Główna zawartość
Historia świata
Kurs: Historia świata > Rozdział 6
Lekcja 9: Przegląd historii Chin w latach 1911-1949Przegląd historii Chin w latach 1911 - 1949 - film z polskimi napisami
Stworzone przez: Sal Khan.
Chcesz dołączyć do dyskusji?
Na razie brak głosów w dyskusji
Transkrypcja filmu video
Dla tych, którzy dopiero zaczynają uczyć się o historii Chin z pierwszej połowy XX wieku może być ona nieco zagmatwana. Tak więc celem tego filmu jest omówienie, przybliżenie ogólnego
zarysu pierwszej połowy XX wieku w Chinach, Na początku XX wieku następuje koniec rządów
dynastii cesarskich w Chinach. To wielkie wydarzenie. Chiny były rządzone przez różne dynastie przez wiele tysięcy lat. Ale w miarę jak wkraczamy
w XX wiek, rządy dynastyczne, a konkretnie rządy dynastii Qing
stawały się coraz słabsze. Chiny znacząco ucierpiały
z rąk Japończyków podczas pierwszej wojny chińsko-
-japońskiej pod koniec XIX wieku. Wśród opozycji narastało
niezadowolenie z tego, że dynastia, że cesarze nie modernizują Chin
w wystarczającym stopniu. Pamiętajmy, że jest to początek XX wieku. Reszta świata stawała się
bardzo, bardzo nowoczesna. Reszta świata stawała się
bardzo, bardzo nowoczesna. W XIX wieku Chiny ucierpiały
z rąk zachodnich potęg, które wywierały w Chinach swój
własny imperialny wpływ. które wywierały w Chinach swój
własny imperialny wpływ. Wielu ludzi uważało, że było to
spowodowane tym, że Chiny nie były tak zmodernizowane
gospodarczo, politycznie i technologicznie, jak powinny być. Przenieśmy się teraz do roku 1911. Miało wtedy miejsce tak zwane
powstanie w Wuchangu, które doprowadziło do obalenia dynastii Qing. W 1912 roku została utworzona Republika
Chińska ze stolicą w Nankinie. W Nankinie, o tutaj,
została ona ustanowiona. Pekin natomiast był oczywiście
siedzibą chińskiej dynastii. Pierwszym tymczasowym prezydentem Republiki Chińskiej był
dr Sun Jat-sen, to on. Właściwie nie brał on
bezpośredniego udziału w tym powstaniu, które ostatecznie doprowadziło do obalenia dynastii Qing. Był wtedy w Denver, Kolorado. Ale był on wiodącą lub
jedną z wiodących postaci w okresie poprzedzającym powstanie,
jedną z wiodących postaci które stanowiły opozycję i próbowały wiele razy obalić dynastię. Ale Sun Yat-sen nie był sam,
był on w zmowie z Yuan Shikaiem, który był
generałem w starej dynastii. Ma on swoją własną
fascynującą historię. Sun Yat-sen zawarł
układ z Yuan Shikaiem, który miał wielkie polityczne ambicje. Yuan Shikai stwierdził - 'hej, jeśli
uda mi się nakłonić cesarza Puyi' - - ostatniego cesarza Chin - 'jeśli
uda mi się nakłonić go do oficjalnej abdykacji,
chcę zostać prezydentem'. Sun Jat-sen się na to zgodził, i w ten sposób Yuan Shikai
został prezydentem Republiki Chińskiej. Ale to było dla niego za mało. W 1915 roku ogłosił się cesarzem, co, jak łatwo się domyślić,
nie ucieszyło zbyt wielu ludzi, bo mieli oni już dość cesarzy. W 1916 roku abdykuje, a następnie umiera. I rozpoczyna się wtedy okres niezwykle rozdrobnionych rządów w Chinach. Nawet pod rządami cesarskimi
chińskie wojsko nie było jednym, skonsolidowanym organem. Było ono kontrolowane przez
różnych watażków z różnych regionów, z których
każdy był wierny cesarzowi. Po abdykacji i śmierci Yuan Shikaia w 1916 roku, a nawet wcześniej, gdy ogłosił się cesarzem, ludzie nie chcieli
przysięgać mu wierności. W ten sposób rozpoczyna
się okres znany jako era militarystów w Chinach. To okres największego rozbicia Chin, bez żadnego scentralizowanego przywództwa.
