Główna zawartość
Rząd i społeczeństwo USA
Kurs: Rząd i społeczeństwo USA > Rozdział 1
Lekcja 1: Ideały demokracji- Umowa społeczna — film z polskimi napisami
- Ideały demokratyczne rządu Stanów Zjednoczonych — film z polskimi napisami
- Idee stanowiące podstawę pojęcia władzy wykonawczej (rządu) Stanów Zjednoczonych
- Ideały demokracji zawarte w Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych - film z polskimi napisami
- Ideały demokracji zawarte w deklaracji niepodległości i konstytucji Stanów Zjednoczonych
- Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych
- Ideały demokracji zawarte w preambule konstytucji Stanów Zjednoczonych - film z polskimi napisami
- Preambuła Konstytucji Stanów Zjednoczonych - film z polskimi napisami
- Ideały demokracji: omówienie lekcji
- Ideały demokracji
© 2023 Khan AcademyWarunki użytkowaniapolitykę prywatnościInformacja o plikach cookie
Ideały demokracji zawarte w Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych - film z polskimi napisami
W filmie przeanalizowano początek Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych, żeby poszukać w nim koncepcji praw naturalnych, umowy społecznej, ograniczonej władzy rządu (rządu ograniczonego konstytucyjnie) i suwerenności ludu..
Pełny tekst Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych.
Pełny tekst Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych.
Chcesz dołączyć do dyskusji?
Na razie brak głosów w dyskusji
Transkrypcja filmu video
Ten film ma pokazać,
w jaki sposób idee praw naturalnych, umowy społecznej, ograniczonej władzy rządu
i suwerenności ludu zawarto w dokumentach założycielskich. Zanim przyjrzymy się samym dokumentom, upewnijmy się,
że rozumiemy okoliczności, w których zostały napisane. Wkraczamy w połowę lat 70. XVIII w. tutaj mamy rok 1775, początek wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Trochę ponad rok po rozpoczęciu wojny mamy Drugi Kongres Kontynentalny, który 2 lipca oficjalnie ogłasza niepodległość i Deklarację niepodległości, której przyjrzymy się bliżej w tym filmie, a ogłoszono ją 4 lipca 1776 roku, czyli w dniu, w którym Amerykanie obchodzą Dzień Niepodległości, nawet jeśli niektórzy twierdzą, że było to 2 lipca. Teraz, skoro kolonie postanowiły, że są niezależne od Zjednoczonego Królestwa, muszą pomyśleć, jak sobą zarządzać. W ciągu tygodnia od...
Niecały tydzień po uchwaleniu Deklaracji niepodległości, zaczęto prace nad Artykułami konfederacji. Pamiętajcie, że wojna wciąż trwa. Ostatecznie dokument znany jako Artykuły Konfederacji weszły w życie w 1781 roku. Teraz, w świetle Artykułów Konfederacji różne kolonie są traktowane jak osobne państwa, które połączyły siły w celu uzyskania niepodległości
od Wielkiej Brytanii wspólnej walki i w celach dyplomatycznych. W ciągu kilku następnych lat, okazuje się, przez takie wydarzenia jak Rebelia Shaysa, którą omówimy w innym filmie,
że rząd ustanowiony przez Artykuły konfederacji nie jest wystarczająco silny. W maju 1787 roku, zostaje zwołana tzw. Konwencja Konstytucyjna. Konwencji przewodniczył George Washington, który był dowódcą w wojnie o niepodległość którą Amerykanie wygrali. Inaczej nie byliby niepodległym państwem. Początkowo celem Konwencji była zmiana Artykułów konfederacji, ale ludziom takim takim jak Madison czy Hamilton zależało na ich zupełnym zastąpieniu Zostały zastąpione Konstytucją Stanów Zjednoczonych, która weszła w życie
w marcu 1789 Niedługo później rozpoczyna się trwająca dwie kadencje prezydentura Washingtona. W Artykułach konfederacji nie było mowy o posiadaniu silnej władzy wykonawczej
albo prezydenta. To pojawiło się dopiero w Konstytucji. Skoro już znamy kontekst, przyjrzyjmy się Deklaracji niepodległości i Konstytucji. To jest początek Deklaracji niepodległości napisany przez Jeffersona, poprawiony przez Franklina i Adamsa. Zachęcam do zatrzymania tego filmu, samodzielnego przeczytania
i poszukania idei praw naturalnych ograniczonej władzy rządu,
suwerenności ludu, republikańskiej formy rządów
i umowy społecznej Teraz przeczytajmy to razem. "Ilekroć wskutek biegu wypadków
koniecznym się staje dla jakiegoś narodu,
by zerwał więzy polityczne łączące go z innym narodem Pamiętajcie,
to jest Deklaracja niepodległości. Oni właśnie zrywają więzy polityczne
ze Zjednoczonym Królestwem "i zajął wśród potęg ziemskich oddzielną i równorzędną pozycję,
do której upoważniają go prawa natury i jej Bóg" tutaj pojawia się odniesienie do praw naturalnych.
