Hiszpańscy konkwistadorzy i imperium kolonialne

Kolonizacja wysp Atlantyku przez Kolumba zapoczątkowała erę agresywnej ekspansji hiszpańskiej na terenach Atlantyku. Hiszpańska, pokolumbijska kolonizacja doprowadziła do rywalizacji pomiędzy Hiszpanią i Portugalią na skalę do tej pory niespotykaną. Obie potęgi rywalizowały o dominację, nieustannie przejmując nowe tereny.

W latach 1480-tych, Papież Sykstus IV przyznał Portugalii prawo własności do wszystkich terenów na południe od Wysp Zielonego Przylądka. Król Portugalii potwierdził to, ogłaszając przynależność lądów odkrytych przez Kolumba do Portugalii, a nie Hiszpanii. Natomiast w 1493, urodzony w Hiszpanii, Papież Aleksander VI wydał dwa dekrety papieskie uprawomocniając roszczenia Hiszpanii wobec terenów Atlantyku. Licząc na uratowanie własności Portugalii , Król Jan II Doskonały wynegocjował z Hiszpanią traktat . Traktat z Tordesillas w 1494 podzielił Amerykę Południową linią przebiegającą z północy na południe. Hiszpania otrzymała terytoria na zachód od linii podziałowej, natomiast Portugalia zachowała ziemie na wschód, włącznie ze wschodnim wybrzeżem Brazylii.

Odkrycia Kolumba zapoczątkowały napływ odkrywców z Hiszpanii. Zainspirowani opowieściami o strumieniach złota oraz strachliwej i uległej rdzennej ludności, byli oni niepohamowani w pogoni za ziemią i złotem. Odkrywcy z Hiszpanii, mający nadzieję na podbój Nowego Świata byli znani jako konkwistadorzy. Hernán Cortés przybył na Hispaniolę (dzisiejsze Haiti) w 1504 i uczestniczył w podboju wyspy. Cortés następnie poprowadził wyprawę na Półwysep Jukatan, licząc na zdobycie sławy.

W 1519, Cortés wkroczył do Tenochtitlán, stolicy Imperium Azteków/ Meksyku. Wraz ze swoimi ludźmi, Cortés był zdumiony na widok wyrafinowanych ogrodów i świątyń w mieście, ale zarazem wstrząśnięty lokalnymi praktykami składania ofiar z ludzi. Jednak przede wszystkim to bogactwo Azteków zafascynowało hiszpańskich odkrywców.

Licząc na zdobycie władzy nad miastem, Cortés wziął wodza Azteków, Montezumę jako zakładnika. Hiszpanie następnie zamordowali setki wysokiej rangi mieszkańców Doliny Meksyku podczas festiwalu religijnego, jednak ludność Tenochtitlán szybko zemściła się. Cortés i jego ludzie uciekli aby ratować swoje życie.

Po odniesionej porażce, Cortés zaczął nawiązywać sojusze i zorganizował pobór do swoich sił zbrojnych dziesiątek tysięcy rdzennych mieszkańców, którzy nie tolerowali rządów Azteków. Hiszpanie byli w stanie zdobyć Tenochtitlán, korzystając z braku jedności wśród przeróżnych grup zamieszkujących Imperium Azteków. W sierpniu 1521 Cortés ogłosił Tenochtitlán jako własność Hiszpanii, zmieniając nazwę na Miasto Meksyk. Hiszpanie również przywieźli ze sobą ospę, która bardzo negatywnie odbiła się na ludności Tenochtitlán. To właśnie choroby, a nie przemoc, odegrały o wiele większą rolę w upadku miasta.

Cortés otrzymał pomoc od kobiety z plemienia Nahua o imieniu Malintzin- znanej również jako La Malinche bądź Doña Marina (jej hiszpańskie imię), którą rdzenni mieszkańcy Tabasco zaoferowali mu jako wyraz hołdu. Malintzin została tłumaczką Cortés, a z czasem, dobrowolnie, bądź pod przymusem, jego kochanką. Ich syn, Martin najprawdopodobniej był pierwszym mestizo- osobą mieszanego pochodzenia amerykańskiego i europejskiego. Malintzin pozostaje postacią kontrowersyjną w historii Świata Atlantyku; jedni widzą w niej zdrajczynię, ze względu na jej rolę w podboju Azteków przez Cortés, podczas gdy inni widzą w niej ofiarę europejskiej ekspansji. Mimo wszystko, bez pomocy Malintzin, Cortés nie byłby w stanie zdemontować Imperium Azteków.

