If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Prawo Jima Crowa - wprowadzenie. Film z polskimi napisami

Kim był Jim Crow? Kim opowiada o genezie praw Jima Crowa, które wprowadziły segregację rasową na południu Stanów Zjednoczonych.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

W tym nagraniu chciałabym poruszyć temat segregacji określanej przez prawa Jima Crowa, obecnej w USA, w przybliżeniu, w latach 1877 - 1954. Chociaż, właściwie działo się to trochę dłużej. Być może zapamiętaliście niektóre aspekty systemu segracji Jima Crowa gdy opisywaliśmy ruch praw obywatelkich. System ten zakładał odebranie praw wyborczych Afroamerykanom, oraz nakaz osobnego korzystania z udogodnień publicznych. Mam tutaj na myśli wszystkie obiekty i urządzenia użyteczności publicznej. Przykładem może być transport publiczny, osobne miejsca w pociągach i autobusach. Oraz w hotelach, toaletach, basenach, czy fontannach wody pitnej. W tych miejscach w przestrzeni publicznej Afroamerykanie byli traktowani jak obywatele drugiej kategorii. Nie mogli swobodnie się przemieszczać, podejmować pracy, nie chroniło ich prawo. Właściwie nie mieli żadnych korzyści, jakie daje obywatelstwo amerykańskie, jeśli płaci się podatki i przestrzega prawa. Ponieważ w tych czasach ten rodzaj segregacji był legalny, stosowano go nie tylko w praktyce, ale zgodnie z prawem. Skąd się zatem wzięły prawa Jima Crowa? Zacznijmy od nazwiska Jim Crow. Nie należało ono do konkretnej osoby, ale do szablonowej postaci. Postacie takie są powszechnie znane i posiadają podstawowe cechy charakteru. Występują zazwyczaj w komediach i są obecne również w dzisiejszych czasach, w różnego rodzaju widowiskach. Przykładem takiej postaci jest roztargniony profesor lub, od niedawna, narwana cud dziewczyna, czyli ktoś, kto zmieni twoje życie poprzez swoje alternatywne podejście do świata. Cóż, Jim Crow był jedną z takich postaci. Występował w formie rozrywki zwanej widowiskiem minstreli, bardzo w tych czasach popularnym, przypominającym wodewil, występem na żywo. Widowiska te były w istocie popularne na północy Stanów, w miejscach takich jak Nowy Jork. Głównie w latach 30 i 40 XIX wieku w okresie przedwojennym, przed wojną secesyjną. Postać Jima Crowa miala uchodzić za głupkowatego niewolnika, który mieszkał na plantacji. Jim Crow był prawie zawsze grany przez białego mężczyznę z pomalowaną na czarno twarzą. Nie był to więc prawdziwy Afroamerykanin, ale jego karykatura, przedstawiana przez białego, który był członkiem trupy minstreli. I tak nazwisko Jima Crowa stało się synonimem Afroamerykanina i niewolnika na początku XIX wieku. W ten sam sposób imię Patty stało się synonimem Irlandczyka. A zatem, termin Jim Crow, czy też prawa Jima Crowa, oznaczał prawa utworzone przeciwko Afroamerykanom. Dobrze, wiemy już skąd wzięło się imię. Ale skąd wziął się cały ten system? Żeby się dowiedzieć, musimy naprawdę głęboko zanurkować w amerykańską historię. Nie mogę tutaj poruszyć wszystkich aspektów. Spróbujmy spojrzeć na temat z szerokiej perspektywy i spróbować zrozumieć ogólny zarys niewolnictwa, wojny secesyjnej i relacji między rasami po wojnie secesyjnej. Wtedy zobaczymy początki Jima Crowa. Poszłam tutaj na całość i stworzyłam pionową linię czasu. To od czego rozpoczęłam, to koniec wojny secesyjnej. Przed wojną secesyjną w południowych Stanach Zjednoczonych, które oznaczyłam tu na czerwono, niewolnictwo było legalne. W stanach tych lub w koloniach, które były tam wcześniej, od około 1620 roku, przywożono afrykańskich niewolników, by pracowali na plantacjach roślin przynoszących szybki dochód: tytoniu lub bawełny. Tego typu system niewolnictwa trwał dopóki w równowadze był układ sił między Północą, gdzie niewolnictwo było nielegalne, a Południem, gdzie na niewolnictwie opierały się systemy ekonomiczny i polityczny, Stało się to przyczyną podziału państwa i wojny secesyjnej. W 1863 roku Abraham Lincoln, prezydent Stanów Zjednoczonych, wydał Proklamację Emancypacji. Głosił w niej, że wszyscy niewolnicy w stanach będących wtedy w stanie rebelii byli wolnymi ludźmi. Jednakże dopiero po zakończeniu wojny secesyjnej nastąpiło zniesienie niewolnictwa na terenie USA. Zniesienie niewolnictwa stało się prawdziwym problemem dla południowych stanów. Oczywiście była to wspaniała rzecz dla niewolników. Mogli teraz swobodnie się przemieszczać, pracować i zawierać związki małżeńskie. Przynajmniej w teorii. Jednak oznaczało to również, że system niewolniczy, w którym określone były polityka, ekonomia i normy społeczne na Południu od ponad 200 lat, został zniesiony i teraz należało go czymś zastąpić. Dlatego też, zaraz po zakończeniu wojny secesyjnej, powstało pytanie: jak mają wyglądać relacje między rasami na Południu? Jak biali i czarni mieli koegzystować ze sobą poza systemem niewolniczym, który dominował w całym regionie od ponad 200 lat? Odpowiemy na to w następnym nagraniu.