Stare Państwo: Piramida Chefrena i Wielki Sfinks

Druga wielka piramida w Gizie, zbudowana przez Chefrena, drugiego syna Cheopsa, na swoim szczycie do dziś posiada zachowane pozostałości po obudowie (niegdyś pokrywała ona każdą z trzech znajdujących się tam piramid). Mimo, że piramida ta wydaje się większa niż piramida Cheopsa, to w rzeczywistości jest od niej nieco mniejsza - została ona wzniesiona w miejscu, w którym płaskowyż jest wyższy o 10 metrów (33 stopy).

Wnętrze owej piramidy jest znacznie prostsze niż wnętrze piramidy Cheopsa. Znajduje się w niej jedna komnata pogrzebowa, jedna mała, dodatkowa komnata i dwa przejścia. Świątynia pogrzebowa znajdująca się u podstawy piramidy była o wiele bardziej skomplikowana niż podobna świątynia z piramidy Cheopsa, była również po brzegi wypełniona posągami króla - ponad 50 rzeźbami naturalnej wielkości.

Dolna świątynia piramidy Chefrena zachowała się w niezwykle dobrym stanie. Znajduje się ona na wschodnim krańcu prowadzącej od podstawy piramidy grobli. Świątynię zbudowano z megalitycznych bloków obłożonych granitową okładziną, z podłogą z białego polerowanego kalcytu. Puste podstawy posągów wskazują, że w świątyni pierwotnie znajdowały się dodatkowo 24 wizerunki faraona.

Filary Dolnej Świątyni Cheopsa (fot. dr Amy Calvert)

Obok grobli łączącej dolną świątynię Chefrena z jego świątynią pogrzebową znajduje się największe dzieło w historii egipskiej rzeźby: Wielki Sfinks. Bliski związek obu tych budowli wskazuje, że ów olbrzymi lew z głową króla był wzniesiony właśnie dla Chefrena.

Wielki Sfinks (fot. dr Amy Calvert)

Sfinks został wyrzeźbiony w skalnym podłożu płaskowyżu Gizy i przypuszcza się, że zarys górnej części tego potężnego posągu powstał po odłupaniu bloków kamiennych potrzebnych do budowy dolnej świątyni.

Chefren, Muzeum Egipskie, Kair

Lew był symbolem królów. Symbolizował też horyzont - łączono go więc ze słońcem. Połączenie tego potężnego zwierzęcia i głowy faraona stało się wizerunkiem, który dobrze się przyjął i wielokrotnie pojawiał się w historii Egiptu. Królewska głowa była wykonana w mniejszej skali niż reszta postaci. Wynikało to z niedoskonałości użytego kamienia. Wszelkie mankamenty materiału rzeźbiarze próbowali zrekompensować poprzez wydłużenie ciała zwierzęcia.

Bezpośrednio naprzeciwko Sfinksa znajduje się oddzielna kaplica ku jego czci. Niewiele jednak o niej wiadomo, nie istnieją bowiem żadne teksty z okresu Starego Państwa, które odnosiłyby się do Sfinksa czy też do jego świątyni. Świątynia Sfinksa przypomina grobową świątynię Chefrena, ma też granitowe kolumny tworzące arkady otaczające położony w centrum dziedziniec. Jej unikalną cechą jest to, że posiada dwa sanktuaria, na wschodzie i na zachodzie - prawdopodobnie jest to nawiązanie do wschodu i zachodu słońca.

Autor eseju: dr Amy Calvert