Modernizm i jego dziedzictwo

Pierwsza połowa dwudziestego wieku była świadkiem nie jednej, a dwóch wojen światowych - czegoś, co trudno nam jest sobie wyobrazić. W latach 1950, Wielka Brytania dźwigała się powoli po dramatycznych doświadczeniach II Wojny Światowej, a artyści szukali odpowiedzi na co, co było im dane doświadczyć. W ich głowach pojawiło się pytanie: teraz, kiedy skończyła się wojna, w jakim kierunku powinna podążyć nowoczesna sztuka? Czy sztuka ma prawo do nauczania moralności? Obrazy powinny być abstrakcyjne czy realistyczne? Czy realizm powinien być dosłowny, taki jak na fotografii, czy bardziej przypominający tajemnicze i złowieszcze postacie Luciana Freuda? Może malarstwo powinno zmierzać w kierunku twórczości Patricka Herona, który łączył abstrakcjonizm z realistyczną tematyką? Heron's Azalea Garden: May 1956 looks highly abstract and signals the artist's shift away from representation, but also manages to capture the effect of sunlight streaming through a luminous English garden.

Był to jeden z wielu kierunków jakie mogli obrać artyści w tym bardzo trudnym czasie dla brytyjskiej sztuki. Jedną z ciekawszych rzeczy związanych z dyskusjami na temat nowoczesnej sztuki było to, że przybrały one między narodowy charakter. W latach 50. i 60. wielu artystów z całego świata przybyło do Wielkiej Brytanii aby uczyć się i zgłębiać modernizm, który stał się swojego rodzaju międzynarodowym "językiem" będącym w stanie przekraczać kulturowe i językowe bariery oraz pokonywać polityczne różnice. Jednym z nich był pakistański artysta Rasheed Araeen, będący pionierem minimalzmuw Wielkiej Brytanii. But the art establishment at the time could only see Araeen and other international artists in terms of their ethnicity, marginalising but also inciting them to challenge and define their own modernisms.

Jedną z najważniejszych postaci tamtego okresu był Henry Moore, autor olbrzymich, falistych rzeźb, postaci niezwykle abstrakcyjnych, a jednocześnie bardzo ludzkich. Moore zainspirował się sztuką publiczną (przypomnijmy sobie olbrzymie rzeźby generałów dosiadających konie lub podobne postacie związane z wojskowością) i przeistoczył ją w coś bardziej właściwego dla powojennej Wielkiej Brytanii. Jego Upadający Wojownik z lat 1956-57 w delikatny i bardzo abstrakcyjny sposób przedstawiał konsekwencje wojny, inne rzeźby, na przykład, Rodzina z 1949 roku przedstawiły wizję społeczeństwa skupionego na odbudowywaniu wewnętrznej wspólnoty.

Od lat 60. do 80. Wielka Brytania i sztuka Brytyjska przechodziły okres wielu społecznych i politycznych zmian. Pojawiły się nowe tematy oraz nowe formy sztuki abstrakcyjnej. Powstała sztuka konceptualna stawiająca nacisk na przekaz dzieła, a nie jego materialną formę. Razem z nią przyszedł też czas na sztukę performance oraz sztukę wideo. Londyn stał się artystycznym centrum, domem dla wielu rozpoczynających karierę artystów, takich jak, Peter Blake czy David Hockney. Etniczne, seksualne czy polityczne mniejszości, których głos nie był słyszalny w społeczeństwie, zaczęły postrzegać sztukę nowoczesną jako wyraz własnych ideałów. Nacisk na konceptualny aspekt sztuki i przekierowanie uwagi z obiektów na idee sprawił, że stała się im ona jeszcze bliższa.

Jeden z takich artystów, Anthony Caro chciał połączyć artystyczne dyscypliny swoich kolegów po fachu. Podróżując po Ameryce i doświadczając pełni malarstwa abstrakcyjnego (wystarczy pomyśleć o olbrzymich, barwnych płaszczyznach na obrazach, jak te Marka Rothko czy Barnetta Newmana), Caro przemienił swoje inspiracje malarstwem w rzeźbę, której przykładem jest pokazany poniżej Early One Morning Caro pracował z Henrym Moorem, odszedł om jednak od przedstawiania figur ludzi na rzecz tworzenia sztywnych, jasnych, abstrakcyjnych form. Poszedł nawet o krok dalej zdejmując swoje rzeźby z cokołu–tradycyjnej podstawy, na której stała rzeźba i umieścił ją na podłodze. Był to czas kiedy brytyjska sztuka sprzeciwiała się kategoryzacji, starając się od nowa określić czym jest przedmiot sztuki.

Podczas tych stosunkowo burzliwych dla Wielkiej Brytanii dekad, artyści wykorzystywali całe spektrum środków wyrazu zajmując się niezwykle różnorodną tematyką. Niektórzy odeszli od skupiania się na technicznych umiejętnościach, interesując się dialogiem i ekologią. Przykładem był _Stos_ Tony'ego Cragga (1975), złożony ze zgniecionych warstw codziennych przedmiotów, uformowanych w kostkę, przywodzący na myśl odkrywane przez geologów ludzkie szczątki.

London was thriving as a multicultural city and a centre for contemporary art, and the city itself became a subject for many artists of these decades. Pod koniec lat 80. w mieście zaczęła działać grupa znana pod nazwą Young British Artists. Jak grzyby po deszczu, w londyńskich fabrykach i magazynach zaczęły pojawiać się wystawy organizowane przez artystów takich jak Damien Hirst czy Tracey Emin. To właśnie one zajmowały teraz czołowe miejsce na artystycznej scenie Londynu. Brytyjscy artyści pochodzący z pierwszej lub drugiej fali emigrantów zajmowali się przede wszystkim tematami wysiedleń i rozpraszania się ludność, dyskutowali dyskusji kulturalne i estetyczne kryteria brytyjskiej sztuki w odniesieniu do rasy i tożsamości narodowej. Na początku lat 90. swoją pracę związaną z podobną tematyką rozpoczął Cris Ofili. W swoich dziełach poruszał zagadnienia tożsamości czarnoskórych społeczności oraz ich doświadczeń, często posługiwał się stereotypami tylko po to aby je obalić. Wykorzystywał płótno tak jak artyści hip-hopowi lub DJ-e wykorzystują muzykę i dźwięk - miksował kulturowe odniesienia z mnogością materiałów (wśród których znalazły się, m.in., odchody słonia pochodzące z londyńskiego ZOO) tworząc w ten sposób zupełnie nowy rodzaj sztuki. Jego praca No Woman, No Cry, będącą wizerunkiem kobiety, której łzy są małymi portretami, jest zarówno hołdem złożonym zamordowanemu nastolatkowi z Londynu, Stephen'owi Lawrence'owi jak i uniwersalnym obrazem przedstawiającym ropacz.

Kiedy w docieramy do roku 2000 i wszystkim co było po nim, nasza podróż przez sztukę brytyjską zaczyna dobiegać końca. Ta chronologicznie ostatnia galeria w muzeum TATE jest poświęcona teraźniejszości i dlatego właśnie jej wnętrze zmienia się bardziej regularnie niż w przypadku innych obecnych tu sal. Jest to galeria, która zawsze podkreśla pojawienie się nowych zbiorów i tym samym na bieżąco przystosowuje się do nieustannie zmieniającej się sztuki współczesnej. To właśnie tutaj zawsze znajduje się miejsce dla najświeższych odkryć sztuki i kto wie może właśnie tu znajdziecie się wy lub ktoś kogo znacie.