If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Leseferyzm w wieku pozłacanym

Podsumowanie

  • W Wieku Pozłacanym zwolennicy leseferyzmu sprzeciwiali się ingerencji rządu w sprawy społeczeństwa i handlu.
  • Ideologia leseferyzmu miała wpływ na politykę rządu dotyczącą spraw rynku pracy i Rekonstrukcji.

Laissez-faire

Jedną z najważniejszych idei Pozłacanego Wieku był leseferyzm ( z francuskiego laissez-faire). Wyrażenie to oznacza dosłownie "pozwólcie im robić to, na co mają ochotę". Zwolennicy leseferyzmu, zwani liberałami, uważali, że wolny rynek stworzy w naturalny sposób najlepsze i najskuteczniejsze rozwiązania problemów ekonomicznych i społecznych. Innymi słowy, najlepiej było pozwolić przedsiębiorstwom robić, to na co miały ochotę: uczestniczyć w wolnym handlu, ustalać własne ceny i określać płace i warunki pracy.
Liberalizm był w XIX wieku definiowany zupełnie inaczej niż teraz. Obecnie liberałowie opowiadają się za ingerencją rządu w sprawy społeczne, natomiast liberałowie Pozłacanego Wieku byli w większości przypadków przeciwni ingerencji w ekonomię i rynek pracy. Na dzisiejszej scenie politycznej USA za najbliższy odpowiednik liberałów Pozłacanego Wieku można uznać libertarian.
Leseferyzm łączył poglądy aprobujące ograniczoną rolę rządu i wolny rynek z niektórymi założeniami darwinizmu społecznego. Używając teorii ewolucji Karola Darwina w kontekście instytucji, liberałowie zakładali, że postęp wymaga konkurencji. Wszelkie środki, których celem była ingerencja w całkowitą wolność, definiowaną jako wolność do kupienia i sprzedaży pracy i własności w dowolny sposób, były sprzeczne z doborem naturalnym i powstrzymywały marsz cywilizacji.
W Pozłacanym Wieku przekonanie, że kapitalizm rozumiany w duchu leseferyzmu daje społeczeństwu optymalne rezultaty, stało w sprzeczności z usiłowaniami reformatorów i związków zawodowych, by ograniczyć wpływ wielkich przedsiębiorstw.

Praktyczne zastosowanie leseferyzmu w Pozłacanym Wieku

Leseferyzm wpłynął na wiele kwestii politycznych, społecznych i ekonomicznych w Pozłacanym Wieku. Ogółem rzecz biorąc, liberałowie byli w opozycji do wszystkiego, co postrzegali jako utrudnianie ludziom swobodnego współzawodnictwa.
Liberałowie pracowali na arenie politycznej nad powstrzymaniem korupcji w rządzie, która rozrosła się w Pozłacanym Wieku. Liberalni republikanie, frakcja Partii Republikańskiej, byli tak sfrustrowani korupcją w gabinecie Ulyssesa S. Granta i jego podejściem do Rekonstrukcji, że wystawili osobnego kandydata na prezydenta, Horace'a Greeleya w wyborach w 1872 roku. Liberałowie obawiali się również wpływów politycznych imigrantów, szczególnie katolików i wyzwolonych z niewoli Afroamerykanów. Niektórzy nawet optowali za powrotem do ograniczeń praw wyborczych w postaci cenzusu majątkowego.
Plakat z kampanii Horace'a Greeleya.
Plakat z kampanii prezydenckiej 1872 roku, przedstawiający Horace'a Greeleya, który kandydował z ramienia partii liberalnych republikanów. Źródło: Biblioteka Kongresu
Liberałowie uważali, że rządowe inicjatywy na rzecz poprawy warunków socjalnych nie przynosiły wymiernych skutków. Uznali oni wsparcie federalne za powód utraty potencjału przez Afroamerykanów z Południa, który mógł rozwijać się poprzez swobodne współzawodnictwo. Taka retoryka sprawiła, że liberałowie odegrali ważną rolę w procesie odstąpienia Partii Republikańskiej od Rekonstrukcji pod koniec lat 70tych XIX wieku.
Zwolennicy leseferyzmu kładli szczególny nacisk na "swobodę umów", czyli prawo przedsiębiorstw i pracowników do zawierania umów na dowolnych warunkach. Sąd Najwyższy przyjął tą retorykę, by unieważnić ustawy stanowe, według których wyznaczane były stawki minimalne, maksymalna liczba godzin pracy i zasady bezpieczeństwa pracy. Sąd uznał, że ustawy stanowe, podobnie jak związki zawodowe, kolidowały z prawem obywateli do negocjowania umów na własnych warunkach. Rozbieżność w możliwości ustalania płac i warunków pracy przez pracowników i przedsiębiorstwa nie była brana pod uwagę w postanowieniach Sądu.

Jak uważasz?

Co może być przykładem leseferyzmu?
W jaki sposób leseferyzm był podobny do darwinizmu społecznego, a w jaki się od niego różnił?

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.