If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Technologia w czasie I wojny światowej - film z polskimi napisami

Stworzone przez: Sal Khan.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

I wojna światowa ukształtowała nasz świat pod wieloma względami. Ważne jest by sobie uświadomić, że doszło do niej wcale nie tak dawno, bo minęło jedynie około 100 lat. Położyła ona kres tradycyjnym imperiom oraz tradycyjnym królestwom. Położyła ona kres tradycyjnym imperiom oraz tradycyjnym królestwom. Państwa po I wojnie światowej zaczęły być kształtowane bardziej ze względu na zamieszkujące je narodowości niż ze względu na monarchie i imperia. zamieszkujące je narodowośći niż ze względu na monarchie i imperia. Była to też pierwsza wojna, w której technologia, a raczej współczesna technologia -- -- technologia sama w sobie zawsze odgrywała ważną rolę w wojnach. -- technologia sama w sobie zawsze odgrywała ważną rolę w wojnach. Często wojny były wręcz powodem dużego rozwoju technologicznego. Ale to był pierwszy raz, gdy tak wiele współczesnych nam technologii Ale to był pierwszy raz, gdy tak wiele współczesnych nam technologii odegrało tak wielką rolę w realnym przebiegu wojny. W dużym stopniu, to to sprawiło, że ta wojna była tak krwawa, W dużym stopniu, to to sprawiło, że ta wojna była tak krwawa, a nawet, że tak długo trwała. Mam tutaj kilka fotografii przedstawiających różne technologie wykorzystywane w czasie I wś. Mam tutaj kilka fotografii przedstawiających różne technologie wykorzystywane w czasie I wś. Tutaj widać karabin maszynowy, dzięki któremu można było praktycznie strzelać do kogo popadnie. Ci ludzie prawdopodobnie znajdują się w jakimś okopie. Ci goście prawdopodobnie znajdują się w jakimś okopie. Teraz wyobraźmy sobie tę kombinację widzianą z góry. Teraz wyobraźmy sobie tę kombinację widzianą z góry. Powiedzmy, że to okop. Powiedzmy, że to okop. To widok z góry. Jacyś ludzie siedzą w okopie. Niektórzy mają karabiny maszynowe. Reszta ma zwykłe karabiny. Gdyby ktoś chciał szturmować na ten okop, raczej źle by skończył. Gdyby ktoś chciał szturmować na ten okop, raczej źle by skończył. Gość z karabinem maszynowym może stamtąd po prostu wszystkich masakrować. Gość z karabinem maszynowym może stamtąd po prostu wszystkich masakrować. Używano też często drutu kolczastego. Drut kolczasty nie został wynaleziony podczas I wś, wynaleziono go na wiele dekad przed XIX w. Ale sprawiał on ogromne trudności tym, którzy chcieliby przekroczyć ten obszar. Ale sprawiał on ogromne trudności tym, którzy chcieliby przekroczyć ten obszar. Utknęliby w nim. A wtedy ci w okopach mogliby ich zastrzelić. Bardzo trudno byłoby też strzelać wtedy do osób w okopach. A więc, oprócz tego, że było bardzo krwawo, wielką przewagę miała defensywa. Za każdym razem, gdy ktoś chciał przejąć daną pozycję, szczególnie na frontach, gdzie stosowano okopy, kończyło się bardzo, bardzo krwawo. Inną technologią, powszechnie używaną podczas I wś, był gaz, a w szczególności trujący gaz. był gaz, a w szczególności trujący gaz. Jak zauważycie, ci dżentelmeni, o tutaj, noszą maski gazowe, ponieważ obawiają się, że ich nieprzyjaciele go użyją. Zaletą gazu było w szczególności to, że powiedzmy, że mamy pocisk artyleryjski, który wystrzeliwujemy i w nikogo nie trafia. powiedzmy, że mamy pocisk artyleryjski, który wystrzeliwujemy i w nikogo nie trafia. Ale wtedy zaczyna uwalniać kanister -- -- zrobię to na inny kolor -- zaczyna uwalniać kanister gazu. Gaz namalowalem tym fioletowawym