If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Purytańska Nowa Anglia: Zatoka Massachusetts

Kolejna (większa) purytańska osada została założona w Zatoce Massachusetts, jako realizacja zamysłu „miasta na wzgórzu”. Osada ta zmagała się jednak z wieloma kryzysami wewnętrznymi, takimi jak polowanie na czarownice w Salem, oraz zewnętrznymi, m.in. wojną króla Filipa.

Streszczenie

  • Po przybyciu pierwszych, separatystycznych "pielgrzymów" w 1620 roku, druga większa grupa angielskich purytanów emigrowała do Nowej Anglii.
  • Druga fala angielskich purytanów ustanowiła kolonię Zatoki Massachusett, kolonię New Haven i Rhode Island.
  • Ci purytanie, w przeciwieństwie do separatystów, mieli nadzieję, że będą mogli być jak miasto na wzgórzu, które doprowadzi do reformy protestantyzmu w całym Imperium Angielskim.

"Miasto na wzgórzu"

Znacznie większa grupa angielskich purytanów opuściła Anglię w latach trzydziestych XVII wieku, ustanawiając kolonię Zatoki Massachusetts, kolonię New Haven, kolonię Connecticut i Rhode Island.
W przeciwieństwie do imigracji młodych mężczyzn do kolonii Chesapeake, tymi migrantami były rodziny z małymi dziećmi i ich pastorzy, wykształceni na uniwersytetach. Ich celem - według Johna Winthropa, pierwszego gubernatora Zatoki Massachusetts - było stworzenie modelu zreformowanego protestantyzmu, "Miasta na wzgórzu" nowego, angielskiego Izraela.
Pomysł „miasta na wzgórzu” uwidoczniła religijny kierunek osadnictwa w Nowej Anglii, a statut Kolonii Zatoki Massachusetts podawał jako swój cel, aby ludzie tej kolonii „mogli oddani religii, być rządzeni sprawiedliwie i w pokoju, a przykład ich dobrego życia i spokojnego dialogu, mógł zachęcić rdzennych mieszkańców tych terenów do posłuszeństwa jednemu prawdziwemu Bogu i Zbawcy ludzkości, oraz przekonać do wiary chrześcijańskiej". Aby to zilustrować, pieczęć Kompanii Zatoki Massachusetts ukazuje pół-nagą rdzenną mieszkankę, która błaga, aby więcej Anglików "przyszło im z pomocą".
Pieczęć kolonii Zatoki Massachusetts z 1629 roku. Znajdujący się na niej rdzenny mieszkaniec w przepasce na biodrach wykonanej z liści i trzymający łuk, prosi kolonistów "Przyjdźcie i pomóżcie nam".
Pieczęć kolonii Zatoki Massachusetts z 1629 roku. Zdjęcie dzięki uprzejmości: Wikimedia Commons
Podobnie jak ich katoliccy rywale, Hiszpanie i Francuzi, angielscy purytanie również podjęli kroki w celu nawrócenia rdzennych narodów na ich wersję chrześcijaństwa. John Eliot, lider misji purytan w Nowej Anglii, apelował do rdzennych mieszkańców w Massachusetts do zamieszkania w "miasteczkach modlitwy" utworzonych przez władze angielskie dla nawróconych rdzennych Amerykanów i w przyzwyczajenia ich do zajmowanej w centrum Biblii w wierze. Zgodnie z akcentowaniem Biblii w praktykowaniu wiary protestanckiej, przetłumaczył Pismo Święte na język Algonkinów i opublikował swoją pracę w 1633 roku. Eliot miał nadzieję, że dzięki swoim wysiłkom niektórzy rdzenni mieszkańcy Nowej Anglii staną się kaznodziejami.

