Główna zawartość
Historia USA
Kurs: Historia USA > Rozdział 5
Lekcja 3: Rekonstrukcja- 13. poprawka w skrócie
- Sytuacja Afroamerykanów po zniesieniu niewolnictwa
- Ustawy wymierzone w Afroamerykanów
- Pierwszy Ku Klux Klan
- Biuro Uchodźców, Wyzwoleńców i Opuszczonych Ziem
- 14. poprawka
- 15. poprawka
- Kompromis 1877 roku
- Porażka rekonstrukcji - film z polskimi napisami
- Analiza wpływu wojny secesyjnej na amerykańską tożsamość narodową
- Rekonstrukcja
© 2023 Khan AcademyWarunki użytkowaniapolitykę prywatnościInformacja o plikach cookie
Porażka rekonstrukcji - film z polskimi napisami
Podczas rekonstrukcji trzy nowe poprawki do Konstytucji przedefiniowały wolność, obywatelstwo i demokrację w Stanach Zjednoczonych. Jednak jak wiele się tak naprawdę zmieniło? W tym nagraniu Kim analizuje, co pozostało takie same, a co się zmieniło w życiu Afroamerykanów na Południu przed i po rekonstrukcji.
Chcesz dołączyć do dyskusji?
Na razie brak głosów w dyskusji
Transkrypcja filmu video
Jak zdefiniować wolność? Zatrzymajmy się na moment i pomyślmy
co oznacza bycie wolnym. Co wam przychodzi na myśl? Podróżowanie, gdzie chcecie,
wystarczająco dużo pieniędzy, by robić co chcecie. A może lepiej zdefiniować wolność,
pytając kiedy jej nie ma? Tak jak, gdy ktoś mówi nam co mamy robić, albo gdy wsadza nas do więzienia? Wolność jest podstawowym aspektem
tożsamości narodowej Amerykanów. Jednak gdyby ktoś dał wam pudło
opisane jako "Wolność", co spodziewalibyście się w nim znaleźć? Takie pytanie stanęło przed USA podczas okresu czasu po wojnie
secesyjnej zwanego rekonstrukcją. Wtedy rząd USA, rządy południowych stanów i Afroamerykanie zaczęli negocjacje na
temat nowego porządku społecznego i politycznemu
na Południu. Jednak to, co Afroamerykanie spodziewali
się znaleźć w pudełku z napisem "Wolność" różniło się od tego, co chcieli tam włożyć byli właściciele
niewolników. Czy wolność była tylko brakiem
niewolnictwa, tak jak chcieli biali południowcy, czy oznaczała obywatelstwo,
władzę polityczną i samowystarczalność ekonomiczną? Próbując rozwiązać ten dylemat, Kongres uchwalił, a stany ratyfikowały trzy nowe poprawki do Konstytucji podczas rekonstrukcji. XIII poprawkę, która ogłaszała koniec niewolnictwa od
1865, XIV poprawkę, która rozszerzała
obywatelstwo na wszystkich urodzonych lub
naturalizowanych w USA w 1868 i XV poprawkę, która dawała czarnoskórym mężczyznom
prawo do głosowania w 1870. A więc przez pięć lat Afroamerykanie na Południu
przeszli od bycia własnością do bycia pełnoprawnymi obywatelami.
