If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Imperia Maurjów i Guptów

Streszczenie:

  • Wykorzystując starannie zorganizowany system biurokratyczny, imperia Maurjów i Guptów utrzymywały porządek i jedność polityczną w znacznym obszarze południowo-zachodniej Azji.
  • Ważnym składnikiem administracji był powszechny system gospodarczy, który wspierał rolnictwo na olbrzymich posiadłościach oraz wymianę handlową.
  • Dzięki scentralizowanemu rządowi, w tym dzięki znacznej sile militarnej, władcy tych dynastii zjednoczyli uprzednio rozbity indyjski subkontynent.

Zjednoczenie a wojsko

Zanim nastała dynastia Maurjów, indyjski subkontynent podzielony był na setki skłóconych królestw, rządzonych przez lokalnych watażków, każdy ze swoją niewielką armią.
W 327 r. p.n.e. Aleksander Macedoński wkroczył na czele wojsk do Indii i podbił królestwa na obszarze Pendżabu. Odszedł po zaledwie dwóch latach, lecz dokonana zagłada lokalnych sił otworzyła drogę dla innych państw. Pierwsze z nich, królestwo Magadha, siłą swego wojska przejęło kontrolę nad szlakami handlowymi ciągnącymi stamtąd przez dolinę Gangesu do Zatoki Bengalskiej.
Wkrótce potem Ćandragupta Maurja, założyciel dynastii Maurjów, przejął kontrolę nad królestwem Magadhy. Zaczął od obrzeży i stopniowo utorował sobie drogę do samego serca. W końcu przejął władzę nad północno-wschodnimi Indiami i Baktrią - dzisiejszym Afganistanem, wtedy rządzoną przez Greków. Ćandragupta Maurja zjednoczył subkontynent indyjski.
Ćandragupta rządził w latach 324 - 297 p.n.e., po czym dobrowolnie przekazał tron swemu synowi, Bindusarze, który władał do śmierci w 272 r. p.n.e. Doprowadziło to do wojny, w której jego syn, Aśoka, przemógł swego brata i zasiadł na tronie w roku 268 p.n.e. Stał się największym i najpotężniejszym władcą dynastii Maurjów.
Armia Maurjów, najliczniejsza armia swoich czasów, wspierała rozrost imperium i zapewniała mu ochronę. Uczeni twierdzą, że liczyła 600 tysięcy wojsk piechoty, 30 tysięcy kawalerii i 9 tysięcy słoniów bojowych. Rozległa siatka szpiegowska zbierała informacje o zagrożeniach wewnętrznych i zewnętrznych. Chociaż Aśoka zarzucił wojnę ofensywną i ekspansjonizm po tym, jak nawrócił się na buddyzm, to dalej utrzymywał armię w gotowości dla ochrony granic oraz utrzymania stalibności i porządku wewnątrz nich.
Utrzymanie tak ogromnej armii było możliwe dzięki złożonej administracji. Jeden z doradców Ćandragupty wdrożył serie szczegółowych procedur, czego efekt Aśoka później odziedziczył. Aśoka ustanowił stolicą obwarowaną Pataliputrę, która służyła jako centrum imperium. Urzędnicy decydowali, jak zbierać podatki dla skarbu państwa, z którego opłacano wojsko i urzędników.
Jak Aśoka używał wojska i w jaki sposób mogło to źle służyć jego wizerunkowi jako władcy?
Jaka była sytuacja polityczna Indii, zanim dynastia Maurjów przejęła władzę?
Największy zasięg terytorialny imperium Maurjów na ciemnopomarańczowo oraz terytoria zależne na jasnopomarańczowo, rok 265 p.n.e. Zauważ, że imperium pokrywa całe dzisiejsze Indie wraz z częściami Afganistanu, Bangladeszu, Butanu, Iranu, Nepalu, Pakistanu i Chin.
Dzięki uprzejmości: Boundless

Centralizacja i opodatkowanie

Scentralizowane rządy pomagały władcom radzić sobie również z handlem i rolnictwem. Ćandragupta Maurja wprowadził jednolitą walutę, sieć regionalnych zarządców oraz służbę cywilną, aby zapewnić sprawiedliwość i ochronę dla kupców, farmerów i przedsiębiorców.
Dzięki zdyscyplinowanemu aparatowi państwowemu w imperium Maurjów, rolnicy nie musieli płacić podatków lokalnym władcom ani oddawać im plonów na żądanie. Podatki zbierano przez odgórnie zarządzany system podatkowy. System działał pod zasadami wyłuszczonymi w Arthaśastrze, starożytnym indyjskim dokumencie, który wyjaśniał jak należy zbierać podatki, zarządzać handlem i surowcami rolnymi, radzić sobie z dyplomacją, a nawet prowadzić wojny!
Aśoka chciał, by wszyscy znali jego prawa, kazał je więc wykuwać na edyktach w kamieniu - na kamiennych płytach lub filarach, które następnie stawiano w miejscach publicznych. Imperium Maurjów bardzo poważnie podchodziło do podatków, lecz za nie wznosiło liczne budynki użyteczności publicznej, które zwiększały produktywność. Zbudowano tysiące dróg, kanałów irygacyjnych, sanatoriów, szpitali i infrastruktury innego rodzaju.
Czy władanie społeczeństwem, które umiałoby czytać, byłoby korzystne dla panujących z dynastii Maurjów? Dlaczego?
Jak odgórnie zarządzany system podatkowy pomagał obywatelom imperium Maurjów?
Monety imperium Maurjów, trzeci wiek p.n.e. Ćandragupta Maurja wprowadził jednolitą walutę w całych Indiach, w tym te srebrne monety z odbitymi wizerunkami koła i słonia.
Dzięki uprzejmości: Boundless

