Impresjonizm - przewodnik dla początkujących

Grupa artystów, później znana jako impresjoniści, oprócz malowania swych szkicopodobnych, wypełnionych światłem dzieł, dokonała jeszcze czegoś, co poruszyło światem sztuki: stworzyli swoją własną wystawę. Chociaż może wydawać się to niczym szczególnym w naszych czasach, gdy galerie sztuki obecne są w każdym ważniejszym mieście, w ówczesnym Paryżu istniała tylko jedna oficjalna, wspierana przez państwo wystawa - nazywana Salonem - i bardzo niewiele galerii sztuki decydujących się wspierać żyjących artystów. Zatem przez większość XIX wieku Salon był jedynym miejscem, w którym artysta mógł wystawić swoje płótna (tym samym zdobyć rozgłos i zarobić na chleb). Prace wystawiane w Salonie były wybierane przez jury - które często bywało nieco przypadkowe. Artyści, których dzisiaj znamy jako impresjonistów - Claude Monet, August Renoir, Edgar Degas, Berthe Morisot, Alfred Sisley (i inni) - nie mogli pozwolić sobie na oczekiwanie, aż Francja zaakceptuje ich dzieła. Wszyscy zostali odrzuceni przez jury Salonu w poprzedzających powstanie ich własnej wystawy latach i uznali, że rok przerwy pomiędzy tamtymi wydarzeniami był dla nich za długim czasem oczekiwania. Musieli pokazać swoje prace i chcieli, by się sprzedawały.

Artyści zebrali wspólny kapitał, wynajęli studio, które należało do fotografa Nadara i wyznaczyli datę swojej pierwszej wspólnej wystawy. Nazwali się Anonimową Społecznością Malarzy, Rzeźbiarzy i Rytowników, a ich pierwsza wystawa zbiegła się w czasie z doroczną Salonu w maju 1874 roku. Impresjoniści zorganizowali osiem wystaw pomiędzy 1874 a 1886 rokiem.

Impresjoniści uważali Maneta za swoją inspirację i przywódcę ich rewolucji, ale sam Manet nie wyrażał chęci dołączenia wspólnego przedsięwzięcia do swoich własnych wystaw. Manet otworzył własny pawilon na Wystawie Światowej w 1867 roku, ale wciąż dążył do bycia zaakceptowanym przez jury Salonu, nawet jeśli droga do tego miała prowadzić przez znoszenie szyderstw i kpin.

Monet, Renoir, Degas i Sisley poznali się w szkołach malarskich. Berthe Morisot była przyjaciółką zarówno Degasa, jak i Maneta (w 1874 była już żoną brata Eugène Maneta, Édouarda). Została przyjęta do Salonu, ale jej styl stawał się od tamtego momentu coraz bardziej eksperymentalny. Degas zaproponował Morisot, by dołączyła do ich ryzykownego projektu. Pierwsza wystawa nie zapewniła artystom finansowego wynagrodzenia, ale za to przyciągnęła uwagę krytyków, z któych niektórzy uznali ich prace za budzące odrazę. To, co zobaczyli, nie wydawało im się ukończone; były to czcze "impresje". Nie był to komplement.

Obrazy neoklasycystycznych i romantycznych artystów miały w sobie element "ukończoności". Ukończone prace impresjonistów wyglądały jak szkice, robione na szybko i wstępne "impresje", które artyści powinni sporządzać aby uchwycić ideę tego, co będą chcieli dopracować w przyszłości. Zazwyczaj "impresje" artysty nie były przeznaczone na sprzedaż, a miały stanowić wsparcie jego pamięci - miały być sprowadzone do pracowni, a tam przekształcone w arcydzieło na płótnie. Krytycy uważali za absurdalne sprzedawanie obrazów, które wyglądały jak niedbałe wrażenia, oraz traktowanie ich jako ukończonych obrazów.

Courbet, Manet i inni impresjoniści również podważali dogmaty Akademii. Akademia uważała, że tylko malarstwo historyczne może być wielkie. Młodzi realiści i impresjoniści podawali w wątpliwość ustaloną przed wiekami hierarchię rzeczy w swym fachu. Wierzyli, że krajobrazy i sceny rodzajowe były ważne i warte ukazywania.

W swych krajobrazach i scenach rodzajowych, impresjoniści starali się uwiecznić moment w czasie przez przykuwanie uwagi do konkretnych warunków atmosferycznych - blasku odbitego światła na wodzie, poruszających się chmur, nagłego opadu deszczu. Ich technika polegała na malowaniu tego, co widzą. Używali krótkich pociągnięć pędzla wypełnionych kolorem, jedno obok drugiego. Gdy widz znajdował się w odpowiedniej odległości od dzieła, jego oczy mogły zaobserwować jedynie wspólny efekt wielu "plamek" koloru: stapiały się one optycznie. Ta metoda pozwalała na osiągnięcie barw żywszych niż te uzyskiwane przez mieszanie farb na palecie.

Ważnym aspektem malarstwa impresjonistycznego było zjawisko światła stale umykającego z powierzchni obiektów oraz ukazanie zmiennych warunków atmosferycznych. Impresjoniści chcieli tworzyć sztukę nowoczesną przez uwiecznianie zawrotnego tempa codziennego życia i zmiennej natury świata. Malowali w plenerze (en plein air), aby wiernie odzwierciedlić światło, które migotało i bledło, podczas gdy pracowali.

Do lat 80. XIX wieku, impresjoniści zaakceptowali nazwę nadaną im przez krytyków, chociaż sposób, w jaki byli przyjmowani we Francji nie uległ poprawie tak szybko. Nowi artyści, tacy jak Mary Cassatt, poznali się na ruchu impresjonistycznym i dostali propozycję dołączenia do niego. Liczne prace impresjonistów były nabywane przez miłośników sztuki spoza Francji, na przykład z Ameryki. Do dzisiaj duża część impresjonistycznych dzieł znajduje się poza kolekcjami francuskimi.

Artykuł autorstwa Dr. Beth Gersh-Nesic