If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Powstanie plemion Pueblo (1680)

W 1680 roku plemiona Pueblo z południowego zachodu zbuntowały się przeciwko hiszpańskiej przemocy i prześladowaniom religijnym.

Streszczenie

  • Ludność Pueblo, Rdzenni Amerykanie żyjący na terenach obecnego Nowego Meksyku powstali przeciwko hiszpańskim konkwistadorom w świetle prześladowań religijnych, przemocy oraz suszy.
  • Celem powstania było odzyskanie praw do religijnych praktyk Pueblo wraz z kulturą oraz ziemiami, które zostały im odebrane przez hiszpańskich konkwistadorów.
  • Mimo, iż powstanie Pueblo ostatecznie nie zdołało odebrać Santa Fe z rąk hiszpańskich kolonizatorów, to ludność Pueblo wywarła trwały wpływ na dominującą kulturę południowego zachodu.

Powstanie Pueblo w Santa Fe

Po odkryciu bogactwa w Meksyku, Hiszpanie skierowali swoje kolejne kroki na północ, chcąc rozszerzyć terytorium swojego imperium na tereny ludności Pueblo. Hiszpanie oczekiwali, że tereny obecnego Nowego Meksyku opływają w złoto i srebro, jednak mylili się. Ustanowili natomiast w Santa Fe swoją bazę polityczną w 1610 roku, nadając jej nazwę stolicy Królestwa Nowego Meksyku. Santa Fe stała się placówką większego wicekrólestwa Nowej Hiszpanii z siedzibą główną w mieście Meksyk.
Tak jak w pozostałych hiszpańskich koloniach, misjonarzy budowali kościoły i zmuszali ludność Pueblo do przejścia na katolicyzm, wymagając od rdzennych mieszkańców całkowitego odrzucenia ich własnych praktyk religijnych. Projekt nawracania skierowany był szczególnie w kierunku młodszego pokolenia Pueblo, w celu odciągnięcia ich od rodziców i rodzimych tradycji.
Hiszpanie domagali się od mieszkańców Pueblo kukurydzy oraz siły roboczej, jednak długi okres suszy utrudniał produkcję, nasilając napięcia w Santa Fe. Ludność Pueblo zaczęła również doświadczać nasilonych napaści na ich wioski ze strony rywalizujących rdzennych grup, co przypisywano obecności Hiszpanów.
Popé, lider ludności Pueblo i szaman, zorganizował odzew w formie powrotu do rdzennych obyczajów, w świetle prześladowań i przemocy jakie miały miejsce. Spopularyzował on myśl, że "kiedy pojawił się Jezus, odeszły Matki Kukurydzy." Była to bardzo zwięzła, aczkolwiek treściwa forma opisu wyparcia rdzennych tradycji przez kulturę i religię Hiszpanów.
Taos Pueblo służyło jako baza dla Popé podczas powstania. Zdjęcie: Wikimedia Commons
W 1680 ludność Pueblo zaatakowała Hiszpanów. Lokalne plemiona Pueblo, Navajo oraz Apacze połączyli siły i zaplanowali atak na Santa Fe w momencie, w którym Hiszpanom zaczęło brakować zaopatrzenia. Rdzenna ludność zdołała utrzymać oblężenie miasta przez 9 dni i odciąć Hiszpanów od źródeł wody. Powstanie to, znane również jako Bunt Popé zabiło ponad 400 Hiszpanów i wypędziło pozostałych 2000 hiszpańskich osiedleńców na południe, w kierunku Meksyku. Uczestnicy powstania zniszczyli również wiele kościołów misjonarskich, dążąc do osłabienia obecności Katolików na terenach Pueblo. Historyk zajmujący się dziejami tej ludności, Joe S. Sando nazwał ten zryw "pierwszą amerykańską rewolucją".
Ludność Pueblo przywróciła swoje własne instytucje religijne, jak i własny rząd, który utrzymał się przez kolejne 12 lat niepodległości. Niemniej jednak, w nasilającym się okresie susz i powtarzających się ataków ze strony rywalizujących plemion, Hiszpanie wyczuli odpowiedni moment na przywrócenie starego porządku. W 1692 wojska hiszpańskie powróciły na tereny Pueblo i przejęły kontrolę nad nimi.

Długotrwałe skutki oporu Rdzennych Amerykanów

Chociaż Hiszpanie odzyskali Santa Fe od Pueblos, ich wizja misyjna była nieco zagrożona przez nastroje wzbudzone podczas powstania. Wielu Pueblo po cichu oparło się katolicyzmowi i połączyło swoje własne praktyki kulturowe z normami ustanowionymi przez Hiszpanów. To spowodowało religijny synkretyzm - połączenie odrębnych kultur religijnych Pueblo i Hiszpanów. Hiszpanie również powoli zmniejszali swoje wymagania dotyczące pracy i surowe praktyki systemu encomienda. W ciągu następnych kilku stuleci Pueblo i Hiszpanie mieszali się ze sobą. Zwyczaje Pueblo zaczęły kształtować kulturę Nowego Meksyku i nadal mają na nią duży wpływ.
Pomnik Popé w budynku Kapitolu Stanów Zjednoczonych jest jedną z dwóch statuetek reprezentujących stan Nowego Meksyku. Zdjęcie: Wikimedia Commons

Jak uważasz?

Dlaczego misjonarze hiszpańscy prześladowali ludność Pueblo i tłumili ich tradycje religijne?
Czy Hiszpanom udało się stłumić kulturę Pueblo? Dlaczego, bądź dlaczego nie?
W jaki sposób powstanie Pueblo przyczyniło się do ukształtowania nowej etnicznej tożsamości na południowym wschodzie?

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.