Handel i finanse

Pokój i jedność polityczna panująca wewnątrz imperium Maurjów wspomagała handel w Indiach. Za rządów Aśoki rząd nadzorował budowę solidnych dróg i zasięg międzynarodowej sieci handlowej Maurjów się rozrastał. Indie eksportowały do Baktrii i Persji między innymi jedwab, tkaniny i przyprawy.

Upadek Maurjów i powstanie Guptów

Imperium Maurjów zaczęło się rozpadać po śmierci Aśoki. Kosztowne utrzymanie armii i aparatu urzędniczego opróżniło skarb państwa. Miejsce rozległego imperium stopniowo zajęli lokalni władcy, zajmujący ważne tereny wzdłuż szlaków handlowych. Z jednego z tych mniejszych państw wywodzą się przyszli przywódcy z dynastii Guptów, którzy dojdą do władzy kilka stuleci później. Podbili wiele terenów będących niegdyś pod panowaniem Maurjów i zawarli sojusze z królestwami, które nie stawiały im oporu.
Jak życie poddanych scentralizowanego rządu różniło się od życia pod większą liczbą mniejszych królestw? Wymień jedną różnicę.
Sri Gupta dał początek dynastii Guptów gdzieś pomiędzy 240 i 280 r. n.e. Jego syn i następca, Ghatotkacha, władał mniej więcej w latach 280 - 319 n.e. Ćandragupta I, syn Ghatotkachy, wstąpił na tron w okolicach 319 i pozostał na nim aż do 335 r. n.e.

Ekspansja imperium Guptów

Samudragupta przejął tron po swoim ojcu, Ćandragupcie I, w 335 r. n.e. i władał przez około 45 lat. Do swej śmierci w 380 r. n.e. Samudragupta włączył ponad 20 królestw do swojej dziedziny i roztoczył panowanie Guptów od Himalajów do rzeki Narmady w Indiach środkowych i od Brahmaputry do Jamuny - najważniejszego dopływu Gangesu w północnych Indiach.
Imperium Guptów, 320-600 r. n.e. Imperium Guptów powiększało się poprzez podboje i sojusze polityczne aż do 395 r. n.e., kiedy to rozrosło się na cały indyjski subkontynent.
Źródło: Boundless

Imperium Guptów i Ćandragupta II

Po przejęciu władzy, Ćandragupta II konsekwentnie powiększał swą władzę przez podboje i małżeństwa polityczne aż do końca swych rządów w 413 r. n.e. Od 395 r. n.e. jego państwo sięgało od morza do morza. Tak jak Aśoka, Ćandragupta II uczynił Pataliputrę swoją stolicą i ośrodkiem scentralizowanej władzy. Pieniądze z danin od swoich sprzymierzeńców przeznaczał na projekty rządowe i płace. Inaczej niż Aśoka, Ćandragupta nie stworzył siatki szpiegowskiej i nie usiłował kontrolować spraw zagranicznych i sprzymierzeńców. Zamiast tego pozwalał podległym regionom podejmować samodzielne decyzje w sprawach administracyjnych i samorządowych.
Niektórzy uczeni uważają rządy Guptów za złoty wiek Indii. Imperium cieszyło się pokojem i porządkiem publicznym, a nauka i kultura wprost kwitła. Kalidasa, ówczesny poeta, jest uważany za największego liryka i dramatopisarza sanskrytu. Arjabhata, żyjący za Guptów, był pierwszym matematykiem i astronomem pracującym nad określeniem wartości Pi. Wisznu Śarman jest uważany za autora Pańćatantry, zbioru bajek i jednej z najczęściej tłumaczonych, niereligijnych książek w historii.
Kres Guptom położyli Biali Hunowie, koczowniczy lud z Azji Centralnej, którzy najechali ich pod koniec V wieku n.e. Aż do XVI wieku nie istniało jednolite imperium, a Indiami rządzili lokalni władcy.
Czy potrafisz wskazać pewien wzór, jakiego trzymali się Maurjowie i Guptowie sprawując władzę?
Jak sądzisz - dlaczego rządy Guptów mogły być złotym wiekiem Indii?

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.