Rozwój judaizmu

Historycy nie starają się określić, czy wierzenia konkretnej religii są obiektywnie zgodne prawdą czy nie. Zamiast tego starają się oni określić, jak wierzenia i związane z nimi praktyki wpływały na postępowanie ludzi i wydarzenia historyczne.

Kiedy historycy analizują rozwój religii, starają się oni zrozumieć, jak różne czynniki wpływały na rozwój wierzeń oraz na zachowanie ludzi, którzy praktykowali związane z nimi tradycje. Pytaniami, jakie może sobie zadać historyk, są na przykład: Jakie wydarzeniu miały miejsce na Bliskim Wschodzie w momencie pojawienia się Judaizmu? Z jakimi ludami Żydzi utrzymywali wtedy kontakty? W co wierzyły te ludy?

Żydzi byli monoteistami – oznacza to, że wierzyli w i wyznawali tylko jednego boga. W oczach historyka jest to zjawisko bardzo osobliwe, ponieważ monoteizm był bardzo rzadki w świecie starożytnym. Większość społeczeństw starożytnych była politeistyczna – wierzyła w i wyznawała wielu bogów.

Od XI w. p.n.e. Żydzi mieszkali w Zjednoczonym Królestwie Izraela, które około 930 r p.n.e. rozpadło się na osobne Królestwo Izraela i Królestwo Judy.

Pod koniec VIII w. p.n.e. Imperium Asyryjskie podbiło Królestwo Izraela, a na początku VI w. p.n.e. Imperium Babilońskie podbiło Królestwo Judy. W obydwu przypadkach Imperia zmusiły do przesiedlenia do innych prowincji swojego kraju wielu – lecz nie wszystkich – Żydów. Okres następujący po podboju dokonanym przez Babilonię, często nazywany Niewolą Babilońską, grał ważną rolę w kształtowaniu się myśli żydowskiej.

Kiedy Imperium Babilońskie zostało podbite przez Persów, król Persji Cyrus Wielki pozwolił Żydom w 559 r p.n.e. na powrót do swojej ojczyzny. Ku uczczeniu swojego powrotu Żydzi odbudowali zniszczoną wcześniej przez Babilończyków świątynię Salomona. Dlatego okres miedzy 559 r. p.n.e. a 70 r. n.e. historycy nazywają okresem Drugiej Świątyni. Wiele pism Tory - a więc historii oraz zapisu myśli religijnej Żydów - sporządzono właśnie wtedy.

Również w tym czasie dokonała się krystalizacja żydowskiego monoteizmu. Według wierzeń Żydów, ich Bóg zawarł z nimi specjalne przymierze (tzn. umowę), według którego Żydzi byli wybranym narodem Boga, w zamian za co mieli przestrzegać ustanowionych przez niego praw i wyznawać jedynie jego. Ten pakt był podstawą wiary Żydów w wyłącznie jednego boga.

Niektórzy historycy uważają, że żydowski monoteizm ukształtował się pod wpływem Zoroastrianizmu (nazywanego też: Zaratusztrianizm) – religii, z którą Żydzi prawdopodobnie spotkali się podczas Niewoli Babilońskiej w ramach szerszych kontaktów z ludami Bliskiego Wschodu. Zoroastrianizm nie był całkowicie monoteistyczny, ale nauczał że istnieje jedna Istota Wyższa. Zoroastrianizm był popularny w Persji za czasów Cyrusa Wielkiego i jest prawdopodobne, że pozwolenie na powrót do ojczyzny jak i pomoc w odbudowie Świątyni nastawiła Żydów pozytywie do Zoroastrianizmu

Niektórzy historycy utrzymują również, że Hellenizm – czyli kultura i myśl grecka, którą przyniósł ze sobą podbój Aleksandra Wielkiego w latach trzydziestych IV w. p.n. e. – również miał wpływ na Judaizm w okresie Drugiej Świątyni. Hellenizm doprowadził także do podziałów w społeczeństwie żydowskim, ponieważ niektórzy Żydzi odmawiali przyjęcia greckiej kultury i myśli.

Niektóre społeczeństwa żydowskie żyły pod panowaniem Rzymu od co najmniej II w. p.n.e. a Żydom zazwyczaj pozwalano praktykować własne tradycje religijne. Do interwencji Rymu w Judei – a więc historycznej ojczyźnie Żydów – doszło dopiero w 64 r. p.n.e. kiedy rzymski generał Pompejusz wziął udział w wojnie domowej między siłami dwóch pretendentów do tronu Judei, co skończyło się opanowaniem Judei przez Rzym.

Po zdobyciu kontroli Rzymianie utrzymywali dotychczasowa politykę zezwalania ludności lokalnej na praktykowanie własnych tradycji. Mimo to w Judei działały ruchy niepodległościowe a pomiędzy różnymi stronnictwami politycznymi wybuchały konflikty, co utrudniało sprawowanie władzy zarówno Rzymianom jak i wyznaczonym przez nich lokalnym przywódcom żydowskim.

W latach 66-70 n.e. oraz 132-135 n.e. miały miejsce obejmujące znaczne tereny powstania Żydowskie przeciwko Rzymskiej władzy. Po stłumieniu powstania Bar Kochby w 135 roku, Rzymianie zmienili nazwę prowincji Judea na Syria-Palestyna, dotychczasowe miasto Jerozolima nazwali Aelia Capitolina, usuwając w ten sposób związek między Żydami i ich ziemią. Duża liczba Żydów została deportowana do innych części imperium, i wielu dostało się do niewoli.

Przez te konflikty w społeczeństwie zaczęły pojawiać się pytania co to naprawdę znaczy być Żydem i jaki Żydzi powinni mieć stosunek do Rzymskiej władzy. Konflikty te doprowadziły też do wyznaczenia wyraźniejszej granicy między Judaizmem a rodzącym się chrześcijaństwem.