If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

OBEJRZYJ: Rewolucja naukowa i wiek Oświecenia

Omówienie tego, w jaki sposób rewolucja naukowa katalizowała epokę oświecenia poprzez rozważenie stopnia, w jakim oświeceniowe idee były, a nawet mogą zostać zrealizowane.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Wkraczamy w lata 1500, renesans trwa już od około 200 lat. Zwłaszcza w Europie na nowo odkrywa się wiedzę Greków i Rzymian i kiedy wchodzimy do XVI wieku, zaczynają sięgać dalej niż wiedza pochodząca od Greków i Rzymian. W 1543 r. Mikołaj Kopernik publikuje "O obrotach sfer niebieskich", słynących z zasugerowania, że Ziemia nie jest centrum wszechświata, tylko że obraca się wokół Słońca. Ważne w niej było to, że rzuciła wyzwanie wiekom starych wyobrażeń o działaniu wszechświata i na poziomie meta chodziło o wykorzystanie nowych metod i dowodów w celu wyciągnięcia wniosków bez względu na to, jak bardzo rewolucyjne mogą one być. Ta publikacja jest często przywoływana jako początek tego, co będzie znane jako rewolucja naukowa. Wielu ludzi uważa za kamień węgielny rewolucji naukowej publikację Newtona z 1687 r. , "Matematyczne zasady filozofii naturalnej", i jest to niezwykle potężna publikacja. Opisuje ona prawa wszechświata, jest to wszechświat, w którym większość rzeczy można wyjaśnić prostymi zasadami, matematyką. Było to tak niesamowite, że nikt nie tego kwestionował przez ponad 200 lat, dopóki na scenie nie pojawił się Albert Einstein z jego teoriami względności. Ale nawet dzisiaj uczy się praw Newtona na pierwszym roku zajęć z fizyki, uczy się ich na zajęciach wprowadzających z inżynierii. Mamy więc wiele rzeczy do przemyślenia, dlaczego wydarzyło się to w tym czasie, jak było to związane z renesansem, jak było to związane z tym, co się działo w ówczesnej polityce w Europie? Nie trzeba chyba dodawać, że dało to ludzkości nową perspektywę o wszechświecie, dało nowe możliwości, zaczęliśmy kwestionować wszystkie założenia i w ten sposób wkraczamy w późne lata 1600 i wczesne lata 1700, ludzie zaczynają próbować używać tych samych narzędzi, tego samego dedukcyjnego rozumowania na niektórych z najstarszych pytań, jakie kiedykolwiek zadała sobie ludzkość, pytaniach takich jak: Jakie prawa mamy jako istoty ludzkie? Komu przysługują te prawa? Jakie mamy wobec siebie obowiązki i zobowiązania? Jaka jest rola rządu? Kto ma prawo do rządzenia? Niektóre z tych pytań były pożywką filozofów i religii od tysięcy lat. Ale teraz pojawiły się moc i narzędzia i wyzywające idee rewolucji naukowej. Ten ruch filozoficzny związany z rewolucją naukową jest znany jako Oświecenie. I żeby dać przykład sposobu myślenia w czasie Oświecenia, oto fragment autorstwa Johna Locke'a, uważanego za jeden z filarów Oświecenia. Został on opublikowany w 1689 roku i jest to "Drugi traktat o rządzie". "W stanie natury ma rządzić obowiązujące każdego prawo natury." "Rozum, który jest tym prawem," czyli rozum jest prawem, który rządzi naturą, "uczy cały rodzaj ludzki, jeśli tylko ten chce się go poradzić," "że skoro wszyscy są równi i niezależni, nikt nie powinien wyrządzać" "drugiemu szkód na życiu, zdrowiu, wolności czy majątku." "(...)wtedy, kiedy jego własne samozachowanie nie jest wystawione na szwank," "powinien także, według swych możliwości, zachować resztę rodzaju ludzkiego." "Nie powinien on ograniczać bądź pozbawiać innego życia" "ani niczego, co służy jego zachowaniu, a więc wolności," "zdrowia, ciała czy dóbr, chyba, że w ten sposób" "ma zostać wymierzona sprawiedliwość przestępcy." Parafrazując, mówi on o tym, że rozum jest tym naturalnym prawem, które powinno regulować ludzkie działania i mówi, że nikt nie powinien krzywdzić nikogo innego i że jeśli nie będziemy ze sobą konkurować, np. wystarczy jedzenia tylko dla jednego, a jest nas dwóch, to w takim razie byśmy o nie walczyli, ale