Przykłady dobry praktyk: nauka programowania w szkole podstawowej

Nasza klasa to połączona grupa 20. uczniów z czwartej i piątej klasy. Jako szkołą zdecydowaliśmy się wprowadzić do zajęć kurs programowania, realizowany za pomocą działających jako wolontariusze web developerów. Spotykaliśmy się na 45 minut tygodniowo przez trzy miesiące.

Wiedzieliśmy, że chcemy uczyć programowania komputerowego, ale jednocześnie mieliśmy świadomość, że chcemy go uczyć dzieci młodszych niż w przypadku większości szkół. Musieliśmy zwracać szczególną uwagę na to, jak nasi uczniowie reagują na podawane im treści. Cały czas musieliśmy być przygotowani na zmiany, dostosowywanie i usuwanie niepracujących strategii jednocześnie.

Naukę zdecydowaliśmy się zacząć w sposób będący od razu wielkim wyzwaniem - od pokazywania dzieciom rzeczywistych, opartych na składniach języków programowania. Wiedzieliśmy przy tym, że zawsze możemy przejść do bardziej obrazkowego, przeciągnij-i-upuść podejścia późnej.

KA świetnie wpisało się w nasze cele. Wszystkie obecne na platformie lekcje wprowadzające stosują jeden z języków programowania - JavaScript. Wiedzieliśmy przy tym o wielu innych opcjach, które stosują obrazkowe "przeciągnij-i-upuść" w nauce programowania. Przygotowani byliśmy, by porzucić KA dla nich w razie, gdyby uczniowie nie byli w stanie złapać JavaScript w formie, w jakiej jest tam ono podawane.

Na szczęście nasi uczniowie nie mieli większych trudności w używaniu JavaScript, dlatego postanowiliśmy trwać przy KA i nie moglibyśmy być bardziej zadowoleni z wyboru. Jakość i płynność lekcji oferowanych przez KA jest nie do porównania z niczym. Zdaliśmy sobie sprawę z tego bardzo szybko - gdy nasi uczniowie zaczęli błagać innych nauczycieli oraz rodziców, by ci pozwolili im pracować na Khan Academy poza szkołą i poza naszymi regularnymi zajęciami. Kiedy uczeń błaga o dodatkowe zadanie domowe jest w tym znak, że w treściach Khana musi być coś wyjątkowego.

Mieliśmy poczucie, że regularne, długie wykłady mogą nie być najbardziej efektywnym podejściem w nauce dla uczniów na podstawowym poziomie zaawansowania. Stąd nasz harmonogram dnia wyglądał następująco:

Wykłady byłyby zorientowane wokół konkretnego tematu, na przykład: czym jest zmienna? Małe zestawy treści byłyby omawiane z instruktorem, po czym temat dyskutowany byłby przez uczniów w klasie i wyjaśniany sobie nawzajem.

Po wykładzie rozpoczynałby się czas prawdziwego kodowania. Przez czas pierwszych trzech miesięcy uczniowie pracowali na lekcjach każdy w swoim tempie w klasie. Wielu z nich uczyło się tak także w domu. Przez kolejne trzy miesiące uczniowie realizowali projekty wspólnie.

W ramach projektów praca odbywała się w 3-4 osobowych grupach i polegała na przełączeniu kontrolki na klawiaturze w połowie określonego bloku czasowego. Zwycięskie zespoły nagradzane były dodatkowymi punktami dla uczniów wchodzących w skład tych zespołów. Był to dobry sposób na wyłapywanie, którzy z naszych podopiecznych nie radzą sobie z materiałem tak szybko, jak pozostali. Pozwalało to również uczniom z większą ilością punktów na ugruntowywanie swojej wiedzy poprzez douczanie kolegów.

Na końcu, gdy do końca lekcji zostawało 5 minut, jeden z uczniów prezentował klasie albo projekt, nad którym pracowano, albo szczególnie ciekawe zagadnienie, które zwróciło ich uwagę podczas lekcji. Wielu uczniów błagało, by móc prezentować coś każdego dnia, tematów do prezentacji nigdy nam nie brakowało! Regułą była także sesja Q&A (pytań i odpowiedzi), w ramach której osoba prezentująca odpowiadała na pytania nauczycieli i kolegów.

Oprócz dni, gdy lekcje działy się naturalnym rytmem, zdarzało się, że uczestniczyli w nich za pomocą Google Hangout także zaproszeni goście. Jednym z nich był twórca popularnego komputera Raspberry Pi, który powiedział kilka słów od siebie oraz odpowiedział na pytania uczniów. Gościliśmy również prominentnych pracowników firm, którzy uczyli nas, jak roboty mogą być programowane w języku JavaScript, czyli tym, którego się uczyliśmy.

Dobierając gości, staraliśmy się pokazywać, jak ogromnie zróżnicowane i dynamiczne jest środowisko związane z technologiami, w ramach czego zapraszaliśmy do nas ludzi z różnych krajów, kultur, o różnym pochodzeniu etnicznym i różnej tożsamości płciowej.

W ostatnich czterech tygodniach naszych lekcji pilotażowych utworzone zostały grupy 3-4 osobowe, których zadaniem była praca nad projektami podsumowującym. Projekty te miały być tworzone samodzielnie i w formie współpracy wszystkich członków zespołu. Na koniec były one prezentowane rodzicom oraz nauczycielom w szkole z okazji Dnia Rodzica.

Jesteśmy bardzo dumni z ogromu pracy włożonego przez naszych podopiecznych w ich dzieła. Niżej możecie zobaczyć ich próbkę: