Sztuka starożytnej Persji: wprowadzenie

Serce starożytnej Persji znajdowało się an terenach dzisiejszego południowo-zachodniego Iranu, w regionie zwanym Fars. W drugiej połowie VI wieku Persowie (zwani także Achemenidami) stworzyli ogromne imperium sięgające od Doliny Indusu do północnej Grecji, od Azji Środkowej do Egiptu.

Dokumenty, którymi dziś dysponujemy, pisane były przez starożytnych Greków, zaprzysięgłych wrogów Persów, pełnych pogardy dla ich państwa. Mimo to wynika z nich, że Persowie byli tolerancyjni i rządzili imperium, w skład którego wchodziło wiele rożnych narodowości. Persja była pierwszym imperium w historii, które honorowało różne wyznania, języki i organizacje polityczne.

Ta tolerancja dla kultur pozostających pod perską kontrolą przeniesiona została na grunt administracji. Na podbitych przez siebie ziemiach Persowie pozostawili obecne tam języki oraz struktury administracyjne. Zaakceptowali on np. pismo hieroglificzne na papirusie w Egipcie czy tradycyjne babilońskie pismo klinowe pismo w Mezopotamii. Persowie musieli być bardzo dumni ze swojego podejścia do sprawowania władzy w imperium. Widać to na reliefie z Persepolis, miasta założonego przez Dariusza Wielkiego w VI wieku p.n.e., przedstawiającym reprezentację różnych narodów.

W Persepolis wzniesiono olbrzymią salę kolumnową, nazwaną Apadana, z której korzystano podczas audiencji dla królów.Do sali, wspartej na 72 kolumnach, prowadziły dwie monumentalne klatki schodowe.

Ściany i schody prowadzące do sali recepcyjnej zdobiły płaskorzeźby przedstawiające setki postaci. Na części z nich uwieczniono przedstawicieli różnych grup etnicznych, niosących daninę dla perskiego władcy.

Imperium Perskie zostało pokazowo podbite przez Aleksandra Wielkiego. Aleksander z pewnością był pod wrażeniem perskiego systemu absorbcji narodów i pozostawiania lokalnych języków i tradycji, ponieważ próbował go naśladować na podbijanych przez siebie rozległych terenach. Z pogrzebu Dariusza III, ostatniego perskiego władcy, uczynił wielkie wydarzenie. Pochował go w grobach królewskich w pobliżu Persepolis wyprawiając uroczystą i kosztowną ceremonię. Uprawniało to Aleksandra do roszczenia sobie prawa do perskiego tronu i legalizowało jego kontrolę nad największym imperium starożytnego Bliskiego Wschodu.

Tekst: dr Senta German