Karol Wielki: Renesans karoliński - film z polskimi napisami

(muzyka) - Uwielbiam dowiadywać się skąd coś pochodzi. Znak zapytania to minuskuła karolińska . Pochodzi z okolic 800 roku. - Dziwnie jest dowiedzieć się skąd pochodzi coś, co uważamy za oczywiste, jak znak zapytania. Używamy określenia karolińska w odniesieniu do Karola Wielkiego i jego następców. Charlemagne, czyli Karol Wielki, lub Carolus Magnus, stąd określenie karolińska. - Był on królem. Został koronowany na cesarza w 800 roku przez papieża w Rzymie i władał zbiorem królestw które podbił on, jego ojciec oraz jego dziadek. - Był Frankiem. - Starożytni Rzymianie uznawali ich za barbarzyńców. Byli to ludzie, którzy wyemigrowali do Europy Zachodniej ze Wschodu, i którzy osiedlili się w dzisiejszych Niemczech i północnej Francji. Ostatecznie, przez pokolenia, jeszcze przed Karolem Wielkim, byli w stanie skonsolidować swoją władzę i z czasem dochodzimy do około 800 roku, kiedy to Karol Wielki włada rozległym obszarem Europy. Więc jak pogodzić ze sobą wizerunek tego wojownika podbijającego całe królestwa i kogoś, kto wynajduje znak zapytania, kto wynajduje powszechnie dziś używaną interpunkcję? - Cóż, o dziwo, te rzeczy się łączą. Karol Wielki musiał zarządzać rozległym królestwem, w którym mówiono wieloma różnymi językami i dialektami. Konieczna była organizacja i edukacja do stworzenia chrześcijańskiego królestwa, chrześcijańskiego imperium. - To był naprawde brutalny okres. Byli watażkowie. Budowano wtedy zamki, bo ludzie byli ograbiani. Armie atakowały. Pola były palone. To był ciężki okres. - Więc stabilność istniejąca dzięki Cesarstwu Rzymskiemu, względna stabilność zniknęła. Pozostały jedynie ślady cywilizacyjnych funkcji Cesarstwa Rzymskiego. - Rzymianie mieli prawa, drogi, systemy handlu. Mieli systemy edukacji. Mieli rozbudowaną biurokrację i wyszkolonych urzędników państwowych, którzy pomagali w prowadzeniu rządu. To wszystko przepadło. - Musieli więc znaleźć sposób, w jaki mogliby stworzyć systemy oparte częściowo na starych rzymskich systemach, które byłyby w stanie utrzymać to imperium w jedności. Ale Karol Wielki był głęboko religijny. Traktował swoją wiarę katolicką bardzo poważnie, a to stało się czynnikiem wiążącym dla tych wszystkich odmiennych narodów i ziem. - Karol Wielki chciał panować nad chrześcijańskim królestwem i uważał siebie za uświęconego przez Boga cesarza. Problem polegał na tym, że większość jego religijnej biurokracji, jego księża, byli analfabetami. Musiał znaleźć sposób na to, by zacząć kształcić tych ludzi tak, aby ukazać społeczeństwu poprawną właściwą wersję katolicyzmu, czyli aby mogli ją wcześniej naprawić. - A naprawa była potrzebna ze względu na to, że przez trwający stulecia brak centralnego rządu i centralnych struktur różne plemiona postępowały inaczej. Miały one swój własny zestaw praw, miały też różne sposoby praktykowania chrześcijaństwa. Istniało zbyt wiele różnic. Interesowała go edukacja. Edukacja opatów, biskupów, księży, tak, by podczas liturgii czytali to, co właściwe. Nauczali właściwych idei. - Racja, czyli nie mówimy tu o pospólstwie. - Kapłani nauczali tych ludzi, ale to właśnie klasa kapłańska potrzebowała wykształcenia i edukacji. - Karol Wielki tworzy szkoły aby osiagnąć ten cel. Zbiera także uczonych do swojej pałacowej szkoły. Z całej Europy. Sprowadza ludzi z Hiszpanii, z Włoch, z Anglii, z Irlandii. Sam chce się nauczyć pisać po łacinie. - Cóż, aby