Główna zawartość
Równania różniczkowe
Kurs: Równania różniczkowe > Rozdział 2
Lekcja 3: Metoda współczynników nieokreślonychMetoda nieokreślonych współczynników 1 — film z polskimi napisami
Użycie metody nieokreślonych współczynników do rozwiązania niehomogenicznych liniowych równań różniczkowych. Stworzone przez: Sal Khan.
Chcesz dołączyć do dyskusji?
Na razie brak głosów w dyskusji
Transkrypcja filmu video
Teraz jesteśmy gotowi do rozwiąznia
niejednorodnego liniowego równania różniczkowego drugiego rzędu
ze stałymi współczynnikami. Co to wszystko znaczy? Cóż oznacza to że równanie
będzie wyglądało tak. A razy druga pochodna plus
B razy pierwsza pochodna plus C razy funkcja
równa się g od x. Zamin zrobimy konkretny przykład,
chciałbym pokazać wam coś interesującego. Ogólne rozwiązanie tego
niejednorodnego równania jest tak naprawdę równe ogólnemu
rozwiązaniu jednorodnego równania plus szczególne rozwiązanie. Zaraz wytłumaczę co to oznacza. Załóżmu więc że h jest rozwiązaniem jednorodnego równania. h jest jednorodne. I to będzie dobrze pasowało, bo
h jak jednorodne(ang. homogeneous). h jest rozwiązaniem dla
równania jednorodnego. Powinien istnieć jakiś skrócony
zapis dla jednorodności. Co to znaczy? Oznacza to że A razy druga
pochodna h plus B razy pochodna h plus C razy h
jest równe 0. To miałem na myśli, kiedy powiedziałem
że h jest rozwiązaniem -- i właściwie na razie powiedzmy, że h jest
ogólnym rozwiązaniem dla tego jednorodnego równania. I teraz umiemy to rozwiązać. Trzeba znaleźć równanie charakterystyczne,
zależne od tego ile mamy pierwiastków oraz czy są one
rzeczywiste czy zespolone. I możesz znaleźć rozwiązanie ogólne. Następnie jeżeli masz warunki
początkowe, możesz je podstawić i wyliczyć wartości stałych. No dobrze. Załóżmy teraz ze g jest rozwiązaniem. Jednak nie, już użyłem g tutaj. Cóż, nie lubię używać samogłosek. Powiedzmy j. Załóżmy że j jest szczególnym
rozwiązaniem tego równania różniczkowego. Co to znaczy? Rozumiemy przez to że A razy
druga pochdona j plus B razy pochodna j plus C razy j
jest równe g od x. Prawda? Zdefiniowaliśmy więc właśnie j od x
jako rozwiązanie szczególne. Zamierzam wam teraz pokazać, że
j od x plus h od x także jest rozwiązaniem wyjściowego
równania. I to jest rozwiązanie
ogólne dla tego niejednorodnego równania. Zanim jednak to udowodnię matematycznie, zastanówmy się
jaką możemy mieć tu intuicję? Cóż, kiedy podstawisz tutaj h
otrzymasz zero. Kiedy podstawisz j tutaj,
to otrzymasz g od x Tak więc, kiedy dodasz je
do siebie to otrzymasz 0 plus g od x. Otrzymasz więc tutaj g od x. I właśnie teraz Ci to pokażę. Powiedzmy że chce podstawić
tutaj h plus j. I zrobię to w innym kolorze. A -- więc druga pochodna sumy tych
dwóch funkcji jest równa sumie drugich pochodnych tych funkcji -- plus B
razy pierwsza pochodna sumy plus C razy suma tych funkcji. Moim celem jest teraz pokazanie, że
to jest równe g od x. Więc jak można to uprosicić? Cóż, jeżeli pogrupujemy wszystkie wyraz z h
to otrzymamy A razy druga pochodna h plus B razy pochodna h plus C razy h,
plus, zajmijmy się teraz wyrazami z j, A razy druga pochodna j plus B razy
pochodna j plus C razy j. Zgodnie z tym jak zdefiniowaliśmy h i j, czemu to wszysko jest równe? Powiedzieliśmy, że h jest rozwiązaniem
jednorodnego równania, czyli całe to wyrażenie wynosi 0. Czyli to jest równe 0. Oraz zgodnie z naszą definicją j,
czemu to jest równe? Założliśmy, że j jest
szczególnym rozwiązaniem niejenorodnego równania,
czyli to wyrażenie jest równe g od x. Tak więc, jeżeli podstawiasz h
plus do tego równania różniczkowego, to po lewej i po prawej stronie otrzymamy g od x. Pokazaliśmy właśnie, że jeżeli
zdefiniujemy h i j w ten sposób. i funkcja, nie wiem, nazwijmy ją
k od x jest równa h od x plus h od x, kończy mi się miejsce, to jest to rozwiązanie ogólne. Co prawda nie udowodniłem jeszcze
że jest to najbardziej ogólne rozwiązanie, ale sądzę że macie
taką intuicję, prawda? Ponieważ ogólne rozwiązanie
jednorodnego było tym najbardziej ogólnym rozwiązaniem
i teraz kiedy dodajemy szczególne rozwiązanie,