Religia i kultura w purytańskiej Nowej Anglii

Purytańska Nowa Anglia różniła się pod wieloma względami zarówno od Anglii, jak i od reszty Europy. Protestanci stawiali nacisk na umiejętność czytania tak, aby każdy mógł czytać Biblię. Postawa ta wyraźnie kontrastowała z postawą katolików, którzy odmawiali tolerowania prywatnej własności Biblii w języku powszechnym. Purytanie kładli szczególny nacisk na czytanie świętych pism, a ich zaangażowanie na rzecz alfabetyzacji doprowadziło do powstania pierwszej prasy drukarskiej w Ameryce Angielskiej w 1636 roku. Cztery lata później, w 1640 roku, wydali pierwszą książkę w Ameryce Północnej, Bay Psalm Book.
Jako wyznawcy kalwinizmu, purytanie obstawiali przy doktrynie predestynacji, według której kilku wybranych byłoby zbawionych, a cała reszta byłaby potępiona. Nikt nie mógł być pewny, czy był predestynowany do zbawienia, ale poprzez introspekcję, pod kierownictwem Pisma, purytanie mieli nadzieję znaleźć promyk łaski odkupienia. Członkostwo w Kościele było ograniczone do tych purytanów, którzy byli gotowi zdać świadectwo swojego nawrócenia, opowiedzieć o tym, jak zrozumieli swoje duchowe dziedzictwo poprzez słuchanie nauczań i studiowanie Biblii.
Podobnie jak wielu innych Europejczyków, purytanie wierzyli w życie nadprzyrodzone. Każde wydarzenie mogło być oznaką łaski lub sądu bożego. Wierzono też, że czarownice sprzymierzyły się z Diabłem do popełniania złych czynów i zadawania umyślnych krzywd, takich jak choroba lub śmierć dzieci, utraty bydła i innych katastrof.
W purytańskiej Nowej Anglii setki osób oskarżono o czary, w tym w mieszkańców, których nawyki lub wygląd przeszkadzały ich sąsiadom lub które z jakichkolwiek powodów wydawały się być groźne. Kobiety, postrzegane jako bardziej podatne na zło ze względu na ich rzekomo słabszy stan zdrowia, stanowiły zdecydowaną większość podejrzanych i straconych.
Najbardziej znane przypadki czarów miały miejsce w Salem w 1692 roku. Wielu oskarżycieli, którzy ścigali podejrzanych o czary, było straumatyzowanych wojnami z Indianami na granicach oraz bezprecedensowymi zmianami politycznymi i kulturowymi w Nowej Anglii. Polegając na ich wierze w czary, aby pomóc sobie zrozumieć zmieniający się wokół świat, władze purytańskie rozstrzelały 19 osób i spowodowały śmierć kilku innych.
Rycina z 1876 roku przedstawiająca wydarzenia procesów czarownic w Salem. Rycina przedstawia młodą kobietę wijącą się na podłodze sali sądowej, podczas gdy zszokowani mieszkańcy patrzą. Inna kobieta podnosi rękę do zeznań przed dwoma sędziami.
Rycina z 1876 roku przedstawiająca wydarzenia w trakcie procesów czarownic w Salem. William A. Crafts, Pionierzy osadnictwa Ameryki: od Florydy roku 1510, do Kalifornii w 1849. Boston: Opublikowany przez Samuel Walker and Company. Zdjęcie dzięki uprzejmości Wikimedia Commons.

Nietolerancja religijna w Zatoce Massachusetts

Chociaż wielu ludzi zakłada, że purytanie uciekli z Anglii, aby ustanowić wolność religijną, okazali się tak samo nietolerancyjni jak angielski kościół państwowy. Kiedy dysydenci, w tym purytański kaznodzieja Roger Williams i położna Anne Hutchinson, zakwestionowali rządy gubernatora Winthropa w Zatoce Massachusetts w latach 30. XVII wieku, oboje zostali wygnani z kolonii.
Roger Williams kwestionował kradzież ziemi rdzennych Amerykanów przez purytanów. Williams opowiadał się również za całkowitym odłączeniem się od kościoła anglikańskiego, jego stanowisko było odmienne niż reszty purytanów w Massachusetts, a także za tym, aby państwo nie mogło karać jednostek za ich przekonania. Chociaż zaakceptował on, że niewierzący są przeznaczeni do wiecznego potępienia, Williams nie sądził, że państwo może wymuszać prawdziwą ortodoksję.
Władze purytańskie uznały Williamsa za winnego szerzenia niebezpiecznych idei. Williams następnie ustanowił Rhode Island jako kolonię, która dawała schronienie odmiennym purytanom przed ich braćmi z Massachusetts. W Rhode Island Williams pisał przychylnie o rdzennych Amerykanach, kontrastując ich zalety z nietolerancją purytan Nowej Anglii.
Anne Hutchinson również musiała uciec przed władzami purytańskimi za jej krytykę rozwijających się praktyk religijnych w Kolonii Zatoki Massachusetts. W szczególności uznała, że purytańscy liderzy w Nowej Anglii nauczali płytkiej wersji protestantyzmu, kładąc nacisk na hierarchię i działania - "przymierza dzieł" a nie "przymierza łaski". Piśmienne purytanki jak Hutchinson stanowiły wyzwanie dla męskiego autorytetu kaznodziejów. Tak naprawdę, jej głównym przewinieniem było twierdzenie o osobistym objawieniu religijnym (czyli że rozmawiała bezpośrednio z Bogiem), rodzaju duchowego doświadczenia, które negowało rolę liderów.
Z powodu przekonań Hutchinson i braku szacunku w kolonii, zwłaszcza ze strony gubernatora Winthropa, władze purytańskie postawiły ją przed sądem i skazały za fałszywą wiarę. W 1638 roku została ekskomunikowana i wygnana z kolonii. Udałą się do Rhode Island, a później, w 1642 roku, szukała bezpieczeństwa wśród Holendrów w Nowej Holandii. W następnym roku Algonkinowie zabili Hutchinson i jej rodzinę. W Massachusetts gubernator Winthrop odnotował jej śmierć jako sprawiedliwy wyrok Boga przeciwko heretykowi.

