Malarz Niobidów, Eponimiczny krater — film z polskimi napisami

(żywa muzyka fortepianu) [Beth] Jesteśmy w Luwrze i patrzymy na dużą, starożytną, grecką wazę, która pochodzi z połowy V wieku p.n.e. To krater kielichowy stworzony przez artystę nazywanego Malarzem Niobidów. [Steven] Dzisiaj krater kielichowy to po prostu duża waza do ponczu. Starożytni Grecy używali go do mieszania wina z wodą. Ich wino było dość mocne. [Beth] Dziś Malarz Niobidów jest znany dzięki tej wazie, która przedstawia z tyłu straszną scenę ze śmiertelną kobietą Niobe. Niobe miała 14 dzieci. Siedem córek i siedem synów, przechwalała się, że było ich więcej i byli piękniejsi od dzieci bogini Leto. [Steven] To był zły pomysł. Nie powinno się pokazywać takiej pychy wobec boga czy bogini, a w tym wypadku dzieci Leto to bóg Apollo i bogini Artemida. Dziś Apollo kojarzony jest ze sztuką, szczególnie z muzyką, może ze słońcem, a Artemida to bogini łowów. Te dzieci są tutaj narzędziem zemsty ze strony ich matki. [Beth] Grecy zajmowali się często tematem śmiertelnych ludzi wyrażających pychę, wyrażających dumę. Tu widzimy Apolla i Artemidę zabijających dzieci Niobe. [Steven] Zgodnie z mitem zabili wszystkie 14 dzieci. Widzimy tu Artemidę sięgającą do kołczanu po jeszcze jedną strzałę. Widzimy Apolla naciągającego łuk i dzieci leżące na ziemi. [Beth] Te figury nadal są w pewien sposób sztywne, co wiążę z wczesnoklasycznym okresem i myślę, że widać to szczególnie w figurze Apolla, który posuwa się do przodu, ale wydaje się nie przedstawiać ruchu, ten ruch byłby całkiem naturalny, z uwagi na to, co robi. [Steven] To malarstwo czerwonofigurowe, a to oznacza, że widzimy ciała, które są częścią czerwonej gliny garnka na czarnym tle. Ta technika pozwala na użycie wielkiej liczby detali. Jak na przykład napięcie tułowia Apolla i jego twarzy. Sylwetka Artemidy posiada bardzo delikatne rysy ubioru. Zauważ, że zarówno bogini, jak i bóg są ukazani z profilu, podczas gdy umierające dzieci są pokazane bardziej z przodu lub w 3/4. [Beth] Widać tu pewną sztywność. To jest styl, który nazywamy stylem surowym, i to jest właśnie ten moment, kiedy styl archaiczny przechodzi w klasyczny, który znamy na przykład z rzeźb Akropolu. [Beth] Inną oczywistą rzeczą jest to, że wcześniejsze greckie wazy przedstawiały figury wzdłuż pojedynczej, poziomej, dolnej linii. Te figury natomiast umieszczone są na różnych poziomach. Wydaje się, jakby artysta, Malarz Niobidów, starał się ukazać nam pewien rodzaj iluzji przestrzeni malując niektóre figury na pierwszym planie, a niektóre w tle, chociaż są tego samego rozmiaru. [Steven] Zgadza się, skala nie zmniejsza się, ale mamy wrażenie, że przedstawione są różne plany, szczególnie kiedy patrzymy na drzewo w górnej, prawej części sceny. Spójrzmy na drugą stronę wazy, ponieważ mamy tam zupełnie inny obraz w przeciwieństwie do gwałtownej sceny z tyłu. Tutaj na środku, na honorowym miejscu wazy, mamy bohatera Heraklesa. Herakles był pół-człowiekiem, pół-bogiem. Można go łatwo rozpoznać, bo nosi maczugę i skórę lwa. [Beth] Teraz zauważ, że jest przedstawiony praktycznie na środku wazy. Jego stopy nie dotykają dolnej linii. Jest w środku, a inne figury są umieszczone dookoła niego. Po raz kolejny, artysta sugeruje wrażenie głębi. Historycy sztuki uważają, że pokazuje to wpływ greckiego malarstwa naściennego, z którego nic nie przetrwało. [Steven] Faktycznie, uważamy, że ta waza mogła być kopią obrazu naściennego artysty, którego imię znamy, Polignota, malującego zarówno w Atenach, jak i w Sanktuarium Delfickim na północ od Aten. [Beth] Uważany jest za pierwszego artystę, który używał głębi perspektywicznej. [Steven] To, co widzimy tutaj, to próba przeniesienia tego obrazu naściennego na wazę. To wyjątkowa rzecz, ponieważ praktycznie żadne starożytne greckie obrazy naścienne nie przetrwały. [Beth] Co się tutaj dzieje? Co robi Herakles? Dlaczego jest otoczony przez tych wszystkich wojowników, niektórych leżących, niektórych stojących, i co robi Atena na lewo od niego? [Steven] Jedna z najbardziej znanych teorii sugeruje, że nie jest to przedstawienie boga Heraklesa, ale przedstawienie rzeźby boga Heraklesa. To znaczy, że jest to obraz rzeźby tej mitycznej figury. To, co ma tu miejsce, to scena, w której greccy żołnierze przychodzą, żeby uczcić Heraklesa, prosząc go o opiekę przed ruszeniem do walki. [Beth] Zgadza się. Na samym końcu okresu archaicznego, w 490 roku p.n.e. Grecy walczyli z Persami i wbrew przeciwnościom losu, pokonali wielką perską armię. Ta scena może przedstawiać ateńskich żołnierzy proszących o opiekę Heraklesa przed bitwą pod Maratonem. [Steven] Jeśli spojrzysz bardzo dokładnie, prawie nie można tego zobaczyć, widać ledwo widoczne linie, które sugerują, że Herakles faktycznie stoi na podium, co potwierdzałoby teorię, że to rzeźba boga, a nie bóg pomiędzy tymi mężczyznami. [Beth] Odprężenie tych postaci jest dla mnie wyjątkowe, szczególnie postać leżąca na dole, która wydaje się rozciągać, używając swojej włóczni. [Steven] To odprężenie przedstawione jest w wielkim kontraście do brutalności morderców na drugiej stronie wazy. To stanowi przypomnienie, że Grecy kochali przeciwstawiać sobie aktywność i pasywność, skomplikowanie i prostotę oraz przedstawiać silny kontrast zarówno w obrazach, jak i w technice. [Beth] Historycy sztuki przypuszczają, że styl, w którym figury przedstawione są na różnych poziomach pochodzi z greckiego malarstwa naściennego, a wiemy o nim od pisarzy, którzy je podziwiali. Główny temat dzieła, który tu widzimy ciągle pozostaje tajemnicą, a wspólny związek tych dwóch historii jest nadal bardzo niepewny. (żywa muzyka fortepianu)