Zamiana ułamków dziesiętnych okresowych na zwykłe (część 1)

W tej prezentacji chcę pokazać jak przekształca się okresowe ułamki dziesiętne w ułamki zwykłe. Wybierzmy jakiś przykład. Powiedzmy, że mamy 0,7 „w okresie”. { w Polsce używa się zapisu 0,(7) } Ta kreska oznacza, że siódemki ciągną się w nieskończoność. To się równa 0,7777… i tak dalej. Siódemki ciągną się bez końca. Aby przekształcić okresowy ułamek dziesiętny w ułamek zwykły wykorzystamy zmienną. Pokażę to krok po kroku. Niech będzie to zmienna x. Zatem x = 0,7777… Ile to będzie 10x? Zapiszmy: 10x = 10 * 0,7777… Nie muszę tego liczyć. Mnożenie przez 10 sprowadza się do przesunięcia przecinka w prawo. Mamy zatem 7,777… Albo 7,7(7). W tym cała metoda. (Dopiszę znak równości.) x = 0,777… 10x to kolejna liczba bez końca. Możemy jednak pozbyć się tego ogona, jeśli odejmiemy x od 10x. Bo x to ciąg siódemek po przecinku a w 10x też mamy ciąg siódemek po przecinku. Jeśli to zrobimy, zostanie nam 7. Przepiszę od nowa. 10x = 7,7(7) czyli 7 przecinek 7 w okresie. Wcześniej przyjęliśmy natomiast, że: x = 0,7(7) czyli 0 przecinek 7 w okresie. Co zostanie, jeśli odejmiemy x od 10x? Odejmijmy żółtą liczbę od zielonej. 10 sztuk czegoś minus 1 sztuka to 9 sztuk tego czegoś. To będzie równe… Ile to jest: 7,7777… – 0,7777… To będzie 7! Ogony się skracają i zostaje nam samo 7. Tak samo tutaj: 7 w okresie znika i zostaje 7. Uzyskujemy równanie: 9x = 7 Aby obliczyć x, dzielimy obie strony przez 9. Równanie ma trzy strony, ale dwie ostatnie to to samo. Otrzymujemy wynik: x = 7/9 Zróbmy inny przykład. Zostawię ten jako ściągawkę. Niech będzie… 1,2(2) To jest to samo, co 1,2222… Ta kreska oznacza, że cyfry pod nią powtarzają się w nieskończoność. Tak jak wcześniej, przypiszmy temu x. Teraz pomnóżmy x przez 10. 10x = 12,2(2) Czyli 12,222… Teraz odejmijmy x od 10x. To łatwe, ale zapiszę, żeby nie było wątpliwości. x = 1,2(2) Jeśli odejmiemy x od 10x, co nam zostanie? Po lewej stronie równania mamy 10x – x = 9x A tutaj? Ciągi dwójek się skracają. 2 w okresie minus 2 w okresie równa się 0. Zostaje nam więc 12 – 1 = 11 Mamy równanie: 9x = 11 Dzielimy obie strony przez 9 i otrzymujemy: x = 11/9