If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Wielkie przebudzenie

Eksplozja religijnego odrodzenia wstrząsnęła zarówno Anglią, jak i amerykańskimi koloniami w osiemnastym wieku.

Streszczenie

  • Wielkie przebudzenie to wybuch protestanckiego odrodzenia w XVIII wieku.
  • Przekonania Nowych Świateł pierwszego wielkiego przebudzenia konkurowały z bardziej konserwatywną religią pierwszych kolonistów, którzy byli znani jako Stare Światła.
  • Religijny zapał w Wielkiej Brytanii i jej północnoamerykańskich koloniach połączył osiemnastowieczny brytyjski Atlantyk we wspólnym doświadczeniu.

Pierwsze wielkie przebudzenie

W XVIII wieku na brytyjskim Atlantyku doszło do wybuchu protestanckiego odrodzenia, znanego jako pierwsze wielkie przebudzenie (drugie wielkie przebudzenie miało miejsce w 1800 roku). Podczas pierwszego wielkiego przebudzenia z szeregów kilku wyznań protestanckich: kongregacjonalistów, anglikanów - członków Kościoła Anglii - i prezbiterian wywiedli się ewangelicy. Odrzucali oni to, co wydawało im się jałowe i formalne sposoby sprawowania kultu zastąpili żywą, emocjonalną religijnością.
Podczas gdy Marcin Luter i John Calvin głosili doktrynę przeznaczenia i uważnej lektury Pisma Świętego, nowi ewangeliccy ministrowie głosili przesłanie o osobistej i doświadczalnej wiary, która wznosiła się ponad zwykłą naukę książkową. Ludzie mogli sami doprowadzić do swojego zbawienia poprzez przyjęcie Chrystusa, co było szczególnie pożądanym przesłaniem dla tych, którzy czuli się wykluczeni przez tradycyjny protestantyzm: kobiet, młodzieży i ludzi z niższych warstw społecznych.
Pierwsze wielkie przebudzenie spowodowało podział na tych, którzy podążali za ewangelicznym przesłaniem - Nowe Światło - i tych, którzy je odrzucali - Stare Światło. Elitarni ministrowie w Ameryce Brytyjskiej byli zdecydowanie Starymi Światłami i potępiali nowe przebudzenie jako chaos.
Jeden z wybuchów protestanckiego odrodzenia rozpoczął się w New Jersey, prowadzony przez pastora kolenderskiego kościoła reformowanego o nazwisku Theodorus Frelinghuysen. Przykład Frelinghuysena zainspirował innych pastorów, w tym prezbitera Gilberta Tennenta. Tennant pomógł zapoczątkować prezbiteriańskie odrodzenie w Środkowych Koloniach - Pensylwanii, Nowym Jorku i New Jersey - częściowo poprzez założenie seminarium, które miało kształcić innych ewangelickich duchownych. Nowe Światła założyły również kolegia w Rhode Island i New Hampshire, które później przekształciły się w Brown University i Dartmouth College.

Jonathan Edwards i George Whitefield

W Northampton, Massachusetts, Jonathan Edwards doprowadził do kolejnej eksplozji ewangelicznego zapału. Najbardziej znane kazanie Edwardsa, "Sinners in the Hands of an Angry God" (Grzesznicy w rękach rozgniewanego Boga), używało potężnych obrazów, aby opisać grozę piekła i możliwości uniknięcia potępienia przez osobiste nawrócenie. W jednym z fragmentów czytamy: "Gniew Boży płonie przeciwko nim [grzesznikom], ich potępienie nie śpi, dół jest przygotowany, ogień jest gotowy, piec jest teraz gorący, gotowy na przyjęcie ich, płomienie szaleją i żarzą się. Błyszczący miecz jest naostrzony i trzymany nad nimi, a dół otworzył swoje usta pod nimi". Zwolennicy Edwardsa rozprzestrzenili się wzdłuż doliny rzeki Connecticut, a wieści o tym wydarzeniu szybko się rozeszły dzięki częstemu przedrukowi słynnego kazania.
Frontspis "Sinners in the Hands of an Angry God, A Sermon Preached at Enfield, July 8, 1741"
Image credit: Figure 1 in "Great Awakening and Enlightenment" by OpenStaxCollege, CC BY 4.0.
Głównym ewangelickim przywódcą wielkiego przebudzenia był anglikański pastor George Whitefield (wymawia się "łit-fild"). Podobnie jak wielu ewangelickich pastorów, Whitefield był wędrownym kaznodzieją, podróżującym po okolicy zamiast przemawiać we własny kościele. W latach 1739-1740 zelektryzował kolonialnych słuchaczy swoim błyskotliwym przemówieniem.
Wielkie przebudzenie doprowadziło do powstania kilku wyznań protestanckich, w tym metodystów, prezbiterian i baptystów, którzy kładli nacisk na chrzest dorosłych nawróconych chrześcijan, a nie na chrzest niemowląt. Te nowe kościoły zdobywały nowych wyznawców i konkurowały ze starszymi grupami protestanckimi, takimi jak anglikanie, członkowie Kościoła Anglii; kongregacjonaliści, spadkobiercy purytanizmu w Ameryce; i kwakrzy. Wpływ tych starszych grup protestanckich, takich jak kongregacjonaliści z Nowej Anglii, zmniejszył się z powodu wielkiego przebudzenia. Niemniej jednak, wielkie przebudzenie miało wpływ na życie tysięcy ludzi po obu stronach Atlantyku i w całym XVIII-wiecznym Imperium Brytyjskim.

Jak uważasz?

Gdybyś żył w tej epoce, czy przyłączyłbyś się do odrodzenia w czasie wielkiego przebudzenia? Dlaczego lub dlaczego nie?
Jak myślisz, dlaczego idee Nowego Światła były pociągające dla protestantów?
Czy sądzisz, że ruchy kulturowe takie jak wielkie przebudzenie przyczyniły się do separacji między koloniami amerykańskimi a Wielką Brytanią, czy też zbliżyły do siebie ludzi po obu stronach Atlantyku?

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.