If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Sztuka asyryjska: Wprowadzenie

Mapa Imperium Neo-asyryjskiego i jego ekspansja.
Mapa Imperium Neo-asyryjskiego i jego ekspansja.

Kultura wojskowa

Imperium asyryjskie rządziło Mezopotamią i całym Bliskim Wschodem przez pierwszą połowę pierwszego tysiąclecia pod przywództwem kolejnych niezwykle ambitnych i wojowniczych królów. Społeczeństwo asyryjskie miało całkowicie wojskowy charakter, a wszyscy mężczyźni musieli być nieustannie gotowi do służby w armii. Również instytucje państwowe były kontrolowane przez wojsko.
Aszurbanipal przecinający gardło lwu ze swojego rydwanu (detal), Aszurbanipal polujący na lwy, gips, relief z sali Pałacu Północnego w Niniwie, ok. 645-635 p.n.e., odkryty przez H. Rassama w 1853 r. (Muzeum Brytyjskie)
Trzeba przyznać, że kultura asyryjska była wyjątkowo brutalna. Asyryjczycy rzadko wyruszali w pole. Woleli terroryzować pokonanych przeciwników, torturując, gwałcąc, ścinając głowy, obdzierając ze skóry i wystawiając potem ich ciała na widok publiczny. Palili domy, posypywali solą pola i wycinali sady.

Luksusowe pałace

W wyniku zaciętych, zwycięskich kampanii wojennych Asyryjczycy weszli w posiadanie ogromnych zasobów z całego Bliskiego Wschodu, co uczyniło ich władców niezmiernie bogatymi. Pałace budowano na zupełnie nową skalę jeśli chodzi o rozmiary i przepych; w jednym z współczesnych tekstów możemy znaleźć opis inauguracji pałacu Kalhu, zbudowanego przez Aszurnasirpala II (rządził on na początku IX wieku), na którą przybyło prawie 70 000 gości.
Polowania Aszurbanipala na lwy (rządy 669-630 r p.n.e.), ok. 645 r.p.n.e., gips, sztuka neo-asyryjska, reliefy z sali pałacu w Niniwie nad Tygrysem, dzisiejsze okolice Mosulu, Irak (Muzeum Brytyjskie)
Lew przeszyty strzałami (detal), Aszurbanipal (rządził w latach 669-630 p.n.e.) polujący na lwy, gips, sztuka nowoasyryjska, reliefy z sali pałacu w Niniwie nad Tygrysem w pobliżu dzisiejszego Mosulu, Irak (Muzeum Brytyjskie)
Część z tych bogactw została przeznaczona na wybudowanie gigantycznych, luksusowych pałaców porozrzucanych po całym regionie. Pomieszczenia pałacowe, w których przyjmowano gości, wyłożone były ogromnymi płaskorzeźbami z wapienia przedstawiającymi piękne i przerażające obrazy potęgi oraz bogactwa asyryjskich królów. To jedne z najpiękniejszych i najbardziej fascynujących dzieł sztuki na całym starożytnym Bliskim Wschodzie.
Filmy wideo na Khan Academy
Ten niemy film (copyright 2015 by Learning Sites, Inc. and via The Metropolitan Museum of Art) przedstawia rekonstrukcję Pałacu Północno-Zachodniego króla Aszurnasirpala II w Nimrud (w pobliżu dzisiejszego Mosulu w północnym Iraku) - tak jak mógł wyglądać w czasie jego panowania w IX w. p. n.e. W filmie przemieszczamy się po pałacu od zewnętrznego dziedzińca aż do sali tronowej i dalej, do bardziej prywatnych pomieszczeń, być może używanych do celów rytualnych. Według doniesień medialnych w marcu 2015 to ważne stanowisko archeologiczne zostało zniszczone za pomocą buldożerów przez bojowników okupujących duże obszary Syrii i Iraku.

Męstwo Króla

Polowania Aszurbanipala na lwy (rządy 669-630 r p.n.e.), ok. 645 r.p.n.e., gips, sztuka neo-asyryjska, reliefy z sali pałacu w Niniwie nad Tygrysem, dzisiejsze okolice Mosulu, Irak (Muzeum Brytyjskie)
Aszurbanipal celuje w lwa (detal), Aszurbanipal (rządził w latach 669-630 p.n.e.) polujący na lwy, ok. 645 p.n.e., gips, sztuka nowoasyryjska, reliefy z sali pałacu w Niniwie nad Tygrysem w pobliżu dzisiejszego Mosulu, Irak (Muzeum Brytyjskie)
Aszurbanipal, podobnie jak pozostali asyryjscy królowie, udekorował wystawione na publiczny widok mury swojego pałacu płaskorzeźbami ukazującymi jego bohaterskie czyny, odwagę, siłę i zręczność. Jedna z nich przedstawia króla podczas polowania na lwy. Widzimy na niej, jak król ze spokojem celuje w zwierzę znajdujące się przed jego rozpędzonym rydwanem, podczas gdy jego pomocnik odpiera atak innego lwa atakującego z tyłu.

Zniszczenie Suzy

Splądrowanie Suzy przez Aszurbanipala, Pałac Północny, Niniwa, 647 r. p. n. e.
Jednym z dokonań, z których Aszurbanipal był szczególnie dumny było całkowite zniszczenie Susy, miasta nad Morzem Śródziemnym.
Na prezentowanym reliefie widzimy wojska Aszurbanipala niszczące mury Suzy za pomocą kilofów i młotów, na tle płomieni szalejących nad miastem.

Zwycięstwa i czyny

Relief ścienny z Nimrud, oblężenie miasta, prawdopodobnie w Mezopotamii, ok. 728 r. p.n.e. (Muzeum Brytyjskie)
W Pałacu Centralnym w Nimrud nowoasyryjski król Tiglat-Pileser III umieścił płaskorzeźby ukazujące jego zwycięstwa i czyny, w tym bardzo szczegółowo oblężenie miasta.
Scena ta pokazuje żołnierza, który olbrzymią tarczą osłania dwóch łuczników biorących na cel wroga. W tle widzimy trzy różne drzewa oraz wzburzoną rzekę, co pozwala umiejscowić tę scenę w okolicach Tygrysu i Eufratu.
Tekst: dr Senta German

Dodatkowe źródła (w języku angielskim):

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.