 50 mln dolarów. To jest rachunek… Rachunek Sala… Rachunek bieżący Sala. Oczywiście bank nie zamierza rozdawać pieniędzy. Bank będzie mieć równoważące aktywa, które uzyska od Sala, czyli weksel. Zapiszę to tak. Pożyczka dla Sala będzie aktywami, bo w przyszłości Sal spłaci dług. Możemy to nazwać „pożyczką Salowi”… albo „wekslem od Sala”. Powiedzmy, że pojawia się Bill. Zmyślam imiona. Przychodzi Bill i chce pożyczyć, powiedzmy, 40 mln. Bank uznaje, że to dobra inwestycja. Zapiszę. Dla jasności. Tu było 50 milionów… To był weksel na 50 mln od Sala, a tu jest… mam warte 50 mln… zapiszę: czeki na 50 mln, na zakupy… Pożyczono mi 50 mln, więc mogę wystawiać czeki, żeby rozwijać swoje przedsiębiorstwo itp. a nawet mogę wziąć te czeki, i spieniężyć je. Oczywiście bank musi mieć dość rezerw. Nie chce, bym próbował wypłacić więcej niż 10 mln. Gdyby to się zaczęło, bank musiałby pożyczać rezerwy od innego banku, w ostateczności od banku centralnego. Kontynuujmy. Pokażę, że w końcu uzyskamy identyczny bilans. Powiedzmy, że inny biznesmen, nazwijmy go Billem, przychodzi i chce pożyczyć 40 mln dolarów. Bank postanawia udzielić kredytu. Pożyczy Billowi 40 milionów, ale znowu, nie ma takich rezerw. Otworzy więc rachunek bieżący dla Billa. Rachunek bieżący Billa na 40 mln dolarów. Bank nie podaruje mu pieniędzy; będą aktywa, które bank dostanie od Billa, czyli weksel na 40 mln. Weksel od Billa. Spytacie: „Czy bank mógłby tak w nieskończoność? Otwierać konta, dostawać weksle, kreować pieniądze…?”. Bo te rachunki bieżące to pieniądze. Ludzie wystawiają czeki, a bank musi je spieniężać. Ale bank ograniczają wymagania dotyczące rezerw obowiązkowych. Stosunek rachunków bieżących do rezerw może wynosić tylko 10 do 1. Rezerwy muszą wynosić co najmniej… to zmienia się zależnie od kraju, a także polityki banku centralnego. To jeden sposób kontroli nad pieniędzmi, choć nie najczęstszy. Wymagania co do rezerw. Mamy 10%. 10% rachunków bieżących, tak jest w dużych amerykańskich bankach, musi być w postaci rezerw. Muszą być rezerwy na… rezerwy na… 10% rachunków bieżących. To metoda, by okiełznać banki. Ten bank się wyprztykał, ogranicza go ilość pożyczek dzielona przez rezerwy. Wygląda to trochę… podejrzanie, że zdołali stworzyć rachunki bieżące z niczego i tylko mówią ludziom: „Mamy tu 100 mln, które możecie wypłacić na żądanie”, chociaż mają tylko 10 mln w rezerwach. Reszta ich aktywów to weksle. A to właśnie dzieje się w innej wersji. W bardziej tradycyjnej rezerwie… w bardziej tradycyjnym pojmowaniu systemu rezerw częściowych… Mówicie komuś, że ma 100 mln na żądanie, ale 90 mln pożyczacie. Tak naprawdę, w skarbcu, ten ktoś ma 10 mln. Te dwie sprawy, funkcjonalnie… są całkowicie równoważne. Jeśli coś wam przeszkadza, kreowanie pieniędzy przez bank… to dzieje się tu i tu. Tutaj też mielibyście kłopot z systemem rezerw częściowych, nie tylko tu.