"to właściwy szacunek dla całej ludzkości wymaga, aby naród ten podał powody które skłaniają go do oderwania się." Mówią tutaj: "Hej, piszemy ten dokument, bo chcemy podać innym narodom powody, które skłoniły nas do ogłoszenia niepodległości od Wielkiej Brytanii". "Uważamy następujące prawdy za oczywiste: że wszyscy ludzie stworzeni są równymi..." Pozwólcie, że to podkreślę
"że wszyscy ludzie stworzeni są równymi, że Stwórca obdarzył ich pewnymi nienaruszalnymi prawami, że w skład tych praw wchodzi prawo do życia wolność i dążenia do szczęścia" To bezpośrednie odniesienie
do praw naturalnych W zasadzie, wielu historyków twierdzi, że hasło "do życia, wolności
i dążenia do szczęścia" odnosi się do słów Johna Locke'a o prawach do
"życia, wolności i posiadania własności", kiedy mówił o prawach naturalnych. To bezpośrednie nawiązanie
do oświeceniowej, a może nawet wcześniejszej, koncepcji praw naturalnych. "Że celem zabezpieczenia tych praw
wyłonione zostały wśród ludzi rządy, których sprawiedliwa władza wywodzi się ze zgody rządzonych." To też jest warte podkreślenia,
bo mówią tutaj o tym, że rządy wyłoniono wśród ludzi w celu ochrony tych praw. To wszystko jest o umowie społecznej.
To właśnie jest umowa społeczna, skoro tworzymy rząd w celu ochrony praw Możemy nadać mu pewne uprawnienia, ale w zamian rząd ma chronić nasze prawa. "rządy, których [...] władza wywodzi się
ze zgody rządzonych" Pozwólcie, że podkreślę to innym kolorem, "władza wywodzi się ze zgody rządzonych". To właśnie suwerenność ludu. suwerenność Zapiszę to tutaj jako "pop. sov." od ang. "popular sovereignty". Że to lud jest suwerenem. "Że jeżeli kiedykolwiek jakakolwiek forma
rządu uniemożliwiłaby osiągnięcie tych celów, to naród ma prawo
taki rząd zmienić lub obalić i powołać nowy, którego podwalinami będą takie zasady i taka organizacja władzy, jakie wydadzą się narodowi
najbardziej sprzyjające dla ich szczęścia i bezpieczeństwa" Tutaj jest więcej o umowie społecznej. Mówią coś takiego: "Zobaczcie, jeśli
rząd nie dotrzymuje umowy społecznej,
mamy prawo do jego zmiany". Ten dokument mówi też o organizacji władzy czyli tak naprawdę mówią tutaj o ograniczonej władzy rządu. Mówią: "Hej, ten rząd nie ma prawa robić, co mu się tylko podoba", a to właśnie jest zasada ograniczonej władzy rządu. "Roztropność, rzecz jasna, będzie
dyktowała, że rządu trwałego nie należy zmieniać dla przyczyn błahych i przemijających" Zasadniczo mówią tutaj: "Spójrzcie, nie można tak po prostu
obalić sobie rządu". "Doświadczenie zaś wykazało też,
że ludzie wolą raczej ścierpieć wszelkie zło, które jest do zniesienia,
aniżeli prostować swoje ścieżki przez unicestwienie form,
do których są przyzwyczajeni." Mówią tutaj: "Jeśli jesteście roztropni, to nie będziecie obalać rządu tak sobie",
a dokładnie mówią "nie martwimy się tym za bardzo,
bo historia pokuje, doświadczenie pokazuje,
że ludzie często wolą znosić wszelkie zło ze strony rządu, nawet kiedy powinni go obalić. "Kiedy jednak długi szereg nadużyć
i uzurpacji, zmierzających stale w tym samym kierunku, zdradza zamiar
wprowadzenia władzy absolutnej i despotycznej, wówczas ich słusznym
i ludzkim prawem, ich obowiązkiem staje się odrzucenie
takie rządu oraz stworzenie nowej straży dla swego przyszłego bezpieczeństwa". Mówią tutaj: "Hej, spójrzcie,