kolorem. A więc nie musi to być bezpośrednie uderzenie. Może po prostu tam tkwić i zainfekować cały okop. Dosięgnie każdego obecnego tam. Jeśli chodzi o wojny gazowe, to Niemcy nie byli pierwszymi, którzy wykorzystali gazy bojowe. Jeśli chodzi o wojny gazowe, to Niemcy nie byli pierwszymi, którzy wykorzystali gazy bojowe. Ale jako pierwsi użyli tak śmiercionośnego, zwanego trującym, gazu. Ale jako pierwsi użyli tak śmiercionośnego, zwanego trującym, gazu. Szczególnie w 1915 roku, kiedy użyli chloru. Pozwólcie, że to zapiszę. Chlor, który natychmiast atakuje system oddechowy osoby, która go wdycha. Chlor, który natychmiast atakuje system oddechowy osoby, która go wdycha. I zasadniczo dusi się ona wtedy na smierć w ciągu kilku sekund lub minut. Używali też fosgenu, bo ten, w przeciwieństwie do chloru, nie stymulował dławienia się. Używali też fosgenu, bo ten, w przeciwieństwie do chloru, nie stymulował dławienia się. Dzięki temu mógł on przenikać do układu oddechowego nawet bardziej. Dzięki temu mógł on przenikać do układu oddechowego nawet bardziej. Miał opóźniony efekt. Mógł się dłużej utrzymywać. Następnie wykorzystano gaz musztardowy. Bardzo ciężko było się przed nim bronić. Nie dusił on natychmiastowo na śmierć jak chlor, ale wywoływał piekące pęcherze. Nie dusił on natychmiastowo na śmierć jak chlor, ale wywoływał piekące pęcherze. Nie dusił on natychmiastowo na śmierć jak chlor, ale wywoływał piekące pęcherze. Doprowadzał do tego, że nie było się w stanie walczyć. Bardzo ciężko było się przed nim bronić. Na długo utrzymywał się w okopach. To wszystko sprawiło, że okopy były bardzo niebezpieczne. A więc to bardzo, bardzo, bardzo paskudne bronie. To znaczy, wojny same w sobie są paskudne. Bronie same w sobie są paskudne. Karabin maszynowy też nie jest zbyt przyjemną bronią. Praktycznie kosi ludzi. Ale nawet ci, którzy uważają karabin maszynowy za coś akceptowalnego, Ale nawet ci, którzy uważają karabin maszynowy za coś akceptowalnego, mają tendencję do patrzenia na te rzeczy jako na coś wyjątkowo paskudnego. mają tendencję do patrzenia na te rzeczy jako na coś wyjątkowo paskudnego. Innym rodzajem broni, która pojawiła się w czasie I wś, o czym mówiliśmy już w innych filmach, były czołgi, które stały się ważnym czynnikiem. Ten tutaj to amerykański czołg. Oczywiście, dzięki tym gąsienicom nie straszny mu trudny teren. Jest bardzo mocno uzbrojony. Można by się zastanawiać, że w sumie mając taką wielką bestię, Można by się zastanawiać, że w sumie mając taką wielką bestię, może można by przejechać przez drut kolczasty, przyjąć na siebie trochę strzałów, a potem może-- wyobraźmy sobie, że tu jest czołg... Właściwie, to czołgi w tamtych czasach nie miały tych wielkich armat. Właściwie, to czołgi w tamtych czasach nie miały tych wielkich armat. Mogły wyglądać raczej tak. I tak, czołgi były wykorzystywane w ofensywach przeciwko takim okopom. I tak, czołgi były wykorzystywane w ofensywach przeciwko takim okopom. Mówiliśmy już obszernie o wojnie podwodnej podczas I wś. Niemcy przede wszystkim brali w niej udział, żeby mieć szansę przeciwko dominującej brytyjskiej marynarce wojennej. Nieograniczone wojny podwodne z udziałem U-Bootów były jednym z głównych powodów, że Amerykanie dołączyli do wojny po stronie ententy. że Amerykanie dołączyli do wojny po stronie ententy. To amerykańskie łodzie podwodne z okresu I wś, żebyście wiedzieli, jak one mniej więcej wyglądały. W pewnym sensie najlepszą zapowiedzią tego, co miało odgrywać bardzo, bardzo dużą rolę w przyszłych