If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Kultura Grecji okresu klasycznego

Streszczenie

  • Grecy wnieśli ważny wkład w filozofię, matematykę, astronomię i medycynę.
  • Literatura i teatr były ważnymi aspektami greckiej kultury i wpłynęły na współczesną dramaturgię.
  • Grecy sławni byli z wyrafinowanego rzeźbiarstwa i architektury.
  • Grecka kultura wpłynęła na Cesarstwo Rzymskie i wiele innych cywilizacji oraz w dalszym ciągu wpływa na nas dzisiaj.

Filozofia i nauka

Opierając się się odkryciach i wiedzy między innymi cywilizacji Egiptu i Mezopotamii starożytni Grecy rozwinęli zaawanzowaną kulturę filozoficzną i naukową. Rozumowanie i zadawanie pytań było dla filozofii starożytnej Grecji kluczowe. Podkreślano logikę i broniono idei bezstronnej, racjonalnej obserwacji świata naturalnego.
Grecy poczynili spore zasługi dla matematyki i nauki. Podstawy geometrii i dowodzenia twierdzeń matematycznych zawdzięczamy starożytnym Greckim matematykom jak Pitagoras, Euklides i Archimedes. Niektóre z pierwszych model astronomicznych zostały opracowane przez starożytnych Greków, którzy chcieli opisać ruch planet, oś Ziemi i system heliocentryczny - model, w którym Słońce jest w centrum układu słonecznego. Hippokrates, kolejny Grek, jest najsłynniejszym medykiem starożytności. Założył szkołę medyczną, napisał wiele rozpraw o leczeniu oraz - ze względu na jego systematyczne i empiryczne dochodzenie przyczyn i leczenia chorób - jest uważany za ojca współczesnej medycyny. Przysięga Hippokratesa, lekarski kodeks etyczny, jest nazwana od jego imienia.
Przykładem Greckiej kultury filozoficznej są Dialogi Platona, który utrwalił styl stawiania pytań Sokratesa w formie pisemnej. Arystoteles, uczeń Platona, pisał o tematach tak od siebie różnych jak biologia i dramaturgia.
Dlaczego greccy filozofowie cenili logikę tak wysoko?
Malowidło Szkoła Ateńska Rafaela
Malowidło Szkoła Ateńska Rafaela. Źródło: Wikimedia

Sztuka, literatura i teart

Literatura i teatr były ze sobą bardzo związane i ważne dla społeczeństwa starożytnej Grecji. Teatr grecki zaczął się w VI wieku p.n.e. w Atenach sztukami tragicznymi wystawianymi podczas uroczystości religijnych. To z kolei było inspiracją dla gatunku greckiej komedii.
Te dwa gatunki greckiej dramaturgii stały się niezwykle popularne, sztuki były wystawiane w całym regionie Morza Śródziemnego i wpłynęły na teart hellenistyczny i rzymski. Dzieła dramaturgów jak Sofokles i Arystofanes złożyły się w fundament, na którym wzniesiony jest teatr współczesny. W rzeczy samej, chociaż wydaje się, że dialog od zawsze był częścią literatury, był nieczęstym gościem przed Aischylosem, dramaturgiem który wprowadził dialog między kilkoma postaciami. Przykładem ironii w kontekście teatralnym jest sztuka Sofoklesa Król Edyp.
W teatrze i literaturze oprócz pisma ważne były też tradycje ustne, szczególnie we wczesnych latach historii Grecji. Epickie poematy Homera, Iliada i Odyseja, zostały spisane dopiero około 670 r. p.n.e.
Sztuka grecka, szczególnie rzeźba i architektura, wywierała niezwykły wpływ również na inne społeczeństwa. Rzeźba grecka od VIII do III wieku p.n.e. inspirowała się egipską i bliskowschodnią sztuką monumentalną, by po stuleciach przekształcić się w charakterystycznie grecką wizję tej formy sztuki.
Greccy artyści potrafili uchwycić ludzką postać w nigdy wcześniej nie widziany, absolutnie doskonały sposób i często ich odtąd kopiowano. Ci rzeźbiarze byli szczególnie zafascynowani proporcjami, pozą i perfekcją ludzkiego ciała. Ich wyidealizowane rzeźby w kamieniu i brązie stały się jednymi z najbardziej rozpoznawalnych elementów sztuki kiedykolwiek wytworzonymi przez jakąkolwiek cywilizację.
Posąg Ejrene, bogini pokoju, trzymającej Plutosa, bóstwo bogactwa. Jest to rzymska kopia rzeźby autorstwa Kefisodotosa, która stała w agorze w Atenach około 370 r. p.n.e.
Posąg Ejrene, bogini pokoju, trzymającej Plutosa, bóstwo bogactwa. Jest to rzymska kopia rzeźby autorstwa Kefisodotosa, która stała w agorze w Atenach około 370 r. p.n.e. Źródło: Wikimedia Commons
Greccy architekci byli autorami niektórych z najwspanialszych i najbardziej wyróżniających się budowli świata starożytnego, a niektóre z ich dzieł - w tym świątynie, teatry i stadiony - stały się czołowymi punktami miast od czasów starożytnych do dziś dnia.
Ponadto Grecy, ze swoją obsesją na punkcie prostoty, proporcji, perspektywy i harmonii w ich budownictwie, wywarli ogromny wpływ na architektów w świecie rzymskim, a wzorowany na ich estetyce styl klasycystyczny stanie się pożądany i zdominuje świat zachodni od renesansu po czasy współczesne.

Dziedzictwo kultury greckiej

Cywilizacja starożytnej Grecji odcisnęła swój znak na wielu płaszczyznach: języka, polityki, systemu edukacji, filozofii, nauki oraz sztuki. Ukształtowała Cesarstwo Rzymskie, które przecież ją podbiło. Tak jak skomentował to Horacy: "podbita Grecja dzikich zwycięzców podbiła, dając chłopskiemu Lacjum sztuki".
Poprzez Cesarstwo Rzymskie kultura grecka stała się fundamentem całej kultury zachodu. Cesarstwo Bizantyjskie odziedziczyło kulturę klasycznej Grecji bezpośrednio, bez łacińskiego pośrednictwa. Zachowanie greckich nauk w średniowiecznej tradycji bizantyjskiej miało silny wpływ na słowian i potem na złoty wiek islamu i zachodnioeuropejski renesans. Nowożytne odrodzenie nauki o Grecji okresu klasycznego rozpoczęło się pod nazwą neoklasycyzmu w XVIII i XIX wiecznej Europie i Amerykach.
Czy możesz wymienić współczesne dzieło sztuki, które mogło powstać pod wpływem kultury greckiej?

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.