If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Artykuły Konfederacji i rebelia Shaysa - film z polskimi napisami

Wprowadzenie do Artykułów konfederacji i ich słabych punktów. Rebelia Daniela Shaysa była jednym z czynników, które doprowadziły do Konwencji Konstytucyjnej w 1787 roku.

Czytaj pełen tekst Artykułów konfederacji.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Jak już mówiliśmy w innym filmie, krótko po ogłoszeniu Deklaracji niepodległości w lipcu 1776 roku, reprezentanci wcześniejszych kolonii, które teraz ogłosiły się stanami, musieli zastanowić się nad tym, jak się zorganizować. Dlatego rozpoczęli pracę nad Artykułami konfederacji, które weszły w życie w 1781 roku. Jak zaraz zobaczymy, Artykuły konfederacji nie wprowadzały żadnego rządu centralnego. To była unia zawarta w celu wspólnej obrony z aspektami wolnego handlu, jak zobaczymy w tekście. To kilka z początkowych fragmentów Artykułów konfederacji i zachęcam was do przeczytania całości To jest właściwie całkiem ciekawe. Od razu zauważycie, że mają inny wydźwięk niż to, co widzimy w tekście Konstytucji USA. Konstytucję rozpoczynają słowa "My, naród" a Artykuły konfederacji zaczynają się od: "Do wszystkich, którzy ten dokument będą czytać" więc to jest prawie, wiecie, jak niezręczna korespondencja handlowa. "My, niżej podpisani delegaci Stanów wskazanych obok naszych nazwisk, przesyłamy pozdrowienia. Artykuły konfederacji i wieczystej Unii pomiędzy stanami: New Hampshire, Massachusetts Bay, Rhode Island i Plantacje Providence, Connecticut, Nowy Jork, New Jersey, Pensylwania, Delaware, Maryland, Wirginia, Karolina Północna, Karolina Południowa i Georgia. Ta Konfederacja staje się Stanami Zjednoczonymi Ameryki." Ta część jest interesująca. "Każdy ze stanów zachowuje swoją suwerenność" Czyli sam sobą rządzi. Nie oddaje swojej suwerenności jakiegoś rodzaju unii. Tak więc "zachowuje swoją suwerenność, swoją wolność, niepodległość, każdą gałęź władzy, jurysdykcję i prawa, które nie zostały przez tę Konfederację wyraźnie przekazane Stanom Zjednoczonym zebranym w Kongres." Oni tak naprawdę postrzegają się jako niezależne państwa, które leżą obok siebie, które w celu wspólnej walki podczas wojny o niepodległość zgodziły się na wzajemną obronę oraz wolny handel, ale w rzeczywistości są odrębnymi państwami. "Wymienione Stany niniejszym zawierają ścisłą ligę wzajemnej przyjaźni w celu wspólnej obrony" To jest pomysł wspólnej obrony. "ochrony ich swobód oraz wzajemnego i ogólnego dobrobytu, zobowiązując się do wzajemnej pomocy przeciwko wszystkim siłom, podczas ataków na wszystkie stany lub na którykolwiek z nich, na tle religijnym, w obronie suwerenności, na tle handlowym lub pod jakimkolwiek innym pretekstem" Dalej czytamy: "aby lepiej zabezpieczyć i utrwalić wzajemną przyjaźń i kontakty pomiędzy obywatelami z różnych Stanów wewnątrz Unii wolni mieszkańcy każdego z tych Stanów będą mieli prawo do wszystkich przywilejów i immunitetów wolnego obywatela w kilku Stanach. Obywatele każdego ze Stanów będą mogli swobodnie wjeżdżać do i wyjeżdżać z każdego innego Stanu oraz powinni móc korzystać ze wszystkich przywilejów handlowych." Czyli ludzie mogli podróżować pomiędzy stanami, był tam wolny handel, ale uważali się za różne państwa. Interesująca sprawa, o której nie mówi się zbyt wiele, jest tutaj nawet fragment, który pozwala Kanadzie dołączyć do Konfederacji. "Jeśli Kanada, sąsiadująca ze Stanami Zjednoczonymi, zechce dołączyć do konfederacji, zostanie przyjęta i uprawniona do wszystkich przywilejów wynikających z zawarcia Unii. Żadna inna kolonia nie zostanie do niej przyjęta, chyba że 9 Stanów wyrazi zgodę. Mówią tutaj: jeśli Kanada się zgodzi to oni już wcześniej wyrażają zgodę na to, żeby Kanada dołączyła do unii, czego Kanada oczywiście nie zrobi. Ale to ciekawe, że o tym pomyśleli. Teraz, jakie są tego słabe punkty? Cóż.. Najbardziej oczywistym jest... Nie mam tutaj całych Artykułów konfederacji, ale jak te Stany Zjednoczone sprawują władzę? Skąd biorą pieniądze? Okazuje się, że jeśli potrzebują dochodu, żeby podjąć jakieś działania, nie mogą opodatkować obywateli stanów. Tylko same stany mogą to zrobić. Trzeba się zwrócić do stanów, żeby wniosły swój wkład do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Jeśli chcielibyście podjąć wspólnie jakieś działania, musielibyście zebrać delegatów z różnych stanów, spotkać się i