otrzymujemy g od x po prawej stronie równania. To wszystko może wydawać Ci się trochę
pogmatwane więc może lepiej zróbmy teraz przykład z
konkretnymi liczbami. Sądzę, że to będzie dużo
bardziej zrozumiałe. Powiedzmy, że mamy równanie
różniczkowe -- i zamierzam was teraz nauczyć sposobu
na znajdowanie j takiego jak w ostatnim przykładzie. Więc jak możemy znaleźć to
rozwiązanie szczególne? Powiedzmy że mam równanie różniczkowe: druga pochodna y minus
3 razy pierwsza pochodna minus 4 razy y równa się 3e do 2x. Tak więc, pierwszym krokiem jest
znalezienie ogólnego rozwiązania jednorodnego równania. I jak w przykładzie, który właśnie
zrobiłem, to będzie nasze h od x. Chcemy znaleźć rozwiązanie, gdy druga
pochodna y minus 3 razy pochodna y minus 4y równa się zero. Wypiszmy równanie chakrakterystyczne. I to jest równe zero. r minus 4 razy r plus 1 równa się 0. 2 pierwiastki, r może być 4 lub minus 1 A więc nasze rozwiązanie ogólne --
nazwę je h. Cóż jednak to ogólne nazwijmy y. y z indeksem g. A więc nasze rozwiązanie ogólne jest
równe -- i robiliśmy to już wiele razy -- C1 e do 4x
plust C2 e do minus 1x, lub minus x. No dobrze. A więc rozwiązaliśmy jednorodne
równanie. Więc teraz jak otrzymamać (tak jak w ostatnim
przykładzie) j od x, które będzie szczególnym rozwiązaniem, takim aby po prawej stronie otrzymać to. Musimy po prostu trochę pomyśleć. I ta metoda nazywana jest
Metodą Współczyników Nieokreślonych (metoda przewidywań) Musimy pomyśleć, cóż, jeżeli
chcemy funkcje, której gdy weźmiemy drugą pochodną i
dodamy albo odejmiemy pewną wielokrotność pierwszej pochodnej
minus pewna wielokrotność funkcji, to otrzymamy e do 2x. Ta funkcja i jej pierwsza
oraz druga pochodna muszą zawierać w jakiejś formie coś razy e do 2x. Więc zasadniczo będziemy zgadywać. Zastanówmy się teraz jak może wyglądać
to coś, że gdy bierzemy różne pochodne czy tę funkcje i mnożymy je
przez ich wielokrotności i dodajemy to wszystko do siebie, i to wszystko, tak że otrzymalibyśmy e do 2x lub
pewną wielokrotność e do 2x. Cóż dobrym przypuszczeniem, mogłoby
tu być po prostu j -- cóż nazwę to y szczególne (ang praticular). Rozwiązaniem szczególnym mogłoby
tutaj być -- i rozwiązanie szczególne jest tu trochę
inne niż rozwiązanie szczególne, kiedy mieliśmy
warunki początkowe. Tutaj możemy przedstawić to
jako rozwiązanie szczególne. Rozwiązanie które da nam
prawą stronę tej równości. Powiedzmy że jedno które wybiore
to będzie pewna stała A razy e do 2x. Jeżeli to jest moje przypuszeczenie, wtedy
pochodna tego jest równa 2Ae do 2x. I druga pochodna tego mojego szczególnego rozwiązania, jest równa 4Ae do 2x. Teraz możemy podstawić to tutaj
i zobaczymy czy mogę rozwiązać to dla A, i jeśli tak to
będę miał moje rozwiązanie szczególne. Więc druga pochodna to jest to. Otrzymałem więc 4Ae do 2x minus
3 razy pierwsza pochodna. Więc minus 3 razy to. Tak więc, minus 6Ae do 2x
minus 4 razy funkcja. Więc minus 4Ae do 2x i to
wszystko ma być równe 3 e do 2x. Cóż, wiemy że e do 2x nie jest równe zero,
więc możemy podzielić przez nie obie strony. Można po prostu nie brać
tego pod uwagę, naprawdę. Pozbądźmy się więc tych
wszystkich e do 2x A więc po lewej stronie mamy
4A i minus 4A. Cóż, one się skrócą. I oto otrzymujemy,
minus 6A równa się 3. Dzieląc obie strony przez 6
otrzymujemy, że A równa się minus 1/2. A więc. Mamy nasze rozwiązanie szczególne. Jest ono równe minus 1/2 e do 2x. I teraz pokażę wam podobnie,
jak zanim wyczyściłem ekran, nasze ogólne rozwiązanie
tego niejednorodnego równania, które będzie równe
rozwiązaniu szczególnemu plus rozwiązanie ogólne
równania jednorodnego. Tak więc, możemy nazwać to
najbardziej ogólnym rozwiązaniem -- no nie wiem, może nazwę je po prostu y. To nasze rozwiązanie ogólne: C1e do 4x
plus C2e do minus x plus rozwiązanie szczególne,
które znaleźliśmy. Czyli to będzie minus 1/2 e do 2x. Nieźle :) . Tak czy inaczej, zrobię trochę
więcej przykładów. I myślę, że zrozumiesz główną idee. W następnym przykładzie, będzie
jednak co innego niż e do 2x czy jakaś inna funcja e. Spróbujemy coś zrobić coś z wielomianami i funcjami trygonometrycznymi. Do zobaczenia w następnym video.