If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Front macedoński i kampania serbska - film z polskimi napisami

Stworzone przez: Sal Khan.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Jak już wielokrotnie mówiliśmy, I wojna światowa wybuchła w 1914 roku, i zaczęło się od tego, że Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii, wykorzystując zamach na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda jako pretekst do wypowiedzenia wojny Serbii. Miało to miejsce 28 lipca 1914 roku, wtedy wypowiedzieli wojnę Serbii, i jeśli byłbyś ówczesnym analitykiem wojskowy, założyłbyś zapewne, że będzie to szybka akcja, i z tego samego względu Austro-Węgry były tak skore do wypowiedzienia wojny Serbii. Myśleli, że łatwo uda im się pokonać Serbów. Austro-Węgry, państwo położone tutaj, ogromna gopspodarka, ogromny wojskowy kompleks przemysłowy, ogromna armia. Serbia, dużo mniejsze państwo, dużo biedniejsze państwo. Walczyli też w kilku ostatnich wojnach. Byli bardzo słabo uzbrojeni. Każdy analityk wojskowy pomyślałby, że będzie to krótka wojna, ale 1914 rok nie poszedł po myśli Austro-Węgrów, i można to uznawać za ogromne zwycięstwo, i ogromne zaskoczenie, dla Serbów, że byli w stanie powstrzymać Austro-Węgrów. Serbowie utrzymują pozycje. Nie znaczy to jednak, że nie było bardzo, bardzo, bardzo krwawo. Przypuszczono kilka ofensyw przez granicę Serbii. Austro-Węgrzy na krótko zdobyli Belgrad. Serbowie szybko go odzyskali. W międzyczasie dziesiątki, setki tysięcy ludzi ginęło, ale pod koniec 1914 zadziwiłbyś analityka wojskowego, że Serbom udało się przetrwać pomimo gorszego sprzętu i tego, że byli mniejszym krajem. Ale szczęście Serbów już im tak nie dopisywało w 1915 roku. W 1915 do Austro-Węgrów dołączyły inne strony chętne do wojny z Serbami. W szczególności mamy Bułgarów, którzy do roku 1915 próbowali się zorientować, po której stronie wojny wolą być, ale że mieli już kilka bitew i wojen z Serbią na koncie, ostatnią w 1914 roku, to byli chętni odzyskać część terytorium, więc w 1915 Bułgarzy dołączyli do wojny po stronie państw centralnych i tak, pod koniec 1915 mamy wspólną ofensywę pomiędzy Bułgarią, Austro-Węgrami i Niemcami przeciw małemu państwu Serbii, a interesem Niemców, poza tym, że chcieli wesprzeć swojego sojusznika, Austrię, to chcieli mieć kontrolę nad koleją od Berlina do Konstantynopola, a ta przebiegała przez Serbię, więc jeśli udałoby im się ją przejąć, pokonać Serbię w wojnie, byliby w stanie wysyłać zaopatrzenie znacznie łatwiej swojemu sojusznikowi, Imperium Osmańskiemu. Więc w październiku 1915 roku, październik 1915, mamy połączoną ofensywę pomiędzy armią niemiecką, i sytuacja ta jest przedstawiona na mapie o tutaj. To 3 Armia Austrii, to 11 Armia Niemiecka. To 1 Armia Bułgarska, a to 2 Armia Bułgarska, ich połączona ofensywa to ogromny sukces dla państw centralnych. Udało im się wkroczyć do Serbii. To naprawdę imponujące ze strony Serbów, że potrzeba było tyle siły, aby przedrzeć się przez Serbię, ale ostatecznie im się to udało i zasadniczo okupowali wtedy całą Serbię. Sprawili, że armia serbska się wycofała i jedynym pozytywem dla Serbów było to, że pewnej części armii udało się uciec przez Czarnogórę i Albanię wraz z cywilami, zostali później przejęci przez aliantów, przez ententę, i mogli się zregenerować i dołączyć o tu, na front macedoński. Tak więc w 1915 państwa centralne szturmują na Serbię, i dla każdego obserwatora Serbia jest praktycznie przegrana. W czasie tych wydarzeń alianci zauważyli, że Serbia jest w bardzo trudnej sytuacji, i pod koniec 1915 roku zaczęli.. francuskie