If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Porażka rekonstrukcji - film z polskimi napisami

Podczas rekonstrukcji trzy nowe poprawki do Konstytucji przedefiniowały wolność, obywatelstwo i demokrację w Stanach Zjednoczonych. Jednak jak wiele się tak naprawdę zmieniło? W tym nagraniu Kim analizuje, co pozostało takie same, a co się zmieniło w życiu Afroamerykanów na Południu przed i po rekonstrukcji.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Jak zdefiniować wolność? Zatrzymajmy się na moment i pomyślmy co oznacza bycie wolnym. Co wam przychodzi na myśl? Podróżowanie, gdzie chcecie, wystarczająco dużo pieniędzy, by robić co chcecie. A może lepiej zdefiniować wolność, pytając kiedy jej nie ma? Tak jak, gdy ktoś mówi nam co mamy robić, albo gdy wsadza nas do więzienia? Wolność jest podstawowym aspektem tożsamości narodowej Amerykanów. Jednak gdyby ktoś dał wam pudło opisane jako "Wolność", co spodziewalibyście się w nim znaleźć? Takie pytanie stanęło przed USA podczas okresu czasu po wojnie secesyjnej zwanego rekonstrukcją. Wtedy rząd USA, rządy południowych stanów i Afroamerykanie zaczęli negocjacje na temat nowego porządku społecznego i politycznemu na Południu. Jednak to, co Afroamerykanie spodziewali się znaleźć w pudełku z napisem "Wolność" różniło się od tego, co chcieli tam włożyć byli właściciele niewolników. Czy wolność była tylko brakiem niewolnictwa, tak jak chcieli biali południowcy, czy oznaczała obywatelstwo, władzę polityczną i samowystarczalność ekonomiczną? Próbując rozwiązać ten dylemat, Kongres uchwalił, a stany ratyfikowały trzy nowe poprawki do Konstytucji podczas rekonstrukcji. XIII poprawkę, która ogłaszała koniec niewolnictwa od 1865, XIV poprawkę, która rozszerzała obywatelstwo na wszystkich urodzonych lub naturalizowanych w USA w 1868 i XV poprawkę, która dawała czarnoskórym mężczyznom prawo do głosowania w 1870. A więc przez pięć lat Afroamerykanie na Południu przeszli od bycia własnością do bycia pełnoprawnymi obywatelami. Przynajmniej w teorii. Jak w rzeczywistości różniły się definicje wolności, obywatelstwa i demokracji przed i po rekonstrukcji? Żeby odpowiedzieć na to pytanie musimy przeanalizować co się zmieniło, a co nie podczas rekonstrukcji. Co pozostało takie same, a co zmieniło się w tych trzech sferach określonych przez poprawki wprowadzone w okresie rekonstrukcji? Dobrze. Najpierw sprawdźmy, czy zaszły jakieś zmiany w definicji wolności. Przed zakończeniem niewolnictwa Afroamerykanie nie mieli wolności ekonomicznej i fizycznej. Nie byli panami swoich własnych ciał. Pracowali da swoich panów. System przepustek sprawiał, że nie mogli wolno podróżować a samo niewolnictwo oznaczało, że nie mogli wybrać gdzie pracują, ani zarabiać za własną pracę. Jak bardzo więc ich wolność fizyczna i ekonomiczna zmieniła się po wprowadzeniu XIII poprawki, delegalizującej niewolnictwo? No cóż, ich niezależność ekonomiczna była czasem większa, czasem mniejsza. Wielu Afroamerykanów uważało, że lata wykonywanej za darmo pracy upoważniały ich do posiadania własnej ziemi. Generał armii USA, William Tecumseh Sherman, rozdzielił obszary Konfederacji na wybrzeżach Georgii i Karoliny Południowej czarnym rodzinom, które uprawiały tam ziemię przez parę lat, dopóki następca Lincolna, Andrew Johnson, nie oddał wszystkich skonfiskowanych ziem poprzednim właścicielom. Większość