Przynajmniej w teorii. Jak w rzeczywistości różniły się
definicje wolności, obywatelstwa i demokracji przed i po rekonstrukcji? Żeby odpowiedzieć na to pytanie musimy przeanalizować co się
zmieniło, a co nie podczas rekonstrukcji. Co pozostało takie same, a co zmieniło się w tych trzech sferach określonych przez poprawki wprowadzone w okresie
rekonstrukcji? Dobrze. Najpierw sprawdźmy, czy zaszły
jakieś zmiany w definicji wolności. Przed zakończeniem niewolnictwa Afroamerykanie nie mieli wolności
ekonomicznej i fizycznej. Nie byli panami swoich własnych ciał. Pracowali da swoich panów. System przepustek sprawiał,
że nie mogli wolno podróżować a samo niewolnictwo oznaczało, że
nie mogli wybrać gdzie pracują, ani zarabiać za własną
pracę. Jak bardzo więc ich wolność
fizyczna i ekonomiczna zmieniła się po wprowadzeniu XIII
poprawki, delegalizującej niewolnictwo? No cóż, ich niezależność ekonomiczna była czasem większa, czasem mniejsza. Wielu Afroamerykanów uważało, że lata wykonywanej za darmo pracy
upoważniały ich do posiadania własnej ziemi. Generał armii USA,
William Tecumseh Sherman, rozdzielił obszary Konfederacji na wybrzeżach Georgii
i Karoliny Południowej czarnym rodzinom, które uprawiały
tam ziemię przez parę lat, dopóki następca Lincolna, Andrew Johnson, nie oddał wszystkich skonfiskowanych ziem
poprzednim właścicielom. Większość czarnoskórych farmerów
stało się połownikami. Dzierżawili część farmy białego
właściciela w zamian za część zbiorów. Dało to czarnoskórym farmerom
więcej kontroli nad swoją pracą. Nie musieli pracować pod nadzorcą. Jednak z ekonomicznego punktu widzenia,
połownictwo wpychało czarnoskórych, jak również białych farmerów, w zamknięty krąg długów i ubóstwa. Po wprowadzeniu XIII poprawki większość
rządów południowych stanów próbowała ograniczyć też fizyczną wolność Afroamerykanów. Poprzez prawa zwane czarnymi kodeksami. Wiele z tych kodeksów określało każdego, kto nie miał kontraktu na pracę, jako
włóczęgę. Taki ktoś mógł zostać aresztowany
i zmuszony do pracy za darmo. Potem fizyczną wolność ograniczyła
segregacja. Afroamerykanie z Południa nie mogli pójść, ani robić tego, co chcieli. Prawa takie jak czarne
kodeksy w oczywisty sposób były próbą
wprowadzenia niewolnictwa pod inna nazwą. Dlatego Kongres
uchwalił XIV poprawkę. Głosiła ona, że obywatelem USA jest każdy, kto urodził się lub został
naturalizowany w USA. W szczególności zabraniała stanom naruszania praw obywateli. Przed wojną secesyjną obywatelstwo
było wyłącznym przywilejem białych Amerykanów. Tylko biali imigranci mogli zostać
obywatelami USA. W 1857 Sąd Najwyższy orzekł w sprawie
Dreda Scotta, że Afroamerykanie nie mogli w ogóle zostać
obywatelami. XIV poprawka, ratyfikowana w 1868, doprowadziła do dużego zwiększenia się
liczby obywateli USA. Poza tym rozdzielała obywatelstwo
od białego koloru skóry. Nawet urodzone w USA dzieci
imigrantów z Azji były obywatelami. Jednak Sąd najwyższy zdefiniował
XIV poprawkę bardzo wąsko i pod koniec XIX wieku
zezwolił na wprowadzenie wielu praw, które dyskryminowały ze względu na rasę. Dopiero w XX wieku XIV poprawka stała się ważnym narzędziem aktywistów w walce
o prawa społeczne i zakończenie segregacji. I wreszcie XV poprawka,
ratyfikowana w 1870, nadała prawo do głosowania
czarnoskórym mężczyznom. W latach poprzedzających wojnę secesyjną
tylko biali mężczyźni, z kilkoma wyjątkami,
mieli prawo do głosowania. XV poprawka radykalnie zmieniała warunki amerykańskiej demokracji. Podczas rekonstrukcji ponad dwa tysiące
Afroamerykanów sprawowało urzędy publiczne, w tym dwóch
jako senatorzy. Ale były limity tej nowej szerszej definicji demokracji. Po pierwsze, nie dotyczyła kobiet. Było to powodem do frustracji dla
ruchu sufrażystek. Potem, gdy rząd federalny zaprzestał
interwencji, by chronić czarnoskórych obywateli na
Południu w latach 70tych XIX wieku, rządy południowych stanów zaczęły
prowadzić taktykę blokowania wyborców. Skutkowało to odebraniem prawa
do głosowania Afroamerykanom, co zmniejszało prawdopodobieństwo, że któryś czarnoskóry polityk zostanie
wybrany. Dopiero w latach 60tych XX wieku liczba głosujących Afroamerykanów osiągnęła tą z lat rekonstrukcji. Jak bardzo więc poprawki
z okresu rekonstrukcji zmieniły definicję wolności, obywatelstwa
i demokracji? No cóż, po ich wprowadzeniu Afroamerykanie byli panami samych siebie i płacono im za pracę, ale to właściwie
wszystko. Poprawki XIV i XV doprowadziły do
krótkotrwałych rewolucji w sferze praw obywatelskich i wyborczych. Jednak prawa te zostały odebrane pod koniec stulecia. Jednakże, mimo że nie miały one na krótką
metę wielkiego wpływu, to poprawki te stworzyły fundament dla
ruchu praw obywatelskich w latach 50tych
i 60tych XX wieku.