If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Holokaust - film z polskimi napisami

Omówienie Holocaustu oraz wydarzeń, które do niego doprowadziły, w tym przegląd NSDAP, Mein Kampf, ustaw norymberskich, itd. Dyskusja na temat terminu "genocyd".

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

W tym filmie porozmawiamy o jednym z najmroczniejszych rozdziałów w historii ludzkości - Holocauście, czyli ludobójstwie około 6 milionów Żydów oraz aż 11 milionów cywilów. Aby dobrze przybliżyć wam Holocaust, zaczniemy od I wojny światowej. Nawet przed I wojną światową dochodziło do rzezi, zwłaszcza Żydów, w takich miejscach jak Imperium Rosyjskie. Termin pogrom pochodzi z języka rosyjskiego i oznacza brutalne zamieszki lub napaści na ludność z mniejszości etnicznych. W XIX wieku miało miejsce kilka takich pogromów. Ale ich początki sięgają jeszcze czasów przed powstaniem tego słowa, bo już pierwszych krucjat. Na przykład podczas masakry w Nadrenii wielu Żydów zostało zaatakowanych i zamordowanych. Silny antysemityzm panował w dużej części Europy, w tym w Niemczech i Wschodniej Europie, w czasie wybuchu I wojny światowej. Jak już mówiliśmy w innych filmach, państwa centralne przegrały I wojnę światową, a traktat wersalski obarczył winą przede wszystkim Niemcy. Duma narodowa Niemiec została zdruzgotana. Przegrali wojnę. Stracili terytorium. Ich gospodarka jest w rozsypce. Muszą płacić reparacje. Właśnie w takich okolicznościach powstaje Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników (NSDAP) i w 1920 roku zastępuje Niemiecką Partię Robotników. Koncentrowała się ona na idei tożsamości narodowej i od początku była wroga grupom etnicznym, obwiniając za swoje problemy, w tym przegraną w wojnie często właśnie te grupy etniczne. W 1921 r. Hitler, który walczył podczas I wojny światowej i bazując na niektórych jego zapiskach można dojść do wniosku, że odnalazł tam swoje powołanie, stanął na czele Narodowosocjalistycznej Partii (NSDAP). Narodowi Socjaliści, w skrócie naziści, Partia Narodowosocjalistyczna - Partia Nazistowska. W 1923 roku Hitler podejmuje próbę obalenia rządu. Jednak jego pucz, jego przewrót, nie udaje się i zostaje on uwięziony. Podczas pobytu w więzieniu spisuje swój system przekonań, który ostatecznie zostaje opublikowany po jego wyjściu na wolność w 1925 roku pod tytułem Mein Kampf, który można przetłumaczyć na "Moja walka" lub "Moja bitwa" To fragment z Mein Kampf: "Jeżeli przyjrzymy się przyczynom upadku Niemiec, ostatecznym i rozstrzygającym powodem okaże się brak zrozumienia problemów rasowych, a szczególnie zagrożenia żydowskiego. Klęski na polach bitwy w sierpniu 1918 roku" - - odnosi się tutaj do końca I wojny światowej, "można byłoby zmieść z największą łatwością. Nie mogą się one mierzyć ze zwycięstwami naszego ludu. To nie to nas powaliło; powaliła nas siła, którą zorganizowano do tego nieszczęścia, przez systematyczne, w okresie wielu dziesięcioleci, obrabowywanie narodu ze wszystkich politycznych i moralnych instynktów oraz sił, które same w sobie czynią narody zdolnymi, a więc godnymi, istnienia". Zrzuca tu winę za klęskę Niemiec w I wojnie światowej na stosunkowo niewielką grupę etniczną. Jak więc widać, bardzo pokrętny umysł, bardzo pokrętne myślenie. "Utrata czystości rasowej rujnuje szczęście narodu na zawsze". Jest bardzo zaabsorbowany tą ideą czystości. "To powoduje stopniowe pogrążenie się ludzkości, a jego następstwa nigdy nie zostają usunięte z ciała i umysłu". Z biegiem czasu, choć na początku był on jedynie przywódcą niszowej partii, to w latach 20-tych, gdy niemiecka gospodarka jeszcze bardziej się pogorszyła i pojawiła się hiperinflacja, coraz więcej ludzi zaczęło popierać tych radykałów. W latach 30-stych NSDAP udało się zdobyć sporą ilość miejsc w niemieckim parlamencie. W 1933 prezydent Niemiec wyznaczył Hitlera na kanclerza, czyli odpowiednik premiera, mimo że naziści nie stanowili wtedy większości w parlamencie. Był to początek, jak określali to naziści, III Rzesza. Rzeszę może znaczyć też "imperium". Za I Rzeszę uważali Święte Cesarstwo Rzymskie, natomiast za II Rzeszę - Cesarstwo Niemieckie w okresie po Cesarstwie Rzymskim aż do I wojny światowej. Nie uznawali Republiki Weimarskiej, której nienawidzili, za III Rzeszę, traktowali ją raczej jako przejściową rzeszę. To o sobie myśleli jako o III Rzeszy, następcach Cesarstwa Niemieckiego i Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Gdy Hitler i naziści dorwali się do władzy, korzystali z niej bez zahamowań. Zaczęli prześladować swoich przeciwników politycznych zarówno poza partią, jak i wewnątrz niej. Rozpoczęli też wprowadzać w życie te pokręcone idee, o których Hitler pisał w Mein Kampf. W 1935 roku udało im się uchwalić ustawy norymberskie, które pozbawiły niemieckich Żydów obywatelstwa. Zakazały one też zawierania małżeństw między nieżydowskimi Niemcami a Żydami. To tylko jeden z wielu zabiegów, które będą kontynuować poniżać prawa Żydów w Niemczech. 1938 roku ma miejsce tak zwana Noc Kryształowa, czyli noc rozbitych szyb. Spalono setki synagog, tysiące żydowskich sklepów zostaje zniszczonych, a wielu Żydów ginie tej nocy. Potem, w 1939 roku, wojska hitlerowskie najeżdżają Polskę, co przez wielu historyków uważane jest za początek II wojny światowej. To, co stanie się znane później jako Holocaust, nabiera pełnego rozpędu w 1941 r. Żydzi bywają rozstrzeliwani na ulicach, we własnych domach, wielu z nich zostaje schwytanych i wysłanych do obozów koncentracyjnych. Aby zrozumieć skalę tej operacji, posłużymy się fragmentem z książki Michaela Berenbauma "The World Must Know" : "Polityka eksterminacji obejmowała wszystkie szczeble niemieckiego społeczeństwa i angażowała cały aparat niemieckiej biurokracji. Kościoły parafialne i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych dostarczały aktów urodzenia, które identyfikowały i izolowały Żydów. Poczta dostarczała zawiadomienia o identyfikacji, wywłaszczeniu, denaturalizacji i deportacji. Ministerstwo Finansów konfiskowało żydowskie majątki i nieruchomości. Ministerstwo Finansów konfiskowało żydowskie majątki i nieruchomości. Niemieckie firmy przemysłowe i handlowe zwalniały żydowskich pracowników, urzędników i członków zarządu, a nawet pozbawiły żydowskich udziałowców praw obywatelskich. Uniwersytety odmawiały przyjmowania żydowskich studentów, nie przyznawały stopni naukowych tym już się uczącym, i zwalniały żydowskich wykładowców. Rządowe biura transportu zajmowały się rozliczeniami z koleją za pociągi, które wiozły Żydów na śmierć". Rzecz w tym, że nie dałoby się tego zrobić tylko przy udziale Hitlera i kilku jego bliskich współpracowników. Do zgładzenia milionów ludzi na taką skalę potrzeba całego aparatu. I setki tysięcy, jeśli nie miliony ludzi były w to w jakiś sposób zaangażowane. Co najmniej kilkaset tysięcy ludzi w Niemczech musiało być świadomych tego, co się dzieje. Nie trzeba dodawać, że żniwo śmierci było ogromne. Tutaj przedstawiono wizualnie procent ludności żydowskiej zabitej w poszczególnych regionach. Jak widać, od 80 do 90 procent ludności żydowskiej w Niemczech, Czechosłowacji i Polsce zostało zabitych w trakcie Holokaustu. Na terytoriach okupowanych przez Niemcy w Rosji podczas II wojny światowej zginęło prawie tyle samo. We Francji, Włoszech, od 1/5 do 1/4 populacji została zabita. Aby nie posługiwać się jedynie liczbami, to zdjęcia dzieci, które przebywały w Auschwitz, jednym z najbardziej niesławnych obozów koncentracyjnych. Widać tu ich imiona, wiek, a później to, kiedy zostały zabite. Historycy uważają, że od pięciu do sześciu milionów Żydów zostało zabitych, Historycy uważają, że od pięciu do sześciu milionów Żydów zostało zabitych, w tym półtora miliona dzieci. Było to 2/3 żydowskiej populacji w Europie. Jednak Holokaust sięgał dalej. Uważa się, że ponad 10 milionów cywilów zostało zabitych w czasie Holokaustu. Zginęło ponad trzy miliony jeńców wojennych, a także inni ludzie, w tym kilkaset tysięcy Romów, zwanych często Cyganami, kilkaset tysięcy osób niepełnosprawnych, wiele tysięcy homoseksualistów zostało zamordowanych w czasie Holokaustu. Omówiliśmy już sporo z historii świata. Duża jej część, niestety, obfitowała w śmierć, zniszczenia, a czasem też prześladowania ludzi za ich etniczność. Ale nigdy wcześniej w historii świata nie widzieliśmy tego na taką skalę. Ponieważ zdawało się to być stosunkowo nowym konceptem, powstał nowy termin - genocyd. Został on stworzony przez Rafała Lemkina, ocalałego z Holokaustu, który stracił 49 członków swojej rodziny podczas Holocaustu. Genocyd, to znaczy ludobójstwo. Od greckiego genos – „rasa”, „plemię” i łacińskiego caedere – „zabijać”. Ale może ciekawszym od samej definicji słowa jest zastanowienie się - dlaczego do tego doszło? A może nawet co ważniejsze - jak ludzkość może tego uniknąć? Zostawiam was z tymi pytaniami. Jak myślicie, co było powodem, dlaczego do tego doszło? I czy uważacie, to samo może się wydarzyć w przyszłości? I czy uważacie, to samo może się wydarzyć w przyszłości? I jak możemy temu zapobiec?