Relacje purytan z ludami rdzennymi

Od początku istniały napięcia między purytanami a rdzennymi mieszkańcami, którzy kontrolowali południową Nową Anglię. Stosunki pogorszyły się, ponieważ Purytanie nadal agresywnie rozszerzali swoje osiedla, a europejski styl życia coraz bardziej zakłócał życie tubylców. Te napięcia doprowadziły do wojny króla Filipa - od 1675 do 1676 r. - masowego konfliktu regionalnego, przez który prawie udało się wypchnąć Anglików z Nowej Anglii.
Mapa Nowej Anglii, na której zaznaczono domeny rdzennych mieszkańców Nowej Anglii - w tym plemion Pequot, Narragansett, Mohegan i Wampanoag w 1670 roku.
Mapa ukazuje tereny zamieszkane przez rdzennych mieszkańców Nowej Anglii w 1670 r., na kilka lat przed wojną króla Filipa. Image credit: "English Settlements in America" by OpenStaxCollege, CC BY 4.0.
Kiedy purytanie zaczęli przybywać w latach dwudziestych i trzydziestych XVII wieku, miejscowa ludność Algonkinów postrzegała ich jako potencjalnych sojuszników w konfliktach, które już wrzały między rywalizującymi grupami tubylczymi. W 1621 r. plemię Wampanoag, prowadzone przez Massasoita, zawarło w Plymouth traktat pokojowy z pielgrzymami. W latach 30. XVII wieku purytanie w Massachusetts i Plymouth sprzymierzyli się z Narragansettami i Moheganami przeciwko Pekotom, którzy niedawno rozszerzyli swoje roszczenia na południową Nową Anglię. W maju 1637 roku purytanie zaatakowali dużą, kilkusetosobową grupę Pekotów wzdłuż rzeki Mystic w Connecticut. Ku przerażeniu ich rdzennych amerykańskich sojuszników, purytanie zmasakrowali wszystkich oprócz garstki mężczyzn, kobiet i dzieci, których tam zastali.
Do połowy XVII wieku purytanom udało się dotrzeć wgłąb Nowej Anglii, zakładając placówki wzdłuż doliny rzeki Connecticut. Ich ekspansja wydawała się nie mieć końca. Lider plemienia Wampanoag, Metacom lub Metacomet, wśród Anglików znany również jako Król Filip, był zdeterminowany, aby zatrzymać wtargnięcie kolonistów. Wampanoag - wraz z plemionami Nipmuck, Pocumtuck oraz Narragansett - poszli na wojnę, aby wypędzić Anglików z ich ziem.
W efekcie konfliktu, zwanym Wojną króla Filipa, rdzennym mieszkańcom udało się zniszczyć połowę przygranicznych purytańskich miasteczek. Jednak to Anglikom, wspieranym przez Moheganów i rdzennych chrześcijan, udało się zwyciężyć i sprzedać wielu jeńców do niewoli w Indiach Zachodnich. Odcięta głowa króla Filipa została wystawiona na widok publiczny w Plymouth. Wojna ta również na zawsze zmieniła postrzeganie rdzennych mieszkańców przez Anglików; po wojnie króla Filipa, purytańscy pisarze zadali sobie wiele trudu, by opisać Indian jako krwiożerczych dzikusów. Nowy rodzaj nienawiści rasowej stał się cechą charakterystyczną dla relacji rdzennych Amerykanów z Anglikami na północnym wschodzie.

Jak uważasz?

Opowiedz własnymi słowami, co John Winthrop miał na myśli poprzez pomysł "miasta na wzgórzu". Czy sądzisz, że Winthrop uznałby swoją kolonię za sukces?
Po tym, jak sami doświadczyli religijnej nietolerancji w Anglii, dlaczego uważasz, że purytanie praktykowali podobną nietolerancję wobec innowierców, takich jak Roger Williams lub Anne Hutchinson?
Czy sądzisz, że angielscy osadnicy i ich rdzenni sąsiedzi, w tym plemię Wampanoag, mogli żyć razem w pokoju? Dlaczego tak lub dlaczego nie?

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.