zrozumieć, jak ważna była dla Karola Wielkiego nauka, posłużymy się tym cytatem jednego z pierwszych biografów. "Świadomie zajmował się sztuką liberalną i bardzo uhonorował tych nauczycieli, których głęboko szanował. Aby nauczyć się gramatyki, poszedł wreszcie za nauką Piotra z Pizy. W innych dyscyplinach za nauczyciela wziął Alkuina z Anglii, najbardziej uczonego człowieka na świecie. Karol Wielki poświęcił wiele czasu i wysiłku na naukę retoryki, dialektyki, a zwłaszcza astronomii. Nauczył się sztuki rachowania i z głębokim postanowieniem i wielką ciekawością badał ruch gwiazd. Próbował też nauczyć się pisać i w tym celu zwykł kłaść tabliczki woskowe i zeszyty pod swoją poduszką na łóżku, aby w wolnych chwilach móc przyzwyczaić rękę do pisania liter. Lecz ten wysiłek przyszedł za późno i nie odniósł większego sukcesu." - Uwielbiam obraz Karola Wielkiego, cesarza śpiącego z tabliczką pod poduszką, żeby w wolnej chwili móc poćwiczyć pisanie. - Tak więc Karol Wielki zapewnił polityczną stabilność i bogactwo, które pozwoliły mu na rozpoczęcie wdrażania rygorystycznego systemu edukacyjnego. Nie dla zdecydowanej większości, ale dla biurokracji, dla duchowieństwa. Ci ludzie musieli umieć czytać Biblię. Musieli umieć czytać Biblię po łacinie. Jest to szczególnie ważny moment w historii Europy. Pamiętajmy, że starożytni Rzymianie mówili po łacinie, ale to było setki lat wcześniej. - A łacina była ważnym językiem urzędowym, a do tego językiem kościoła. Dwóch głównych władz w królestwie Karola Wielkiego. - Ale język jest żywą istotą i zmienia się z czasem. To w tym momencie historii łacina zaczyna ewoluować w to, co ostatecznie stanie się językiem hiszpańskim, francuskim i włoskim. Łacina się mocno zmieniła, Karola Wielkiego interesowała rewizja łaciny, usunięcie zmian, które nagromadziły się w łacinie na przestrzeni wieków, i zreformowanie jej, przywracając ją do tego, co uważał za jej klasyczną formę, a to oznacza, że tak naprawdę istnieją dwa różne rodzaje języka. Wysokiego poziomu łacina Kościoła, rządu oraz powszechnie używane języki ludu. A więc co robi? Zakłada szkoły w całym królestwie, zwłaszcza w klasztorach. - Karol Wielki zakłada też skryptoria, miejsca, gdzie mnisi mogliby kopiować książki. - Umożliwia to duży rozwój produkcji tekstów religijnych i innych tekstów starożytnych. Tak więc liczba rękopisów, które wychodzą ze skryptoriów wzrasta dramatycznie. - Z okresu kilkuset lat przed Karolem Wielkim do dziś zachowało się 500 manuskryptów. Ale z okresu między 750 a 900 rokiem, mniej więcej czasu, który uważamy za okres panowania Karola Wielkiego oraz jego następców, pozostało 7,000. Wyraźnie więc widać celowy wysiłek, aby odzyskać, zachować i skopiować teksty, a także je poprawić. -Pomyślmy o tym, co było potrzebne do stworzenia książki. Były one ręcznie robione z wykorzystaniem dość drogich materiałów. Działo się to długo przed używaniem papieru na Zachodzie. Wykorzystywano wtedy pergamin, skóry owcze. - Wszystko to było robione ręcznie. Naprawdę ciężko nam to sobie wyobrazić. Robił to mnich w skyptorium. Według niektórych źródeł, jeden zdolny kopista mógł skopiować do 7 stron z 25 liniami na każdej stronie w jeden dzień. A więc szło to powoli. Było też kosztowne, a sami kopiści musieli być piśmienni. - Mamy świetny cytat kopisty narzekającego na swoją pracę. - "Sztuka kopistów jest najcięższą ze sztuk. Jest pełna trudów. Ciężko jest zginać szyję i przerzucać strony przez trzy