Główna zawartość

Rząd i społeczeństwo USA

Kurs: Rząd i społeczeństwo USA > Rozdział 1

Lekcja 1: Ideały demokracji

Ideały demokracji: omówienie lekcji

Ogólny przegląd idei, na których opiera się system USA.

System polityczny Stanów Zjednoczonych funkcjonuje w oparciu o koncepcje ograniczające władzę rządu, a w tym: prawa naturalne, suwerenność narodu, zasadę republikańskiej formy rządów oraz umowę społeczną. Zostały one odzwierciedlone w dwóch dokumentach założycielskich: Deklaracji niepodległości oraz Konstytucji.

Pojęcia kluczowe

Term	Definition
Konwencja konstytucyjna	Nazywana również Konwencją Filadelfijską. Spotkanie delegatów reprezentujących dwanaście z trzynastu stanów w celu zmiany Artykułów konfederacji lub zastąpienia ich nową Konstytucją, ustanawiającą silniejszy rząd centralny.
Zasada ograniczonej władzy rządu	Oznacza, że w danym systemie politycznym uprawnienia rządu są ograniczane ustawą lub zapisane w Konstytucji.
Prawa naturalne	Prawo do życia, wolności oraz prawo własności, których żaden rząd nie może nikomu odebrać.
Zasada republikańskiej formy rządów	Oznacza, że państwem zarządzają reprezentanci wyłonieni w wyborach. .
Umowa społeczna	Porozumienie pomiędzy ludem a rządem, w którym obywatele wyrażają zgodę na podporządkowywanie się rządowi w zamian za ochronę ich praw naturalnych. .

Ważne postacie

Postać historyczna	Zasługi
John Adams	Polityk ze stanu Massachusetts i przywódca w dążeniach do niepodległości Ameryki. Adams pomagał Jeffersonowi w przygotowaniu tekstu Deklaracji niepodległości..
Ben Franklin	Polityk ze stanu Pensylwania i przywódca w dążeniach do niepodległości Ameryki. Franklin pomagał Jeffersonowi w przygotowaniu tekstu Deklaracji niepodległości.
Alexander Hamilton	Polityk ze stanu Nowy Jork, popierający ustanowienie silniejszego rządu centralnego w miejsce Artykułów konfederacji. Był współautorem „Federalisty” – zbioru esejów, które zawierały argumenty przemawiające za ratyfikacją Konstytucji.
Thomas Jefferson	Główny autor Deklaracji niepodległości.
James Madison	Polityk ze stanu Virginia, miał ogromny wpływ na ostateczny tekst Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Był współautorem „Federalisty” i zredagował Kartę Praw Stanów Zjednoczonych.
George Washington	Generał w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych, przewodniczący Konwencji Konstytucyjnej.

Ważne dokumenty

Deklaracja Niepodległości - Dokument podaje powody i wyjaśnia, dlaczego trzynaście kolonii w Ameryce Północnej chciało niepodległości od Wielkiej Brytanii. Ideały wyrażone w Deklaracji niepodległości, takie jak suwerenność narodu i umowa społeczna, są inspiracją dla amerykańskich wartości demokratycznych.

Ważny cytat:

“Uważamy następujące prawdy za oczywiste: że wszyscy ludzie stworzeni są równymi, że Stwórca obdarzył ich pewnymi nienaruszalnymi prawami, że w skład tych praw wchodzi prawo do życia, wolność i dążenia do szczęścia.” Źródło: Wikiźródła, Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych (Tłumaczenia Wikiźródeł)

Konstytucja Stanów Zjednoczonych - konstytucja jest schematem działania amerykańskiego rządu. Ustanawia trójpodział władzy w Ameryce (władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą) oraz określa relację pomiędzy stanami a rządem federalnym. Wyrażona została w niej zasada ograniczonej władzy rządu. Ponadto Konstytucja ustanawia zasadę republikańskiej formy rządów, określając procedurę, w której obywatele wybierają, kto będzie ich reprezentował jako władza ustawodawcza.

Ważny cytat:

“My, naród Stanów Zjednoczonych, pragnąc udoskonalić Unię, ustanowić sprawiedliwość, zabezpieczyć spokój w kraju, zapewnić wspólną obronę, podnieść ogólny dobrobyt oraz utrzymać dla nas samych i naszego potomstwa dobrodziejstwa wolności, wprowadzamy i ustanawiamy dla Stanów Zjednoczonych Ameryki niniejszą konstytucję.” Źródło: Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki. Tłum. Andrzej Pułło. Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe, 2002

Najważniejsze punkty tej lekcji

Wyważenie pomiędzy wolnością a obowiązkiem: Rząd Stanów Zjednoczonych od początku próbował dokonać wyważenia pomiędzy prawami i wolnością jednostek oraz uprawnieniami rządu niezbędnymi do, jak zostało to określone w Konstytucji “ustanowienia sprawiedliwości, zabezpieczenia spokoju w kraju, [i] zapewnienia wspólnej obrony.”

W Deklaracji niepodległości odzwierciedlono wiarę ojców założycieli w prawa naturalne i wolności osobiste. Pierwsi amerykańscy politycy za pomocą Konstytucji próbowali stworzyć system, który będzie w stanie sprawnie funkcjonować, ale nie będzie mógł naruszać praw i wolności obywateli.

Pytania kontrolne

Czym są prawa naturalne? Jak można opisać je własnymi słowami?

Jakie są podobieństwa pomiędzy Deklaracją niepodległości oraz Konstytucją? Jakie są między nimi różnice?

[Przypisy i źródła]

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Zaloguj się

Sortuj według

Na razie brak głosów w dyskusji

Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.