gdybyśmy postanowili nie walczyć, powinniśmy starać się pomagać sobie nawzajem i powinniśmy starać się ocalić resztę ludzkości. I jeśli nie w imię sprawiedliwości, to nie masz prawa zabierać lub utrudniać życia albo tego, co pomaga chronić życie, wolności, zdrowia, kończyny, lub towaru innego rodzaju. Możesz powiedzieć, hej, czy to nie po prostu zdrowy rozsądek? Prawda, że religie przez cały czas dotykały niektórych z tych kwestii, ale trzeba też pamiętać, że był to czas, kiedy królowie i cesarze rządzili światem. Co dawało im takie prawo? Dlaczego niektórzy ludzie są niewolnikami, a inni nie? Dlaczego niektórzy ludzie na świecie mają prawo do posiadania innych ludzi? Tak więc bardzo kontrowersyjne było kwestionowanie niektórych z tych podstawowych pojęć tego, kto powinien rządzić, kto ma prawo rządzić, i w jakim stopniu ludzie powinni sprawować kontrolę nad sobą, więc biorąc pod uwagę te wyzywające pojęcia Oświecenia, a John Locke był tylko jedną z ważnych, znaczących osób tego około 100-letniego okresu, to nie jest zaskoczeniem. że kiedy wkraczamy w późne lata 1700 i początek lat 1800, mamy wtedy cały szereg rewolucji, zwłaszcza w obu Amerykach, w dużym stopniu zainspirowanych przez idee Oświecenia, sprawami takimi jak życie, wolność, zdrowie, rzeczy, na które powołuje się Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych. Przywoływane są podczas Rewolucji Francuskiej. W różnych rewolucjach w Ameryce Łacińskiej także się na nie powołuje. Jednym z powodów, dla których Oświecenie pojawiło się w tamtym czasie, to nie tylko nowe sposoby myślenia i możliwości kwestionowania pojęć, ale też to, że społeczeństwo miało wtedy obowiązek myśleć nieco głębiej o tych koncepcjach, ze względu na rosnącą siłę dzięki rewolucji naukowej. Stało się to jeszcze bardziej istotne gdy ta nauka została zastosowana podczas rewolucji przemysłowej. Społeczeństwo mogło wtedy produkować więcej niż kiedykolwiek wcześniej, ale jak już mówiliśmy w innych filmach, rewolucja przemysłowa miała pewien "głód" na surowce i rynki zbytu, na których można by sprzedać gotowy produkt. Pozwoliło to również na potężniejsze bronie i sposoby do projekcji władzy i kontrolowania większego imperium, metody komunikacji, metody siły, i wielu historyków przypisuje to wprost do wieku imperializmu, gdzie szczególnie zachodnioeuropejskie potęgi poszukiwały obszarów do pozyskania surowców i rynków zbytu gdzie mogliby sprzedać swoje gotowe produkty. I tak jak świat uprzemysłowiony miał coraz większą władzę, te idee oświecenia stały się może nawet bardziej istotne, nawet jeśli mogły nie zostać wdrożone konsekwentnie w epoce imperializmu. I jak widzieliśmy w innych filmach, mimo że technologia ta wciąż przyspiesza podczas rewolucji przemysłowej, filozofia i ramy moralne nie przyspieszają wraz z nią a XX wiek okazuje się być jednym z najkrwawszych wieków w całej ludzkiej historii, więc pozwólcie, że was zostawię z ostatnią serią pytań. Kiedy wchodziliśmy w XIX wiek, mówiliśmy o różnych ruchach niepodległościowych, zwłaszcza w obu Amerykach, o zniesieniu niewolnictwa w większości świata w tym okresie czasu, więc w pewnym stopniu wygląda na to, że idee oświecenia oddziałują, ale dokładnie w tym samym czasie mamy wiek imperializmu, gdzie coraz więcej kontroli jest wywierane na ludzi na całej planecie. To wszystko sięga zenitu podczas I Wojnie Światowej, jednym z najkrwawszych konfliktów w całej ludzkiej historii. Więc do jakiego stopnia Oświecenie pomogło światu i w jakim stopniu się nie udało? A może w pewnym sensie rzeczy takie jak I i II wojna światowa były bólami porodowymi, stanem przejściowym ze świata przed Oświeceniem, to w takim razie jak blisko jesteśmy tych ideałów obecnie? Będę mówił o tym w następnym filmie i poruszę kwestie praw człowieka i tego, jak my jako cywilizacja staramy się to wprowadzać po II wojnie światowej.