If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Rubens, Wenus, Mars i Kupidyn

Esej: Helen Hillyard
Peter Paul Rubens, Minerwa chroniąca Pax przed Marsem ("Pokój i Wojna"), olej na płótnie, 203.5 x 298 cm (The National Gallery, Londyn, obraz podarowany przez księcia Sutherland, NG46)
Peter Paul Rubens, Wenus, Mars i Amor, ok. 1630-1635, olej na płótnie, 195.2 x 133 cm (Dulwich Picture Gallery, Londyn, DPG285)

Miłość pokonała wojnę

Bogini Wenus znajduje się w swym buduarze, gdzie karmi swojego syna - Amora - który kurczowo trzyma się ramion rodzicielki oraz tkaniny przylegającej do jej ciała. Mars, bóg wojny, ukochany Wenus a zarazem ojciec Amora, obserwuje matkę z dzieckiem. Jego twarz wyraża czułość, co więcej jest on dosłownie pozbawiony jakiejkolwiek broni - bóg zdjął hełm a tarcza została położona na podłodze. Łuk oraz strzały Amora także znajdują się na podłodze. Kompozycję Rubensa można interpretować symbolicznie jako pokonanie wojny dzięki sile miłości. Później podkreślano znaczenie tej interpretacji, ponieważ nad głową Marsa możemy zauważyć obecność upiornych putti - motywów dekoracyjnych w postaci nagich dzieci. Obraz Wenus, Mars i Amor został namalowany około 1630 roku i jest blisko powiązany z inną kompozycją artysty, wielkoformatowym Pokojem i Wojną (poniżej). Podobieństwo najbardziej można zauważyć w postaci bogini pokoju Pax, która przybrała pozę podobną do Wenus - także karmi swoje dziecko. Jej włosy są także podobnie uczesane. Z powodu tych wyraźnych podobieństw zasugerowano, że oba obrazy mogą być ze sobą związane. Pokój i Wojna został ukończony w Anglii w latach 1629-30 i przedstawia nadzieje Rubensa na pokój między Anglią a Francją. Artysta jako dyplomatyczny wysłannik, próbował negocjować pokój w imieniu króla Hiszpanii, Filipa IV. Ostatecznie ukończony obraz został podarowany Karolowi I, władcy Anglii. Ponieważ podobieństwo występują także w tematyce obu kompozycji - triumf miłości nad wojną - sugeruje się, że obraz w galerii Dulwich był również dyplomatycznym podarunkiem. W istocie, dzieło pasujące do opisu tego obrazu odnotowano w dorobku hiszpańskiego arystokraty Juana Gaspara de Cabrera, dziesiątego admirała Kastylii. Może to wskazywać na fakt, że obrazy zostały podarowane Anglii oraz Hiszpanii w celu upamiętnienia rozmów pokojowych.
Peter Paul Rubens, Minerwa chroniąca Pax przed Marsem ("Pokój i Wojna"), olej na płótnie, 203.5 x 298 cm (The National Gallery, Londyn, obraz podarowany przez księcia Sutherland, NG46)
Peter Paul Rubens, Minerwa chroniąca Pax przed Marsem ("Pokój i Wojna"), olej na płótnie, 203.5 x 298 cm (The National Gallery, Londyn, obraz podarowany przez księcia Sutherland, NG46)

Tajemnice skryte pod farbą

Ostatnia analiza techniczna obrazu ukazała, że Rubens używał materiałów, które można było powszechnie znaleźć w Antwerpii. Obraz z Dulwich prawdopodobnie został namalowany po stworzeniu Pokoju i Wojny, gdy artysta powrócił z Anglii, jeszcze przed dalszą podróżą do Hiszpanii. Podczas tworzenia kompozycji Rubens wielokrotnie poprawiał swoje dzieła - te zmiany można zauważyć na zdjęciu prześwietlonego obrazu. Promienie mogą przejść przez większość ciał stałych, ale mogą być blokowane przez pewne substancje, w tym pigmenty zawierające ołów. Oznacza to, że widoczne są poprawki obrazu dzięki wykorzystaniu przez Rubensa białej farby na bazie ołowiu - pozwala nam to na śledzenie kolejnych etapów tworzenia dzieła oraz metod pracy artysty. Na zdjęciu prześwietlonej kompozycji możemy zobaczyć, że zmieniło się to, w jaki sposób Wenus przechylała głowę. Także czerwona zasłona była większa i zasłaniała więcej nieba w tle. Lewa noga Amora była zgięta w taki sposób, że spoczywała za kolanem Wenus. Natomiast prawa została nieco zmieniona a podbródek Amora została nieco podniesiony. Początkowo lewa noga bogini była skierowana w prawą stronę obrazu.
Po lewej: Peter Paul Rubens, Wenus, Mars i Amor, ok. 1630-1635, olej na płótnie, 195.2 x 133 cm (Dulwich Picture Gallery, Londyn, DPG285) i po prawej: zdjęcie po prześwietleniu obrazu
Po lewej: Peter Paul Rubens, Wenus, Mars i Amor, ok. 1630-1635, olej na płótnie, 195.2 x 133 cm (Dulwich Picture Gallery, Londyn, DPG285) i po prawej: zdjęcie po prześwietleniu obrazu
Zdjęcie także ujawnia, że kotara była niegdyś bardziej naciągnięta - obecnie efekt ten jest zatuszowany przez rozkładający się niebieski pigment. To zneutralizowałoby wrażenie, że Amor miałby zaraz spaść z kolan rodzicielki i w przeciwieństwie do tego wyglądałoby to na wspinanie się po kolanach bogini.

Pracownia Rubensa

Chociaż namalowanie tego obrazu przypisuje się Rubensowi, nie wiadomo jednak w jakim stopniu pracownicy artysty przyczynili się do ukończenia kompozycji. Rubens zarządzał ogromną pracownią, w której pracowało wielu asystentów - to pozwalało mu sprostać ogromnemu popytowi na jego własne dzieła. Czasem z trudem można odgadnąć, w który miejscu kończy się twórczość pomocników Rubensa a zaczyna jego własna. Przykładowo artysta często dokonywał poprawek i "osobiście ukończył" obraz malowany przez asystentów, aby upewnić się, że praca odpowiada wysokim standardom samego mistrza. Obrazy nie mogły opuścić pracowni bez aprobaty artysty. Uważa się, że takie kompozycje "wyszły spod pędzla Rubensa", nawet jeśli malarz nie brał zbyt wielkiego udziału w procesie tworzenia ich. W przypadku Wenus, Marsa i Amora można pokusić się o stwierdzenie, że asystenci namalowali większość obrazu - a Rubens wykonał tylko końcowe pociągnięcia pędzlem.
Ten esej powstał dzięki współpracy z "Making Discoveries", serią pokazów w Dulwich Picture Gallery w Londynie. Pokazy te zbiegły się w czasie z publikacją katalogu galerii na temat malarstwa holenderskiego i flamandzkiego, który ujrzał światło dzienne w 2016 roku. Publikacja ma na celu rozpowszechniać ważne odkrycia związane z głównym projektem badawczym.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.