Zjednoczone Królestwo nadużywa wobec nas władzy,
uzurpują sobie władzę..." "Uzurpują", czyli zabierają Tobie coś,
co jest Twoje... "... dlatego musimy się tego rządu pozbyć dla naszego przyszłego bezpieczeństwa. Tutaj napisano: "stworzenie nowej straży
dla swego przyszłego bezpieczeństwa" a więc to "stworzenie nowej straży"
jest kolejnym odniesieniem do ograniczonej
władzy rządu. Teraz przeskoczmy o mniej więcej
13 lat w przód, do omówienia Konstytucji,
która obowiązuje do dziś. Ten obrazek przedstawia Konwencję Konstytucyjną, która - jak już mówiliśmy -
odbyła się w 1787 roku. Pierwotnym celem
Konwencji Konstytucyjnej była zmiana Artykułów konfederacji,
ale ludzie tacy jak Alexander Hamilton i James Madison
bardzo chcieli całkowicie wymienić Artykuły konfederacji
innym dokumentem. Możecie zauważyć, że przewodniczącym
Konwencji był George Washington. W preambule czytamy "My, naród Stanów Zjednoczonych, pragnąc udoskonalić Unię,
ustanowić sprawiedliwość, zabezpieczyć spokój w kraju,
zapewnić wspólną obronę, podnieść ogólny dobrobyt oraz utrzymać
dla nas samych i naszego potomstwa
dobrodziejstwa wolności, wprowadzamy i ustanawiamy
dla Stanów Zjednoczonych Ameryki niniejszą konstytucję." Po raz kolejny, zatrzymajcie ten film
i sprawdźcie, czy widzicie tu idee suwerenności ludu,
ograniczonej władzy rządu, umowy społecznej, praw naturalnych,
wynikające z samej preambuły, albo z faktu, że podjęli się napisania tej Konstytucji. No dobrze, zacznijmy od początku. Zaczyna się od "My, naród".
Bo naród postanawia uchwalić
Konstytucję, która nie tylko zaczyna się od tych słów,
ale też "My, naród" zostało celowo napisane
bardzo dużymi literami. Właśnie tutaj. To z Konstytucji. Tak naprawdę, chodzi tu o to,
że naród jest suwerenny, czyli idea suwerenności ludu pojawia się bardzo wyraźnie
nie tylko w Deklaracji niepodległości, ale też w Konstytucji Stanów Zjednoczonych Fakt, że naród decyduje o formie
sprawowania rządów - to właśnie umowa społeczna. Tworzą tutaj rząd. Tworzą umowę społeczną z rządem, który będzie chronił,
który ustanowi sprawiedliwość, zapewni wspólną obronę,
przyczyni się do ogólnego dobrobytu. Pozwólcie, że to podkreślę,
żeby wszystko było jasne. To wszystko, to umowa społeczna. Tego wszystkiego oczekujemy od rządu, żeby działał na rzecz dobrobytu
i stał na straży dobrodziejstw wolności dla nas
i naszego potomstwa. A co z takimi rzeczami jak
ograniczona władza rządu? Cóż... Już sam fakt,
że naród posiada konstytucję jest oznaką ograniczonej władzy rządu. To znaczy, że nie ma czystej demokracji. To znaczy,
że każdy, kto jest u władzy,
ma ograniczone uprawnienia. Uprawnienia rządu zostaną opisane dalej w tej Konstytucji. Mówimy również o dobrodziejstwach wolności, a to kolejne odniesienie
do praw naturalnych. Deklaracja niepodległości mówi o nich trochę wyraźniej, bardziej dobitnie, ale "dobrodziejstwa wolności"
- to jest odniesienie do praw naturalnych. Na tym skończymy. Przeanalizowaliśmy działanie rządu USA, Deklarację niepodległości,
a nawet Konstytucję USA. Będziemy do tych rzeczy jeszcze wracać,
żeby zrozumieć, w jaki sposób próbujemy
udoskonalić unię oraz co jest, a co nie jest zgodne z wizją ojców założycieli Stanów Zjednoczonych.