If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Lekcja 3: Metrum parzyste i nieparzyste, przedtakt - film z polskimi napisami

Stworzone przez: Orkiestra All-Star.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Porozmawiajmy o wartościach rytmicznych nut w metrum 4/4. Metrum 4/4 czasem nazywane jest liczeniem na cztery, miarą 4/4, albo sygnaturą czasową 4/4. Można je również oznaczyć za pomocą wielkiego C i nazywa się je również common time. 4/4 i wielkie C, czy common time są używane wymiennie. Spójrzmy na inne popularne metra. 2/2 oznacza dwie jednostki metryczne na takt, z półnutą jako jednostką bazową. Takt 4/4 jest odpowiednikiem taktu 2/2, z zaznaczeniem, że jednostką czasową w takcie 2/2 jest półnuta, a w takcie 4/4 to ćwierćnuta. W obu przypadkach, cztery ćwierćnuty znajdą się w takcie, albo dwie półnuty, cała nuta, osiem ósemek i tak dalej. Metrum 2/2 może być też oznaczone wielkim C, o którym wcześniej wspomnieliśmy, jednak z pionową linią przechodzącą przez jej środek (cut time). Istnieją jeszcze dwa inne metra liczone na dwa. To 2/4 i 2/8. W 2/4 jednostką metryczną jest ćwierćnuta, w 2/8 to jest ósemka. Marsz z reguły jest zapisany w metrum 2/4. Posłuchajmy środkowej partii trzeciej części IV Symfonii Czajkowskiego. Piotr Czajkowski: IV Symfonia Na poczatku fragmentu, sekcja smyczków szarpie struny, w tak zwanym pizzicato. Słyszymy same ósemki. Piotr Czajkowski: IV Symfonia Teraz posłuchajmy fagotu grającego swoją partię w metrum 2/4 "Uwertury Akademickiej" Brahmsa. W tym fragmencie, Brahms naprzemiennie stosuje ćwierćnuty i ósemki. Johannes Brahms: Uwertura Akademicka Wszystkie metra, które wymieniliśmy, to metra parzyste, dwudzielne lub dwumiarowe, z ilością jednostek metrycznych podzielną przez dwa. Teraz porozmawiajmy o metrach trójdzielnych, nieparzystych, z ilością jednostek metrycznych podzielną przez trzy. Najbardziej popularnymi są 3/4, 3/8, 6/8, 9/8 i 12/8. 3/4 oznacza trzy jednostki metryczne na takt, z ćwierćnutą jako podstawą. Jeśli spojrzymy na drugi fragment Piątej Symfonii Szostakowicza, zauważymy, że jest napisany w metrum 3/4. Melodia grana przez wiolonczele i basy jest dość prosta. Pierwszy takt: ćwierćnuta, pauza ćwierćnutowa, ćwierćnuta. Drugi takt: trzy ćwierćnuty. Trzeci i czwarty takt: ćwierćnuta, dwie ósemki i ćwierćnuta. Piąty i szósty takt: same ósemki. Siódmy takt: ćwierćnuta, cztery ósemki. Ósmy takt: ćwierćnuta, cztery ósemki. Dziewiąty i dziesiaty: trzy ćwierćnuty. Następnie dołączają rogi i w takcie jedenastym i dwunastym grają półnutę, dwie ósemki, półnutę, dwie ósemki. Dymitrij Szostakowicz: V Symfonia Teraz posłuchamy utworu w metrum 3/4, który będzie brzmiał zupełnie inaczej. To "Czarny Łabędź" napisany przez kompozytora pochodzenia chińsko-amerykańskiego, Brighta Shenga. Bright wziął przepiękny utwór napisany na fortepian przez Johannesa Brahmsa jako intermezzo i przepisał go dla orkiestry. Ten proces to orkiestracja (instrumentacja). Utwór jest napisany w metrum 3/4 ale jest dużo wolniejszy i delikatniejszy niż V Symfonia Szostakowicza. Zaczyna się od przedtaktu. Tujaj mamy dwie ósemki, poprzedzające pierwszy takt. To jest właśnie przedtakt. Bright Sheng: Czarny Łabędź Metrum 3/4 często spotykamy w walcu. Drugi fragment Trzeciej Symfonii Roberta Schumanna brzmi prawie jak walc. Też zaczyna się od przedtaktu, tylko jednej ósemki - to tzw. odbitka. Robert Schumann: III Symfonia 3/8 jest jak 3/4, choć jednostką metryczną w 3/8 jest ósemka, a w metrum 3/4 to ćwierćnuta. Posłuchajmy drugiego fragmentu Piątej Symfonii Beethovena. Napisany jest w metrum 3/8 i zaczyna się od przedtaktu, tym razem to szesnastka z kropką i trzydziestodwójka. Ludwig van Beethoven: V Symfonia 3/2 jest rzadziej używanym metrum. Jak się dowiedzieliśmy wcześniej, składa się z trzech jednostek metrycznych z półnutą jako bazą. Posłuchajmy części finałowej baletu "Ognisty Ptak" Strawińskiego, napisanej w metrum 3/2. Igor Strawiński: Ognisty Ptak