If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Wczesne chrześcijaństwo, wprowadzenie

Najważniejsze wydarzenia

Gigantyczny pomnik Konstatntyna Wielkiego, IV wiek (Muzeum Kapitolińskie, Rzym); (zdjęcie: Jean-Christophe BENOIST CC BY 2.5)
Kluczową rolę w rozwoju wczesnego chrześcijaństwa odegrały pewne dwa istotne wydarzenia.
1. Decyzja Pawła Apostoła o rozpowszechnianiu chrześcijaństwa nie tylko wśród palestyńskich żydów, ale na całym greko-rzymskim terytorium.
2. Zaakceptowanie chrześcijaństwa przez cesarza Konstantyna, który na początku IV wieku stał się jego zwierzchnikiem.
Te dwa punkty w historii bezpośrednio wpłynęły na charakter powstającej wówczas chrześcijańskiej sztuki.

Rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa

Z listów św. Pawła wynika, że to właśnie on przyniósł do greckich i rzymskich miast starożytnego, śródziemnomorskiego świata nową wiarę. Podróżując po miejscach takich jak Efez, Korynt, Saloniki czy Rzym, św Paweł zderzył się z olbrzymią odmiennością religijną i kulturalną tamtych ziem. To jego doświadczenia zadecydowały o kierunku w jakim rozwinęła się później szerzona przez niego religia.
Grobowiec św. Jana Apostoła z Bazyliki św. Jana, VI wiek, Efez, Selçuk, Turcja
Rotunda Gelriusza, swojego czasu powstał w niej chrześcijański kościół, a następnie została przekształcona w meczet. Rotunda Galeriusza, IV w. n. e., Saloniki, Grecja (zdjęcie: George M. Groutas CC BY 2.0)

Chrześcijaństwo jako tajemny kult

Chrześcijaństwo w pierwszych trzech wiekach swojego istnienia było jedynie jedną z wielu tajemniczych religii, które pojawiały się w rzymskim świecie. Religia była tam podzielona między dwie sfery: sferę życia publicznego oraz tajemniczą sferę mistycznych obrzędów. Jeśli chodzi o kult publiczny to obejmował on przede wszystkim odbywanie zwyczajowych religijnych praktyk, zwłaszcza takich jak składanie ofiar. O początku istnienia polis (czyli greckich miast-państw) ten rodzaj kultu pełnił bardzo ważną rolę w kształtowaniu tożsamości obywateli.
Łuk Tytusa i Koloseum, późny I wiek n.e., Rzym
Im bardziej imperium rzymskie się rozszerzało i asymilowało więcej ludzi, tym bardziej potrzebne było tworzenie tożsamości obywateli przez wspólne uczestniczenie w doświadczeniach religijnych. Politeizm Rzymian pozwalał na włączanie bogów, w których wierzyły ludy podbite.
Kiedy cesarz Hadrian stworzył Panteon na początku II wieku, poświecenie budowli wszystkim bogom miało oznaczać rzymską ambicję, by ofiarować bogom wszelki porządek, tak samo jak nowe obce społeczeństwa zostały wcielone w polityczny porządek poprzez rozciągniecie nad nimi władzy rzymskiego cesarza. Rzymska władza na ziemi jest odbiciem boskiego kosmosu.
Panteon, ukończony 126 n.e., Rzym
Dla większości nie było żadnej sprzeczności w uczestniczeniu w religii publicznej i tajemnej prywatnej. Różne doświadczenia religijne odwoływały się do różnych aspektów życia. W przeciwieństwie do tożsamości obywatelskiej, której miał służyć kult publiczny, kult tajemny wiązał się z obawami dotyczącymi osobistego zbawienia. Tajemny kult koncentrował się na jednej głównej tajemnicy, dostępnej tylko dla tych, którzy przeszli inicjację.

Monoteizm

To cechy, które chrześcijaństwo dzieli z wieloma innymi tajemnymi kultami owych czasów. We wczesnym chrześcijaństwie nacisk był kładziony na chrzest, który był rodzajem inicjacji i zapoznania neofity z tajemnicą wiary. Chrześcijańska koncentracja na zbawieniu i życiu pośmiertnym nie odbiega od innych tajemnych kultów. Monoteizm chrześcijaństwa jednak zasadniczo odróżniał go od innych kultów. Odmowa pierwszych chrześcijan wzięcia udziału w obrzędach religii państwowej spowodowana ich monoteistycznymi przekonaniami pociągnęła za sobą prześladowania. Chrześcijanie byli postrzegane jako wywrotowcy.
Autor: dr Allen Farber

Dodatkowe źródła (w języku angielskim):

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.