If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Kultura rdzennych Amerykanów na południowym wschodzie

Dominująca na południowym wschodzie kultura Mississippi oznaczała rozwój rolnictwa i urbanizacji dla wielu grup rdzennych Amerykanów. Tłumaczenie na język polski: Fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu wolontariuszy.

Streszczenie

  • Południowo-wschodni region Ameryki Północnej był regionem rolniczo produktywnym dla wielu grup rdzennych Amerykanów zamieszkujących te tereny.
  • Kultura Missisipi budowała ogromne kopce i organizowała ośrodki miejskie.
  • Pięć cywilizowanych plemion południowo-wschodnich tworzyło struktury wodzostwa, a później sojusze z europejskimi osadnikami.

Czas i miejsce: okres Missisipi

Region ten rozciąga się w dół rzeki Missisipi i w okolice Zatoki Meksykańskiej, przez jedne z najbardziej żyznych ziem w Ameryce Północnej. Rdzenni Amerykanie byli pierwszymi, którzy skorzystali z tak obiecujących warunków rolniczych.
Główne grupy rdzennych Amerykanów na tym obszarze znane były jako Pięć Cywilizowanych Narodów: Czirokezi, Czoktawowie, Czikasawowie, Krikowie i Seminole. Kultura Mississipi, dominująca od 1000 r. n.e., rozwinęła się z początków rolnictwa w kulturze Hopewell, która dominowała kilka wieków wcześniej na północnym wschodzie.
Mapa kultur Missisipi.
Mapa kultur Missisipi. Źródło: Wikimedia Commons

Wspólne zwyczaje żywieniowe: uprawa kukurydzy

Ludy Missisipi były doskonałymi rolnikami. Kobiety z plemienia Czirokezów sadziły i zbierały plony, w tym fasolę, kabaczki, kukurydzę, tytoń i słoneczniki. Uzupełniały swoją dietę żołędziami, orzechami, nasionami i owocami. Ponieważ nie używali żadnych nawozów, musieli co sezon wypalać pola i tworzyć nowe. Wymagało to ogromnych nakładów czasu i pracy, ale ostatecznie prowadziło do dużych plonów.
Podczas gdy ludy Missisipi odnosiły wielkie sukcesy w rolnictwie, rdzenni mieszkańcy południowo-wschodniej części Ameryki nadal polowali i łowili ryby. Polowali na jelenie za pomocą łuków i strzał oraz łowili ryby w rzekach i w Zatoce Meksykańskiej w poszukiwaniu białka. Na południowej Florydzie, ludzie z plemienia Calusa rozwinęli złożone systemy pozyskiwania małży i ryb słonowodnych.
Missisipijczycy tworzyli również skomplikowane garncarstwo i ostrza strzał. Tworzyli oni wyszukane naczynia do serwowania do jedzenia, jak również broń do polowania na większe zwierzęta.
Obraz przedstawiający kobiety z plemienia Czoktaw zbierające, przetwarzające i gotujące kukurydzę.
Obraz przedstawiający kobiety z plemienia Czoktaw zbierające, przetwarzające i gotujące kukurydzę. Autor: Francois Bernard. Źródło: Wikimedia Commons

Struktura społeczna: ośrodki miejskie

Missisipijczycy kontynuowali tradycję budowania kopców zapoczątkowaną przez lud Hopewell i zaczęli je budować też na terenach położonych dalej na południe i zachód. Missisipijskie społeczeństwa kopcowe były większe i bardziej złożone niż poprzednie społeczności, co wskazuje na bezprecedensowy wzrost populacji i bogactwa.
Cahokia, znajdująca się blisko dzisiejszego St. Louis, była domem dla około 40,000 Cahokian, od których miasto wzięło swoją nazwę. Stało się ono głównym miejskim ośrodkiem handlowym wzdłuż rzeki Missisipi i pozostało największym miastem w Ameryce Północnej, dopóki Filadelfia nie prześcignęła go w liczbie ludności 500 lat później. Kopiec Mnicha, znajdujący się w centrum Cahokia, jest największym wałem ziemnym w nowoczesnej Ameryce, rozciągającym się na 955 stóp długości i 100 stóp wysokości. Populacja Cahokian gwałtownie spadła około 1250 roku, prawdopodobnie z powodu czynników środowiskowych, takich jak nadmierne polowanie i wylesianie.
Artystyczne wyobrażenie tego, jak Cahokia mogła wyglądać w czasach swojej świetności.
Artystyczne wyobrażenie tego, jak Cahokia mogła wyglądać w czasach swojej świetności. Źródło: Wikimedia Commons
Poverty Point, kolejne miasto-kopiec, łączyło wielkie sieci handlowe w obu Amerykach. Położone w północnej części dzisiejszej Luizjany, miasto było miejscem eksportu kamiennych i glinianych przedmiotów na czółnach w górę rzeki Missisipi. W zamian krzemień i skała steatytowa docierały na Południe z doliny rzeki Ohio. Historycy stawiają hipotezę, że Poverty Point miało również znaczenie religijne, na co wskazują duże place, które najprawdopodobniej służyły do odprawiania nabożeństw.
Większość ludzi żyła w wioskach, które tworzyły jednostki polityczne liczące poniżej tysiąca osób. Seminole, na terenach współczesnej Florydy i Georgii, budowali wioski z chickees, budynków z dachami krytymi strzechą i otwartymi ścianami.
Zdjęcie chickee
Tradycyjny chickee Seminolów. Żródło: Wikimedia Commons

Normy społeczne i religijne: rozwarstwienie majątkowe

Rozkwit rolnictwa w kulturze Missisipi wzbogacił przede wszystkim tych na szczycie. Lud Krików w Georgii praktykował niewolnictwo, zmuszając jeńców wojennych do pracy na swoich polach. Rdzenni Amerykanie z południowego wschodu jako pierwsi zorganizowali wioski wokół domów wodza, w których rodziny były uszeregowane według statusu społecznego i bliskości samego wodza.
Wodzowie mieszkali w wyszukanych drewnianych konstrukcjach na szczycie dużych kopców, co wskazywało na ich władzę. Społeczeństwa często miały zarówno wodzów pokojowych, jak i wodzów wojennych, o odmiennych celach i mocnych stronach przywódczych.
Historycy niewiele wiedzą o praktykach religijnych Indian amerykańskich na południowym wschodzie. Jednak zgadzają się, że grupy te miały duchowy związek z ziemią i używały kopców do ceremonii czczenia elementów przyrody, w tym słońca, kukurydzy i wody, elementów, które utrzymywały ich przy życiu.

Jak uważasz?

Porównaj Hopewellian (północny wschód, 200 p.n.e. do 500 n.e.) i kulturę Missisipi (Południowy Wschód, 1000-1300 n.e.). W czym były podobne? Czym się różniły?
Jak myślisz, dlaczego sukces rolniczy Missisipijczyków doprowadził do rozwarstwienia społecznego?
Jak handel wpłynął na duże społeczności nad Missisipi, jak Cahokia czy Poverty Point?

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.