Każdy z tych regionów -- Ta mapa pokazuje z grubsza,
jak wyglądały Chiny podczas ery militarystów. Każdy z tych regionów
był kontrolowany przez innego watażkę, który był odpowiedzialny za inne wojsko. Podczas trwania ery militarystów, zwłaszcza gdy cofniemy się
do wczesnych lat 20-tych, a do roku 1921 w szczególności,
Sun Jat-sen nie spoczął na laurach. Udał się na południe, do Kantonu i ustanowił tam rewolucyjny rząd, który dążył do ponownego umocnienia władzy
w Chinach i przywrócenia Republiki Chińskiej. Udaje się więc tam, ale niestety w 1925 roku umiera na raka. Partię przez niego zapoczątkowaną, znaną jako Kuomintang...
Pozwólcie, że to zapiszę. ...Kuomintang... Zasadniczo, przechodzi ona w ręce Generalissimusa Czang Kaj-szeka. Mówimy, że władza zasadniczo
przeszła w jego ręce Mówimy, że władza zasadniczo
przeszła w jego ręce dlatego, że kontrolował on większość sił wojskowych Kuomintangu. I jest to w zasadzie bardzo
wczesne stadium tego, co później przerodzi się
w wojnę domową w Chinach, bo w okresie od 1921 roku
aż do śmierci Sun Jat-sena można było zaobserwować dużą współpracę pomiędzy chińskimi nacjonalistami,
Kuomintangiem, Związkiem Radzieckim
i Komunistyczną Partią Chin. Próbowali wspólnie dojść do tego, w jaki sposób Chiny
mogłyby się zjednoczyć. Ale kiedy Sun Jat-sen umiera
i władza Kuomintangu przechodzi w ręce
generalissimusa Czang Kaj-szeka, ten zaczyna umacniać swoją władzę. Na samym początku nie antagonizuje komunistów, ale w 1927 roku, zaczyna rosnąć w siłę, zaczyna łączyć różne frakcje na terenie Chin. Czyli udaje mu się umocnić władzę. Ale zaczyna też zwalczać komunistów. Czang Kaj-szek,
w 1927 zaczyna walczyć z komunistami. A komuniści mówią - 'hej, to my naprawdę reprezentujemy ducha
tego, co reprezentował Sun Jat-sen' - a Kuomintang prowadzony przez
Czang Kaj-szeka odpowiada - a Kuomintang prowadzony przez
Czang Kaj-szeka odpowiada - - 'nie, nie, nie, to my reprezentujemy
to, co Sun Jat-sen reprezentował, kiedy ustanowił Republikę Chińską'. I tak w 1927 r. rozpoczęła się
chińska wojna domowa. I tak w 1927 r. rozpoczęła się
chińska wojna domowa. Doszło do niej, kiedy to Kuomintang, dążąc do konsolidacji władzy, nie tylko usiłował
skonsolidować władzę watażków, ale także zaatakował Partię Komunistyczną. W czasie tych wszystkich wydarzeń,
na początku lat 30-tych, Japonia po raz kolejny próbuje narzucić swoją
imperialną, militarną potęgę na kontynent chiński. Zdobyli już Formozę, obecnie znaną jako Tajwan, i Koreę podczas pierwszej wojny chińsko-
-japońskiej pod koniec XIX wieku. Następnie, w 1931 roku, Japończycy
zaczęli wkraczać do Mandżurii. Był to początek wieloletniej okupacji i infiltracji Chin przez Japończyków. Trwało to aż do 1937 roku, kiedy to rozpoczęła się oficjalna wojna między Japończykami a Chińczykami. Mam tu mapę, która pokazuje ogromny zakres japońskiej kontroli w tym czasie. Tak więc we wschodniej Azji,
