If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Prawa Jima Crowa - Czarny kodeks i okres rekonstrukcji. Film z polskimi napisami

Kim, działaczka Khan Academy zajmująca się historią, omawia okres po wojnie secesyjnej na amerykańskim Południu. Społeczeństwo tego regionu musiało wprowadzić zmiany po zniesieniu niewolnictwa. Wiele rządów południowych stanów uchwaliło prawa uniemożliwiające Afroamerykanom głosowanie, wśród innych rzeczy. Skłoniło to Kongres do wprowadzenia XIV poprawki do Konstytucji.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

W poprzednim nagraniu zaczęliśmy mówić o segregacji na prawach Jima Crowa. Była to legalna forma segregacji, prawa wyborcze były nieprzyznawane lub odbierane. Ta sytuacja na amerykańskim Południu trwała w latach 1877-1954. Mówiliśmy o zakończeniu wojny secesyjnej i niewolnictwa, które było podstawą systemów ekonomicznego i politycznego i charakteryzowało południe Stanów przez ponad 200 lat przed wojną secesyjną. Skończyłam mówić o tym, że po wojnie secesyjnej niewolnictwo zostało zakazane prawem, w 1865. Czym miało zatem stać się Południe bez niewolnictwa? W tym nagraniu chciałabym wnikliwie omówić okres czasu po wojnie secesyjnej zwanym rekonstrukcją. Nie będziemy natomiast omawiać zbyt obszernie wojny secesyjnej. Wkrótce dodamy dużo więcej nagrań na ten temat. Chciałabym jednak zaznaczyć, że istotny fakt o wojnie secesyjnej jest taki, że mimo że Stany Zjednoczone, często nazywane Północą podczas wojny, nie zaczęły wojny secesyjnej żeby znieść niewolnictwo, to jednak pod koniec wojny zrobienie tego stało się ich celem. Armia Północy stała się w gruncie rzeczy armią wyzwoleńczą Południa. W 1863 Abraham Lincoln wydał Proklamację Emancypacji, która znosiła niewolnictwo we wszystkich stanach, które podniosły rebelię przeciw Stanom Zjednoczonym. W 1865 rząd zatwierdził XIII poprawkę do Konstytucji, w której całkowicie zakazywał niewolnictwa. Jednakże XIII poprawka mówiła jedynie, że niewolnictwo było nielegalne. Nie wspominała nic o tym jak miały się układać relacje między białymi i czarnymi obywatelami Południa po wojnie secesyjnej. Nie wspominała czy fakt, że nie było się niewolnikiem oznaczał dla Afroamerykanina, że jego prawa były równe z tymi, które posiadał biały obywatel. Zaraz po zakończeniu wojny secesyjnej południowe stany zaczęły pisać nowe konstytucje, by uwzględnić w nich zniesienie niewolnictwa. Jednak biali przywódcy na Południu nie mieli koncepcji jak miałby wyglądać świat, w którym Afroamerykanie są równi białym. Dlatego prawa, które napisali odnośnie Afroamerykanów po wojnie są znane jako czarny kodeks. Kodeks ten, pod wieloma względami, to system niewolniczy, tylko pod inną nazwą. Czarny kodeks uznawał zatem zniesienie niewolnictwa i przyznawał niektóre podstawowe prawa Afroamerykanom, takie jak prawo do zawarcia małżeństwa. Wcześniej niewolnicy nie mogli legalnie tego zrobić. Mogli teraz też posiadać własność. Ale to właściwie już wszystko. Czarny kodeks nie zezwalał Afroamerykanom na posiadanie broni, i na nieposiadanie kontraktu na pracę. Pamiętajmy, że Południe uprawiało przynoszące szybki zysk rośliny, takie jak tytoń i bawełna. Właściciele plantacji byli przerażeni, bo gdyby wszyscy byli niewolnicy opuścili Południe, nikt nie pracowałby na ich polach, nikt nie zbierałby plonów i system ekonomiczny dostałby zapaści, a po wojnie secesyjnej ich sytuacja wyglądała kiepsko. Zatem uchwalili, że Afroamerykanie muszą mieć kontrakt na pracę. Kontrakty te były zazwyczaj na bardzo małe sumy, natomiast praca była ciężka. Jeśli takiego kontraktu nie mieli lub jeśli odeszli z pracy, na przykład, w połowie roku, uznawano ich za włóczęgów. Najbardziej oburzającą rzeczą, którą uchwaliły rządy stanów Południa, było nieprzyznanie Afroamerykanom prawa do głosowania. Dla ludzi z Północy, którzy właśnie wrócili z czteroletniej wojny, na której zginęło więcej niż pół miliona ludzi, by skończyć z niewolnictwem fakt, że południowe rządy uchwalały prawa, które tak naprawdę przywracały niewolnictwo pod innym mianem, był poniżający. Dlatego też bardziej radykalni republikanie w Kongresie, czyli członkowie partii Abrahama Lincolna, abolicjoniści, którzy mocno popierali nadanie praw obywatelskich Afroamerykanom, którzy mocno popierali silny zcentralizowany rząd, powiedzieli: "OK, ten system czarnych kodeksów nie jest dobry." "Mówiąc, że koniec z niewolnictwem nie mieliśmy tylko na myśli, że nie będzie już niewolników ale to, że wszyscy Afroamerykanie będą mieli równe prawa na Południu." Żeby przeciwdziałać czarnemu kodeksowi Kongres uchwalił XIV poprawkę do Konstytucji. XIV poprawka mówi, że każdy, kto urodził się w Stanach Zjednoczonych, niezależnie czy był niewolnikiem, czy nie ma pełne obywatelstwo Stanów Zjednoczonych, i przysługują mu wszystkie korzyści płynące z obywatelstwa oraz pełna ochrona prawna. Dlatego też, prawo musi być takie samo dla białych i czarnych. O tym, co to oznacza pomówimy w następnym nagraniu.