czarnoskórych farmerów stało się połownikami. Dzierżawili część farmy białego właściciela w zamian za część zbiorów. Dało to czarnoskórym farmerom więcej kontroli nad swoją pracą. Nie musieli pracować pod nadzorcą. Jednak z ekonomicznego punktu widzenia, połownictwo wpychało czarnoskórych, jak również białych farmerów, w zamknięty krąg długów i ubóstwa. Po wprowadzeniu XIII poprawki większość rządów południowych stanów próbowała ograniczyć też fizyczną wolność Afroamerykanów. Poprzez prawa zwane czarnymi kodeksami. Wiele z tych kodeksów określało każdego, kto nie miał kontraktu na pracę, jako włóczęgę. Taki ktoś mógł zostać aresztowany i zmuszony do pracy za darmo. Potem fizyczną wolność ograniczyła segregacja. Afroamerykanie z Południa nie mogli pójść, ani robić tego, co chcieli. Prawa takie jak czarne kodeksy w oczywisty sposób były próbą wprowadzenia niewolnictwa pod inna nazwą. Dlatego Kongres uchwalił XIV poprawkę. Głosiła ona, że obywatelem USA jest każdy, kto urodził się lub został naturalizowany w USA. W szczególności zabraniała stanom naruszania praw obywateli. Przed wojną secesyjną obywatelstwo było wyłącznym przywilejem białych Amerykanów. Tylko biali imigranci mogli zostać obywatelami USA. W 1857 Sąd Najwyższy orzekł w sprawie Dreda Scotta, że Afroamerykanie nie mogli w ogóle zostać obywatelami. XIV poprawka, ratyfikowana w 1868, doprowadziła do dużego zwiększenia się liczby obywateli USA. Poza tym rozdzielała obywatelstwo od białego koloru skóry. Nawet urodzone w USA dzieci imigrantów z Azji były obywatelami. Jednak Sąd najwyższy zdefiniował XIV poprawkę bardzo wąsko i pod koniec XIX wieku zezwolił na wprowadzenie wielu praw, które dyskryminowały ze względu na rasę. Dopiero w XX wieku XIV poprawka stała się ważnym narzędziem aktywistów w walce o prawa społeczne i zakończenie segregacji. I wreszcie XV poprawka, ratyfikowana w 1870, nadała prawo do głosowania czarnoskórym mężczyznom. W latach poprzedzających wojnę secesyjną tylko biali mężczyźni, z kilkoma wyjątkami, mieli prawo do głosowania. XV poprawka radykalnie zmieniała warunki amerykańskiej demokracji. Podczas rekonstrukcji ponad dwa tysiące Afroamerykanów sprawowało urzędy publiczne, w tym dwóch jako senatorzy. Ale były limity tej nowej szerszej definicji demokracji. Po pierwsze, nie dotyczyła kobiet. Było to powodem do frustracji dla ruchu sufrażystek. Potem, gdy rząd federalny zaprzestał interwencji, by chronić czarnoskórych obywateli na Południu w latach 70tych XIX wieku, rządy południowych stanów zaczęły prowadzić taktykę blokowania wyborców. Skutkowało to odebraniem prawa do głosowania Afroamerykanom, co zmniejszało prawdopodobieństwo, że któryś czarnoskóry polityk zostanie wybrany. Dopiero w latach 60tych XX wieku liczba głosujących Afroamerykanów osiągnęła tą z lat rekonstrukcji. Jak bardzo więc poprawki z okresu rekonstrukcji zmieniły definicję wolności, obywatelstwa i demokracji? No cóż, po ich wprowadzeniu Afroamerykanie byli panami samych siebie i płacono im za pracę, ale to właściwie wszystko. Poprawki XIV i XV doprowadziły do krótkotrwałych rewolucji w sferze praw obywatelskich i wyborczych. Jednak prawa te zostały odebrane pod koniec stulecia. Jednakże, mimo że nie miały one na krótką metę wielkiego wpływu, to poprawki te stworzyły fundament dla ruchu praw obywatelskich w latach 50tych i 60tych XX wieku.