Darwinizm społeczny w wieku pozłacanym

O powstawaniu gatunków Karola Darwina (1859) jest jednym z najważniejszych dzieł w annałach nauki i historii. W O powstaniu... i w późniejszych pracach Darwin zaproponował rewolucyjną teorię naukową: proces ewolucji poprzez naturalną selekcję.${}^1$‍

W skrócie dobór naturalny oznacza, że rośliny i zwierzęta ewoluują w czasie w warunkach naturalnych. Nowe gatunki powstają w wyniku spontanicznych mutacji powstających na etapie rozmnażania, a następnie walczą z innymi roślinami i zwierzętami by zdobyć pożywienie, uniknąć bycia zabitym i spłodzić potomstwo. Darwin zwracał uwagę na znaleziska kopalne, pośród innych dowodów, by poprzeć swoją teorię.

Niedługo później niektórzy socjologowie i inni badacze zaczęli korzystać ze słów i pojęć, których Darwin użył, by opisać świat biologiczny. Dostosowali je do własnych poglądów i teorii na temat świata społecznego ludzi. Pod koniec dziewiętnastego i na początku dwudziestego wieku owi darwiniści społeczni posłużyli się językiem ewolucji by ubrać w słowa swój sposób pojmowania faktu rosnącej przepaści między bogatymi, a biednymi, jak również istnienia wielu różnic między kulturami na całym świecie.

W przyjętym przez nich wyjaśnieniu tych zjawisk utrzymywali, że przedsiębiorcy i inne osoby, które osiągnęły sukces w sferach ekonomicznej i społecznej, zrobiły to, ponieważ były "w naturalny sposób" biologicznie i społecznie najlepiej przystosowane. Biedni, w ich opinii, byli natomiast "w naturalny sposób" słabi i źle przystosowani. Dlatego też pozwolenie słabym jednostkom należącym do gatunku ludzkiego na dalsze rozmnażanie byłoby błędem. Uważali, że maksyma "przetrwanie najlepiej przystosowanych" (stworzona nie przez Karola Darwina, a socjologa Herberta Spencera) oznacza, że powinni przetrwać tylko najlepiej przystosowani .${}^2$‍

W odróżnieniu od Darwina, socjologowie ci, oraz inni badacze, nie byli biologami. Dostosowywali i wypaczali język Darwina by użyć go we własnych społecznych, ekonomicznych i politycznych wywodach. Podczas gdy teoria Darwina pozostaje kamieniem węgielnym współczesnej biologii, poglądy darwinistów społecznych nie są już akceptowane. Jest tak ponieważ bazowały one na błędnej interpretacji teorii ewolucji.

Język darwinizmu społecznego rozprzestrzenił się w teoriach rasy i rasizmu, eugenice, twierdzeniach o wyższości jednej nacji nad drugą i prawie imigracyjnym.

Wielu socjologów i teoretyków politycznych zwróciło się ku darwinizmowi społecznemu, by zakwestionować rządowe programy pomocy biednym. Wierzyli oni bowiem, że ubóstwo było rezultatem naturalnej niższości, którą powinno się usunąć spośród ludzkiej populacji. Herbert Spencer podawał jako przykład młodą kobietę z północnej części stanu Nowy Jork o imieniu Margaret, którą opisywał jako "dziecko rynsztoku". Ponieważ program pomocy utrzymywał ją przy życiu, Margaret, jak pisał Spencer, "okazała się płodną matką", od której pochodziły dwie setki potomków, będących "idiotami, imbecylami, pijakami, wariatami, żebrakami i prostytutkami". Spencer zakończył swój wywód, stawiając pytanie: "Czy była to dobroć, czy okrucieństwo, by pozwolić ludziom tym, pokolenie za pokoleniem, mnożyć się i stawać coraz większym przekleństwem dla otaczającego ich społeczeństwa?"${}^3$‍

Takie poglądy zainspirowały ruch eugeniczny dziewiętnastego i dwudziestego wieku. Zamierzeniem ruchu była poprawa zdrowia i inteligencji rasy ludzkiej poprzez sterylizację osób, które uznawał on za "słabego umysłu" lub w inny sposób nieprzystosowane. Sterylizacje eugeniczne, głównie wymierzone w kobiety, mniejszości i imigrantów kontynuowane były w Stanach Zjednoczonych do lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku.${}^4$‍

Szkodliwe w skutkach założenia darwinizmu społecznego kształtowały również relacje Amerykanów z innymi narodami i krajami. Podczas drugiej rewolucji przemysłowej przybyła do Stanów Zjednoczonych duża liczba imigrantów. Różnili się od wcześniejszych przybyszy tym, że wielu mniej spośród z nich mówiło po angielsku, a wielu więcej wyznawało wiarę katolicką lub judaistyczną, niż protestancką. Biali Amerykanie pochodzenia anglosaskiego traktowali ich z pogardą. Wielu białych uważało, że nowi imigranci przybywający z Europy Wschodniej i Południowej byli gorsi rasowo i w konsekwencji "mniej zaawansowani ewolucyjnie" niż imigranci z Anglii, Irlandii, lub Niemiec.${}^5$‍

W podobny sposób darwinizm społeczny używany był jako uzasadnienie imperialistycznej polityki Amerykanów w stosunku do Kuby, Puerto Rico i Filipin po zakończeniu wojny amerykańsko-hiszpańskiej. Wielu zwolenników imperializmu utrzymywało, że przyniesienie cywilizacji do "zacofanych" narodów było obowiązkiem białych Amerykanów.

W czasie trwania i po zakończeniu Drugiej Wojny Światowej, poglądy darwinistów społecznych i eugenistów straciły na popularności w Stanach Zjednoczonych z powodu ich związku z nazistowską propagandą rasową. Współczesna biologia całkowicie zdyskredytowała teorię darwinizmu społecznego.

Opisz teorię ewolucji Karola Darwina swoimi własnymi słowami. Jak różni się ona od pojęcia darwinizmu społecznego, stworzonego przez Herberta Spencera?

Jak założenia darwinizmu społecznego wpłynęły na politykę i społeczeństwo Pozłacanego Wieku?