wojnach, było wprowadzenie do wojny maszyn latających cięższych od powietrza. Dokładnie, chodzi o samoloty. Przed nimi mieliśmy balony, sterowce, które wykorzystywane były do rozpoznania, decydowania, gdzie wycelować artylerię, rzeczy tego typu. Potem bracia Wright, na kilka lat przed wojną, wynajdują pierwszą napędzaną silnikiem maszynę latającą cięższą od powietrza. wynajdują pierwszą napędzaną silnikiem maszynę latającą cięższą od powietrza. Na początkowym etapie wojny, samoloty były wykorzystywane do rekonesansu. Na początkowym etapie wojny, samoloty były wykorzystywane do rekonesansu. Ale wraz z rozwojem technologii, rozwojem silników, zaczęły być wykorzystywane do bombowań oraz do walk powietrznych. zaczęły być wykorzystywane do bombowań oraz do walk powietrznych. A spośród wszystkich zaangażowanych w walki powietrzne, ten dżentelmen, o tutaj, jest prawdopodobnie najbardziej znany. Choć możecie nie wiedzieć, jak się nazywa. Obecnie znany jest jako swego rodzaju karykatura. Ale to Manfred von Richthofen. Był niemieckim lotnikiem. Najbardziej znany jest jako "Czerwony Baron". Został tak nazwany, bo faktycznie był baronem. Został tak nazwany, bo faktycznie był baronem, to tytuł szlachecki w Cesarstwie Niemieckim, i pomalował swój samolot na czerwono. To zdjęcie jego samolotu. Jakbym pomalował je na-- to raczej nie jest czerwony. Powinienem chyba poszukać jakiegoś bardziej czerwonawego koloru. Powiedzmy, że to jest czerwony. Oczywiście, jest to czarno-białe zdjęcie, ale jak je troche pokoloruję, to może uda wam się lepiej sobie wyobrazić, jak wyglądał jego samolot. to może uda wam się lepiej sobie wyobrazić, jak wyglądał jego samolot. To był trójpłat. Miał on trzy skrzydła, o tu, albo raczej trzy poziomy skrzydeł. Miał on trzy skrzydła, o tu, albo raczej trzy poziomy skrzydeł. Jego samolot był czerwony. Dlatego nazywano go "Czerwonym Baronem". I był znany z tego, że był największym asem myśliwskim okresu całej wojny. I był znany z tego, że był największym asem myśliwskim okresu całej wojny. Ma na koncie 80 oficjalnych zwycięstw. Udało mu się zestrzelić 80 samolotów nieprzyjaciela. 80 oficjalnych zwycięstw w walce - - nikt inny walczący w I wś tylu nie miał. Był bardzo, bardzo sławny. Ale ludzie walczący podczas I wś zazwyczaj nie mieli zbyt długiego życia. Ale ludzie walczący podczas I wś zazwyczaj nie mieli zbyt długiego życia. Zwłaszcza piloci mieli bardzo niebezpieczne zajęcie. On też nie był wyjątkiem, pomimo bycia asem, najlepszym spośród wszystkich pilotów I wś, On też nie był wyjątkiem, pomimo bycia asem, najlepszym spośród wszystkich pilotów I wś, on też został zestrzelony - w 1918 roku. Pocisk przeleciał przez płuca i serce. Jakoś udało mu się wylądować samolotem. I kiedy ludzie podbiegli do niego, relacje mówią, że jego słynne ostatnie słowa kiedy umarł, I kiedy ludzie podbiegli do niego, relacje mówią, że jego słynne ostatnie słowa kiedy umarł, dokładnie kiedy do niego podbiegli, to "kaput". Ciekawe. Na dodatek, teraz znany jest trochę jako karykatura. Na dodatek, teraz znany jest trochę jako karykatura. Na przykład tutaj, na zachodzie USA, mamy popularną pizzę Red Baron. Na przykład tutaj, na zachodzie USA, mamy popularną pizzę Red Baron. Nazwa pochodzi od Czerwonego Barona, od Manfreda von Richthofena. Jak dla mnie trochę dziwna nazwa dla firmy produkującej pizze. Nie jest nawet Włochem. Ale jak sądzę, z tego go teraz znamy. Choć ten gość na opakowaniu wygląda bardziej jak Tom Selleck, niż jak prawdziwy Manfred von Richthofen.