zdecydować, co robić. Nie byłoby żadnego silnego przywódcy, który byłby w stanie podjąć zdecydowane działanie Tutaj nie było nawet pomysłu rządu centralnego. Nie było pomysłu jednego państwa, jednego narodu. To naprawdę były różne suwerenne stany. I wszystko to, jak zaraz zobaczymy, zmieni się w połowie lat 80. XVIII w. Stany Zjednoczone mają znaczne długi po zakończeniu wojny o niepodległość. Długi wobec takich państw jak Francja. Są też długi na poziomie indywidualnym. Kupcy są winni pieniądze kupcom europejskim, handlarzom i pożyczkodawcom, a ci nie byli zainteresowani papierową walutą z tych nowo powstałych stanów. Chcieli twardej waluty. Chcieli złota. Chcieli srebra. Dlatego wielu kupców w Stanach Zjednoczonych wywierało presję na ludziach, którym pożyczali pieniądze, zwłaszcza na biednych farmerach, z których wielu było weteranami wojny o niepodległość, żeby ci spłacali swoje długi w twardej walucie. Możecie sobie wyobrazić że biedni farmerzy, którzy byli na dole łańcucha pokarmowego, znaleźli się w trudnej sytuacji. Walczyli w wojnie o niepodległość, ryzykowali swoje życie, wielu z nich zostało rannych, ale właściwie nigdy nie zapłacono im za ich służbę, a przynajmniej w większości. A teraz, nie byli w stanie nawet przetrwać jako farmerzy, bo nie tylko nie byli w stanie pożyczyć nowych funduszy, ale też niektóre z ich obecnych długów mieli spłacić w twardej walucie, która w Stanach Zjednoczonych nie była dostępna. Ostatecznie całe to napięcie eskalowało w zachodnim Massachusetts. Tutaj mamy podobiznę Daniela Shaysa, który był jednym z biednych farmerów w zachodnim Massachusetts, który był też weteranem wojny o niepodległość Ameryki, któremu nie zapłacono za jego służbę. W końcu staje się jednym z przywódców tych byłych weteranów, biednych farmerów i zaczną przejmować budynki sądów w zachodnim Massachusetts, paraliżując ich pracę. Do tych sądów ludzie musieli się zgłaszać, żeby opowiedzieć o tym, jak będą spłacać swój dług. Możecie sobie wyobrazić, że zmartwiło to wielu kupców, którym ci ludzie byli winni pieniądze. Zmartwiło to również wielu z ojców założycieli, bo to zajęło trochę czasu zanim rząd Massachusetts był w stanie na to zareagować, a w tym czasie od połowy 1786 roku do początku roku 1787 rebelia stawała się coraz silniejsza i silniejsza. Ostatecznie 25 stycznia 1787 roku widzimy jak sprawa ostatecznie eskaluje, kiedy Daniel Shays poprowadził swoich rebeliantów do przejęcia zbrojowni w Springfield, które znajduje się w zachodnim Massachusetts, ale zostają zatrzymani przez milicję. To jest milicja opłacona przez kupców z okolicy, którzy prawdopodobnie chcieli spłaty długów, albo po prostu funkcjonujących sądów, albo nie chcieli tych buntujących się farmerów i byłych weteranów. Zatem rebelia zostaje stłumiona, ale pokazuje słabe punkty Artykułów konfederacji. Rebelia miała potencjał do tego, żeby się rozprzestrzenić daleko poza Massachusetts. Ale nie było żadnych skoordynowanych działań. Właściwie zajęło to wiele miesięcy, żeby wystawić milicję przeciwko rebeliantom. Uwypukliła słabość w postaci braku rządu centralnego, który mógłby podjąć działanie. Zabrakło również rządu centralnego, który miałby własny dochód dzięki opodatkowaniu obywateli wszystkich stanów i wykorzystania tych pieniędzy na takie rzeczy jak wojsko, albo miałby możliwość negocjowania długów z obcymi krajami. Rebelia Daniela Shaysa jest wymieniania przez wielu historyków jako jedna z głównych przyczyn - po tym jak została stłumiona - zwołania Konwencji Konstytucyjnej w połowie 1787 roku, w celu przemyślenia Artykułów konfederacji. Tak jak mówiliśmy w innych filmach, wielu ludzi przybyło na tę konwencję z myślą: nie chcemy tylko wprowadzić zmian w Artykułach, musimy stworzyć silniejszy rząd centralny. Potrzebujemy systemu federalnego, w którym - owszem - stany mają swoje prawa, ale potrzebujemy też rządu centralnego Potrzebujemy silnego przywódcy na czele rządu centralnego. Stworzyli więc to, co dzisiaj jest Konstytucją, na tej Konwencji. A po Konwencji przekonywali do tej nowej Konstytucji, - bo trzeba pamiętać, że stany musiały ją ratyfikować - pisząc tzw. "Federalist Papers" , które również omówimy w innym filmie. Hamilton to zorganizował, ale James Madison i John Jay również mieli w tym znaczący udział. Ostatecznie Artykuły konfederacji zostają zastąpione, Konstytucja zostaje ratyfikowana i wchodzi w życie 4 marca 1789 roku.