Kolejny konkwistador, Francisco Pizarro, udał się na hiszpańskie Karaiby w 1509, zwabiony obietnicami bogactwa i tytułów. Pizarro wziął udział w pomyślnych wyprawach do Panamy, zanim jeszcze pojawiły się pogłoski o bogactwie Inków na południu. Mimo że pierwsze próby podbicia Imperium Inków w latach 1520-tych nie powiodły się, to Pizarro pojmał przywódcę Inków Atahualpę w 1532, dokonując na nim egzekucji niedługo potem. W 1533 roku, ustanowił on miasto Lima w Peru. Podobnie jak Cortés, Pizarro musiał stawić czoła nie tylko rdzennym mieszkańcom ziem, które podbijał, ale również rywalom z jego własnego kraju- Diego de Almagro, hiszpański rywal Pizarra, zamordował go w 1541 roku.

Hernando de Soto uczestniczył w podbojach Inków prowadzonych przez Pizarro w latach 1539-1542, organizując następnie swoje własne wyprawy na tereny dzisiejszego południowego wschodu Stanów Zjednoczonych. Wraz z jego oddziałami odkrył on dzisiejszą Florydę, Georgię, Karoliny, Tennessee, Alabamę, Mississippi, Arkansas, Oklahomę, Luizjanę oraz Teksas. De Soto i jego ludzie przywieźli ze sobą europejskie choroby oraz przemoc, które zabrały życie tysiącom rdzennych mieszkańców. Sam de Soto roku zachorował i zmarł w 1542 roku. Reszta odkrywców, którzy przeżyli, powróciła do Miasta Meksyk nie znajdując nigdy zasobów złota i srebra, których się spodziewali.

Francisco Vásquez de Coronado przybył do Meksyku, nazywanego wówczas Nową Hiszpanią, w 1535 roku. W latach 1540- 1542, Coronado poprowadził Hiszpanów wraz z rdzennymi sojusznikami na wielką wyprawę na południowy zachód Stanów Zjednoczonych, odkrywając Wielki Kanion, rzekę Kolorado oraz inne cuda natury. Zimą 1540-41 roku, Hiszpanie toczyli wojnę z ludnością Tiwa na dzisiejszych terenach Nowego Meksyku. Sama wyprawa nie doprowadziła do znalezienia złota i srebra, ale do bankructwa Coronado.

Do roku 1600, Hiszpania odniosła ogromne korzyści finansowe dzięki zasobom Nowego Świata. Złoto i srebro zaczęło łączyć narody europejskie poprzez handel, a zasoby monetarne Hiszpanii zwiększyły się gwałtownie, co zapoczątkowało nowy system znany jako kapitalizm. Nowe bogactwo ostatecznie doprowadziło do masowej inflacji oraz problemów ekonomicznych. Niemniej, Hiszpania zyskała na swoich wyprawach ogromny kapitał twórczy. Wydarzenia te doprowadziły do rozwinięcia w Hiszpanii Złotej Ery, nazywanej Siglo de Oro.

Kolonie zapewniły napływ bogactwa wraz z nowymi ideami oraz pomysłami. Dynastia Habsburgów- sprawująca panowanie nad terytoriami Austrii, Holandii, Neapolu, Sycylii oraz Hiszpanii- była bardzo przychylna kwitnącej hiszpańskiej kulturze renesansu w Hiszpanii jak i na terenach kolonii. wspierając ją finansowo.

Jedno z najsłynniejszych dzieł tego okresu to powieść Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manchy, napisana przez Miguela de Cervantesa. Ta dwutomowa książka- 1605 i 1618- przedstawia historię Hidalgo, czyli szlachcica, który pod wpływem opowieści o rycerstwie nie jest w stanie odróżnić rzeczywistości od fikcji i wpada w obłęd. Wraz ze swoim lojalnym pomocnikiem Sanchem Panzą, Don Kichote pozostawia za sobą rzeczywistość i wyrusza w podróż, mając na celu wskrzeszenie rycerskości poprzez wojowanie z tymi, których postrzega jako wrogów Hiszpanii.

Sztuka hiszpańska również przeżywała swój okres świetności w tym czasie. Las Meninas, Panny Dworskie, namalowane przez Diego Velázquez w 1656, jest jednym z najbardziej znanych obrazów w historii sztuki. Velázquez przedstawił na tym imponująco wielkim królewskim portrecie również samego siebie- widać go po lewej stronie trzymającego pędzel i sztalugę- a także odważnie umieścił obserwatora w miejscu przeznaczonym dla pary królewskiej.

W jaki sposób rdzenna ludność wpłynęła na przebieg hiszpańskich podbojów?

Dlaczego wielu konkwistadorom nie udało się ustanowić kolonii w Nowym Świecie? Co doprowadziło do ich upadku?

W jaki sposób projekt kolonizacji hiszpańskiej przełożył się na Złoty Wiek Hiszpanii?