i brytyjskie siły zaczęły lądować w Salonikach, o tutaj, w celu, zdawałoby się, udzielenia pomocy serbskim wojskom. Nie udało im się dotrzeć i zadziałać na czas, by zapobiec wydarzeniom z października 1915 roku. Kilku francuskim oddziałom udało się odwrócić uwagę 2 Armii Bułgarskiej, co przyczyniło się do ucieczki Serbów, ale ogólnie rzecz biorąc zaczęli okopywać się o tutaj, wokół Salonik. Ciekawe jest to, mówimy teraz o tym regionie na terenie Macedonii Greckiej, i w tym momencie wojny Grecja pozostawała neutralna. Król skłaniał się ku... Król Konstantyn I, skłaniał się ku państwom centralnym, podczas gdy premier, mam nadzieję że poprawnie to wymówię, Wenizelos, sympatyzował z partiami alianckimi, widać więc mocną rozbieżność zdań między tymi dwoma, i choć premier zrezygnował ze stanowiska, to nadal miał swoich zwolenników, zwłaszcza w Macedonii Greckiej, oraz oczywiście wśród aliantów. Tak więc na początku 1916 Wenizelos dokonał przewrotu wojskowego w Macedonii i Grecji, w szczególności wokół Salonik, które praktycznie były w kontroli alinatów, mimo że Grecja była ogólnie... była oficjalnie neutralna. Tak więc mamy przewrót Wenizelosa, który doprowadził do ciekawej sytuacji. Po przewrocie Wenizelosa, Grecja, Macedonia Grecka, jest pod kontrolą zwolenników Wenizelosa i zwolenników aliantów, a reszta Grecji jest wciąż lojalna królowi, który skłania się ku państwom centralnym, ale nie jest do końca pewne, co chce z tym zrobić. Gdy wchodzimy w rok 1917, alianci zaczynają być bardziej stanowczy. W 1917 nakładają blokadę. Nakładają blokadę na południową Grecję. Oczywiście blokady zawsze sprawiają wiele trudności, trudności ekonomicznych, związanych z ludźmi, cywilami, ale ta zasadniczo doprowadziła w czerwcu 1917 do tego, że Konstantyn I... do oddania władzy przez Konstantyna i w zasadzie w tym momencie cała Grecja jest pod... wspiera aliantów i tak Grecja przechodzi na stronę aliantów. A więc, na tej mapie widać siły alianckie, siły ententy i państw centralnych, Grecja, o tutaj, jest przedstawiona po stronie aliantów, choć oficjalnie była neutralna do roku 1917, dopiero po przewrocie... po oddaniu władzy przez Konstantyna I, Grecja oficjalnie staje po stronie aliantów. Tak więc wygląda sytuacja, gdy wkraczamy w rok 1918. Wojska serbskie są przegrupowane i od tego momentu nazywamy to frontem macedońskim. Serbia przegrała z państwami centralnymi. Przegrupowane serbskie wojska znajdują się w Salonikach. Przetransportowano je do Salonik i ogólnie do Macedonii Greckiej. Mamy teraz grecką armię, która jest po stronie aliantów. Mamy brytyjską i francuską armię, które we wrześniu 1918 roku są gotowe do ofensywy. Trzeba też pamiętać, co się działo wtedy z resztą Europy. Możesz kojarzyć sierpień 1918 roku, zaczęła się wtedy ofensywa 100 dni, zakończona zwycięstwem aliantów na zachodnim froncie, o czym szybko rozeszły się wieści. Wspaniale wpłynęło to na morale aliantów, już nie tak dobrze na morale państw centralnych, i tak, września 1918 roku, mamy aliancką ofensywę pochodzącą z Grecji, z regionu, który można chyba nazywać Macedonią Grecką. Bardzo skuteczna. Udało im się odzyskać Serbię, a niektóre brytyjskie siły były w stanie udać się na wschód i przejąć Konstantynopol. I tak ten fragment, front macedoński jest częścią tego, co obserwowaliśmy na froncie zachodnim, w pewnym sensie końcem ambicji państw centralnych w I wojnie światowej i kończy się rozejmem na tym froncie, i jak wiemy, do listopada 1918 roku praktycznie mamy rozejmy i zawieszenia broni na wszystkich głównych frontach i alianci ostatecznie zwyciężają.