pomiędzy Chińczykami a Japończykami, II wojna światowa była tak naprawdę
tylko częścią wojny chińsko-japońskiej. Japończycy wkroczyli do Chin kontynentalnych na długo przed oficjalnym rozpoczęciem
II wojny światowej. W tym czasie Japonia wkracza do Mandżurii w 1934 roku,
a trzeba pamiętać, że Kuomintang, Partia Nacjonalistyczna
pod przywództwem Czang Kaj-szeka ściga komunistów. I w 1934 prawie ich już dopadł. Komuniści są niemal całkowicie pokonani. Są otoczeni przez Partię Nacjonalistyczną. Prowadzi to do ważnego
wydarzenia w historii Chin, słynnego Długiego Marszu, kiedy to Komunistyczna
Partia Chin, ich wojsko, maszeruje przez niezwykle trudny teren aż do północno-zachodniej części Chin. To jest mapa przedstawiająca
trasę Długiego Marszu. W tamtym momencie-- Komunistyczna Partia Chin wydawała się być
wtedy na straconej pozycji, w 1934 roku. To właśnie wtedy, podczas Długiego Marszu, Mao Zedong naprawdę zaczął się wyróżniać
i wykazywać zdolnościami przywódczymi. To właśnie dowodzenie
podczas Długiego Marszu, podczas odwrotu na północny zachód Chin pozwoliło Mao Zedongowi ostatecznie przejąć kontrolę nad
Komunistyczną Partią Chin. W późniejszych latach, wiemy,
że wojna chińsko-japońska praktycznie przerodziła się
w teatr działań II wojny światowej, a ostatecznie USA sprzymierzyły się
z aliantami przeciwko Japonii po ataku na Pearl Harbor. Potem, w 1945 roku, doszło do ataków na Hiroszimę i Nagasaki
z użyciem broni atomowej, co zasadniczo kończy teatr
działań na Pacyfiku. To klęska Japonii - Japonia
przegrała II wojnę światową. W tym momencie ponownie
wybucha wojna domowa pomiędzy dwoma partiami. Wojna domowa rozpoczęła się
w 1927 roku, i trwała dalej, ale kiedy pojawił się wspólny
wróg - Japonia, która wyraźnie agresywnie próbowała kontrolować
coraz więcej Chińczyków, zasobów, wywierać swój imperialny wpływ, obie strony na jakiś czas wstrzymały walki i stwierdziły - 'hej, musimy
pokonać tych Japończyków'. Jednak kiedy zakończyła się
II wojna światowa, w 1945 roku, kiedy Japończycy zostali pokonani, ponownie na pełną skalę
rozgorzała wojna domowa pomiędzy Komunistyczną Partią Chin a Kuomintangiem. pomiędzy Komunistyczną Partią Chin a Kuomintangiem. Prawdopodobnie był to
największy powrót w historii, wcześniej Komunistyczna Partia Chin
w 1934 i 1935 roku zdawała się być na krawędzi przegranej. Zostali wtedy zmuszeni do odwrotu. Udało im się powrócić do siły i w 1949-- jest wiele teorii, jak im się to udało. Może zdołali zyskać duże wsparcie od ludności wiejskiej. Albo umiejętniej zdobywali poparcie
niż Kuomintang. Albo umiejętniej zdobywali poparcie
niż Kuomintang. Ale o tym może pomówimy w innym filmie. Niemniej, w 1949 roku
udało im się pokonać Czang Kaj-szeka i Kuomintang, zmusić Kuomintang do
wycofania się na Tajwan, ustanowienia rządu na Tajwanie. I od tamtego czasu panuje ustanowiona przez
Komunistyczną Partię Chin w 1949 roku Chińska Republika Ludowa.