godziny. Trzy palce piszą, ale całe ciało się trudzi. Tak jak słodkie jest dla żeglarza dotarcie do portu, tak słodkie jest dla pisarza umieszczenie ostatniej litery na stronie." - Oczywiście powstał wtedy nacisk, by robić to dokładnie tak, jak należy - A ponieważ tak bardzo zależało im na tym, by zrobić to dokładnie tak jak należy, Karolingiowie pomogli opracować nowy rodzaj pisma o nazwie minuskuła. Więc tak jak Karol Wielki był zainteresowany standaryzacją, poprawianiem Biblii i innych tekstów, tak i był zainteresowany standaryzacją pisma, aby coraz więcej ludzi mogło je czytać i coraz więcej mnichów mogło je kopiować. - Racja. Obniżał poprzeczkę pod względem trudności pisania, aby stworzyć większą wydajność i większą produkcję, aby więcej książek mogło trafiać z klasztorów do lokalnych kościołów i aby więcej ludzi mogło to robić dobrze. -Przedtem pismo stało się bardzo niejasne. Słowa były łączone ze sobą. Kopiści często popisywali się małymi kaligraficznymi ozdobnikami, które utrudniały czytanie. Karolowi Wielkiemu zależało na czytelności. Na tym, by wszystko było jasne i poprawne. Zależało mu na poprawianiu, reformowaniu, standaryzowaniu i posługiwał się ogromną siłą, aby to osiągnąć. Ważne jest, by pamiętać, że w tym samym czasie, gdy wprowadza wszystkie te wspaniałe edukacyjne i kulturalne reformy, jednocześnie też prowadzi armie i podbija ludy. Więc cała ta edukacja była konieczna, ponieważ Karol Wielki próbował stworzyć chrześcijańskie królestwo. Powiększył granice, które jego ojciec, dziadek i pradziadek ustanowili. Przeniósł południe do Włoch, podbijając germańskie plemię, Lombardów, i przyjmując tytułu Króla Lombardów. Udało mu się wkroczyć do Hiszpanii, podbijając obszar, który jest teraz Katalonią i Krajem Basków. Wepchnął się do Bretanii i prawdopodobnie największym wysiłkiem stłumił Sasów. Było to niechrześcijańskie plemię na północnym wschodzie. - Nawrócił ich. Zajęło to kilka dekad. Przy tych wszystkich reformach edukacyjnych, musimy również pamiętać, że mógł być bezwzględnym wojownikiem. - Jedno szczególne wydarzenie dobrze to uzmysławia. Karolowi Wielkiemu najwyraźniej wydawało się, że stłumił Sasów. Nadał ich przywódcom tytuły arystokratów w swoim królestwie. Ale niektórzy z jego ludzi zostali zaatakowani przez grupę zbuntowanych Sasów, więc Karol Wielki zemścił się na saskich jeńcach, w ciągu jednego dnia dokonując egzekucji 4.500 osób, odcinając im głowy. - Nadal ogromnie wiele zawdzięczamy Karolowi Wielkiemu i jego następcom. Wielu historyków nazywa ten okres karolińskim renesansem lub co najmniej odrodzeniem. Odrodzeniem klasycznej nauki. Karol Wielki celowo spojrzał wstecz na starożytny Rzym, zwłaszcza na ten okres, kiedy był chrześcijański. Na przykład na czasy Konstantyna. Poza znakiem zapytania, 90% klasycznych tekstów przetrwało dzięki kopistom Karola Wielkiego. - Mówimy o wielkich pismach starożytnego Rzymu. Posiadamy je, ponieważ Karol Wielki i jego dwór uznali je za ważne. Kopiowali je wielokrotnie i niektóre z tych manuskryptów przetrwały do dziś. - Co więcej, niektórzy uczeni uważają, że Karol Wielki wydał apel w całym imperium o rzadkie i ważne książki, aby je skopiować i zachować. - Mamy więc za co dziękować Karolowi Wielkiemu. Mamy znak zapytania. Mamy naszą wiedzę na temat klasycznych autorów i wczesnych tekstów religijnych. Jest on też postrzegany przez ludzi jako w dużej mierze odpowiedzialnego za ukształtowanie znanej nam dzisiaj Europy. (muzyka)