Jefferson's presidency and the turn of the nineteenth century

Thomas Jefferson, urodzony w Wirginii z angielskiego pochodzenia, był jednym z założycieli Ameryki i głównym autorem Deklaracji Niepodległości, która głosiła, że kolonie amerykańskie tworzą swój własny naród - Stany Zjednoczone Ameryki - i nie podlegają już brytyjskiej władzy. Reprezentował Wirginię w II Kongresie Kontynentalnym, który 4 lipca 1776 roku przyjął Deklarację Niepodległości. W latach 1790-1793 pełnił funkcję pierwszego sekretarza stanu USA za czasów prezydenta Jerzego Waszyngtona, a w latach 1797-1801 był wiceprezydentem za czasów Johna Adamsa. Wystartował przeciwko Adamsowi w wyborach prezydenckich wyborach w 1800 r. i wygrał.

Adams i Jefferson reprezentowali dwie różne wizje tego, jak powinny wyglądać Stany Zjednoczone Ameryki. Podczas gdy Adams i jego koledzy Federaliści, w tym George Washington, wyobrażali sobie silny rząd centralny i kwitnący sektor produkcyjny skupiony w miastach, Jefferson i Demokratyczni Republikanie opowiadali się za agrarnym ideałem, zakorzenionym w republikańskich cnotach niezależnego drobnego rolnika. Wybory z 1800 rokubyły ostrą rywalizacją, które ułatwiły powstanie systemu dwupartyjnego i zaciekłego stronnictwa.

Po objęciu urzędu Jefferson skupił się na redukcji długu narodowego, który odziedziczył po swoich poprzednikach. Jego administracja obniżyła podatki akcyzowe, jednocześnie ograniczając wydatki rządowe. Dodatkowo, administracja Jeffersona zredukowała rozmiar marynarki wojennej, ostatecznie zmniejszając dług narodowy z 83 do 57 milionów dolarów. Jednak rozwój sytuacji za granicą, w tym nasilenie piractwa na Wybrzeżu Barbarzyńskim, spowodował konieczność odbudowy marynarki wojennej i ustanowienia jej stałym elementem rządu USA.

Kiedy Ameryka była kolonialnym terytorium Wielkiej Brytanii, brytyjska marynarka chroniła amerykańskie statki handlowe przed piratami. Teraz jednak, gdy Stany Zjednoczone były niepodległym krajem, musiały same zapewnić sobie ochronę. Piraci z Wybrzeża Barbary często napadali na amerykańskie statki handlowe, plądrując towary, a czasem nawet porywając członków załogi i zniewalając ich lub żądając okupu za ich powrót. Doprowadziło to do pierwszej wojny berberyjskiej, która toczyła się w latach 1801-1805 u wybrzeży Afryki Północnej, a po niej w 1815 roku wybuchła druga wojna berberyjska.

W 1801 roku, krótko po inauguracji Jeffersona, Pasza - władca Trypolisu, Jusuf Karamanli, zażądał zapłaty daniny w wysokości 225 000 dolarów, a następnie wypowiedział wojnę Stanom Zjednoczonym, gdy administracja Jeffersona odmówiła zapłaty. Jefferson zezwolił na serię morskich bombardowań Trypolisu, co ostatecznie zmusiło Paszę do poddania się i podpisania traktatu pokojowego. Choć pokój na Morzu Śródziemnym był tylko tymczasowy, Jefferson pokazał, że Stany Zjednoczone mogą prowadzić wojnę daleko od swoich wybrzeży, wzmacniając reputację młodego narodu jako siły, z którą należy się liczyć.

Piraci berberyjscy nie byli jedynym źródłem kłopotów na pełnym morzu dla amerykańskich statków podczas prezydentury Jeffersona. Francja i Anglia były zaangażowane w wojny napoleońskie, która szalała w latach 1803-1815. W efekcie oba kraje zaczęły zajmować amerykańskie statki. Brytyjska Marynarka Królewska brała przemocą do wojska amerykańskich marynarzy, porywając ich z amerykańskich statków i zmuszając do służby w brytyjskiej marynarce. Sprawa stanęła na głowie w 1807 roku, kiedy brytyjski okręt wojenny HMS Leopard ostrzelał amerykański statek Chesapeake u wybrzeży Norfolk w stanie Wirginia. Brytyjczycy weszli wówczas na pokład statku i zabrali czterech marynarzy.

Jefferson odpowiedział na ten epizod podpisując Ustawę o embargu z 1807 roku. Ustawa ta zabraniała amerykańskim statkom opuszczania portów, dopóki Wielka Brytania i Francja nie przestaną ich zajmować. Logika embarga polegała na tym, że odcięcie całego handlu tak poważnie zaszkodzi gospodarce Wielkiej Brytanii i Francji, że konfiskaty na morzu zakończą się.

Niestety, Jefferson przeliczył się - embargo zaszkodziło amerykańskiej gospodarce o wiele bardziej niż gospodarce Wielkiej Brytanii czy Francji. Embargo zaszkodziło amerykańskim farmerom, którzy nie mogli już sprzedawać swoich towarów za granicę, a miasta portów morskich doświadczyły ogromnego wzrostu bezrobocia i wzrostu liczby bankructw. W sumie w ciągu jednego roku po wprowadzeniu Ustawy o embargu aktywność gospodarcza Amerykanów spadła o szokujące 75%.

Jednak embargo okazało się bardzo trudne do wyegzekwowania, ponieważ wiele osób przemycało towary między Stanami Zjednoczonymi a brytyjską Kanadą. Pod sam koniec swojej prezydentury Jefferson podpisał Ustawę o zakazie kontaktów z 1808 roku, znoszącą niepopularne embargo na handel ze wszystkimi krajami oprócz Wielkiej Brytanii i Francji. Nie zdołało to jednak cofnąć dramatycznego spadku gospodarczego ani złagodzić napięć politycznych z Europą.

Wreszcie, jednym z najbardziej godnych uwagi wydarzeń prezydentury Jeffersona był Zakup Luizjany, kiedy to rząd USA kupił od Francji ponad 800 000 mil kwadratowych terytorium w Ameryce Północnej. Przeczytaj więcej o Zakupie Luizjany i jego eksploracji tutaj.

Jakie były podobieństwa i różnice między Federalistami a Demokratycznymi-Republikanami?

Dlaczego **Ustawa o embargu z 1807 roku była niepopularna wśród wielu Amerykanów?

Jak myślisz, dlaczego Thomas Jefferson zareagował na brytyjskie imputowanie amerykańskich marynarzy embargiem, czyli wojną ekonomiczną, a nie inną metodą?